Đức cha Lambert và Đức cha Pallu nhận thấy phải có một Giám mục trở về châu Âu để tường trình chi tiết cho Tòa Thánh và các vị hữu trách biết tình trạng của vùng truyền giáo tại Viễn Đông. Đức cha Pallu đã nhận lời trở lại châu Âu ngày 20.01.1665, chỉ mới một năm sau khi tới Ayutthaya. Cùng đi với ngài có ông Philippe de Chamesson. Sau đó, các thừa sai khác lần lượt đi đến các vùng truyền giáo của các ngài đã được Thánh Bộ chỉ định. Chỉ còn Đức cha Lambert và cha Laneau ở lại Ayutthaya điều hành công việc.
Tin tức từ Đàng Trong tiếp tục mang lại nhiều điều không vui: ngày 7.5.1665, ba cha Dòng Tên bị trục xuất khỏi Đàng Trong, sau cuộc bắt đạo vào cuối năm trước làm 40 người chết, trong đó có những thầy giảng giỏi nhất. Năm ngày sau đó đến lượt cha Chevreuil phải rời xứ.
Biết vậy, Đức cha càng nôn nóng đến Đàng Trong để an ủi, nâng đỡ bổn đạo. Ngài đã gửi cho giáo dân Đàng Trong một bức thư, qua trung gian vị thủy thủ Đàng Trong, với nhiều quan tâm, lo lắng của vị mục tử: “Anh chị em đừng nghĩ đến những bất trắc có thể xảy đến với cha, cha cho mình thật có phúc, nếu mạng sống cha phải khốn đốn và mất đi vì anh chị em. Cho nên, cha mong thư của anh chị em hay ai đó, cho cha biết anh chị em mong chờ gì nơi cha, và cha có thể làm gì để an ủi anh chị em trong cơn hoạn nạn. Trong khi chờ đợi Thiên Chúa nhân lành ban cho ơn đó, cha xin anh chị em vì Chúa Giêsu Kitô Chịu-Đóng- Đinh, hãy trung thành với Thiên Chúa như anh chị em đã hứa khi chịu Phép Rửa tội. Cha không thể cầm được nước mắt khi viết điều này, vì biết rằng có một số người đã coi trọng của cải và mạng sống hơn lời hứa không hề thay đổi mà họ đã cam kết […] Cách duy nhất để thắng được tính tự nhiên và hoàn toàn để cho Chúa làm chủ mình, là sống như Đấng chí ái của chúng ta, Đấng đã đội mão gai […], thà chịu đau khổ, mất mát của cải và cả mạng sống hơn là phản bội tình yêu đối với Chúa Giêsu Kitô…”[1].
Lạy Chúa, xin cho chúng con dám lội ngược dòng để đi con đường hẹp và leo dốc của Chúa. Và ước gì sau những lần chiến đấu vất vả cam go, chúng con sẽ được lớn lên trong tình yêu mến Chúa.
Trích Tập Sách “52 Bài Đọc Thiêng Liêng về Đức Cha Lambert de la Motte”
Ban Linh Đạo Hội dòng Mến Thánh Giá Huế
[1]x. F. FAUCONNET- BUZELIN, Tìm về nguồn gốc Hội Thừa Sai Hải Ngoại, sđd, trang 141-148.
