Trong dòng chảy bất tận của thời gian, con người chẳng khác nào những lữ khách đứng trước vô vàn ngã rẽ cuộc đời. Dường như, con người hiện đại đang lạc lối trong những bước chân vội vã của chính mình. Đặc biệt, những người trẻ chính là đối tượng được quan tâm hơn hết, phải chăng vì các bạn đang mắc kẹt giữa một thế giới tưởng như hỗn loạn. Đức Thánh Cha đã dành sự quan tâm đặc biệt đến giới trẻ bởi ngài cho rằng giới trẻ không chỉ là tương lai mà còn là hiện tại của Giáo hội và xã hội. Sống giữa một xã hội nhiều thách đố: chiến tranh, dịch bệnh, thiên tai, đề cao chủ nghĩa cá nhân, hưởng thụ và ảnh hưởng bởi nền văn hóa “mì ăn liền” khiến người trẻ bị cuốn vào vòng xoáy của lối sống nhanh, sống vội mà quên mất việc lắng nghe nhịp thở của chính mình, quên mất những bước chân mình đang đi liệu có còn đúng hướng hay không. Liệu rằng mình có đang bước đi trong vô vọng, không tìm ra lối thoát chắc chắn cho ước mơ của bản thân. Sẽ có những lúc, bạn cảm thấy chùn chân, mỏi gối nhưng nếu bạn biết tìm kiếm niềm hy vọng nơi Đức Kitô bạn sẽ không cảm thấy mệt mỏi, tựa như lời của ngôn sứ Isaia “Những người đặt niềm hy vọng nơi Chúa sẽ bước đi không mệt mỏi”[1]. Nếu người trẻ biết cậy dựa vào Chúa thì Ngài sẽ dẫn lối. Chính Ngài là cơ sở để người trẻ hy vọng và niềm hy vọng nơi Ngài sẽ giúp người trẻ vươn lên giữa bao thử thách của cuộc đời. Vậy để có được niềm hy vọng dẫn lối, người trẻ cần phải sống như thế nào? Đó là câu hỏi mà người viết luôn thao thức kiếm tìm. Trong bài viết này, người viết sẽ đưa ra những phương thế để giúp người trẻ tiến bước trong niềm hy vọng và xác tín vào Đức Kitô.
1. KHÁI NIỆM ĐỨC HY VỌNG VÀ GIÁ TRỊ ĐỨC HY VỌNG
1.1. Khái niệm Đức hy vọng
Đức hy vọng còn được gọi là đức cậy. Trong sách Giáo Lý xác định: “Đức Cậy là nhân đức đối thần, nhờ đó chúng ta trông mong Nước Trời và sự sống vĩnh cửu như hạnh phúc đời mình, khy tin tưởng vào các lời hứa của Đức Kitô và nương tựa vào ơn trợ lực của Chúa Thánh Thần chứ không dựa vào sức mình”[2].
1.2. Giá trị Đức hy vọng
Đức hy vọng mang lại nhiều giá trị hữu ích cho con người. Nó không chỉ là nguồn động lực mạnh mẽ giúp người trẻ vượt qua khó khăn mà còn là yếu tố quan trọng giúp duy trì sự lạc quan và trạng thái tinh thần tích cực. Bên cạnh đó, Đức hy vọng còn giúp người trẻ giữ vững niềm tin vào một tương lai tốt đẹp hơn ngay cả trong những thời điểm khó khăn và đen tối nhất. Những ai sống trong hy vọng luôn giữ được một tâm thế bình an trước những nghịch cảnh, thách đố của cuộc sống. Như thế, Đức hy vọng có một giá trị rất quan trọng và cần thiết cho các bạn trẻ.
Đức hy vọng mang lại nhiều giá trị tích cực. Vậy đâu là những phương thế giúp người trẻ sống đức hy vọng? Trong giới hạn của bản thân, người viết xin đưa ra hai phương thế giúp người trẻ rèn luyện đức hy vọng: phương thế tự nhiên và phương thế siêu nhiên.
Sống lạc quan là một trong những phương thế hữu hiệu giúp người trẻ sống Đức hy vọng. Trước hết, hãy bắt đầu học cách chuyển hóa những ý nghĩ tiêu cực thành tích cực. Những suy nghĩ tích cực giúp con người trở nên vui vẻ, dễ đón nhận và bao dung với bản thân và tha nhân hơn. Khi nhắc đến sự lạc quan, đôi khi chúng ta chỉ nghĩ đến những giây phút cười nói, vui tươi hớn hở, mà quên mất rằng sự lạc quan cũng đến từ những tình huống éo le, và đau khổ. Hãy thử lắng lòng, ngồi xuống và suy ngẫm về những biến cố xảy ra trong cuộc đời mà xem. Tất cả những thứ đã, đang và sẽ xảy ra đều có lí do và mục đích của riêng nó. Bởi thế, nếu người trẻ ý thức được điều đó thì cũng sẽ trân trọng cả những điều không tốt đến với mình. Và từ đó, các bạn sẽ nhận ra được bài học quý giá đằng sau những biến cố như vậy. Đây cũng chính là cách sống mà người viết khao khát dành cho bản thân mỗi người trẻ. Họ cần hướng đến, trân trọng và biến những thử thách thành động lực để tiếp tục vươn lên mỗi ngày. Mỗi người trẻ cần bước đi với niềm tin, trí tuệ, và trái tim nhiệt huyết. Hãy để tuổi trẻ của mình trở thành một bản hoà ca rực rỡ, nơi những quyết định dũng cảm thắp sáng ước mơ và xây dựng tương lai. Vì cuộc sống không chờ đợi một ai, hãy cho mình hướng đi xứng đáng và bước tiếp với cả trái tim cùng khát vọng chất chứa niềm hy vọng.
Tiếp đến là xây dựng lòng biết ơn, đó cũng là phương pháp rèn luyện đức hy vọng, bằng cách ghi chép ra những điều tích cực xảy ra trong mỗi ngày sống: Hồng ân sự sống, được làm người, được hít thở,…nhớ đến những người đã sinh thành, dưỡng dục, những tâm gương sáng. Thực thi lòng biết ơn sẽ giúp bạn nhận ra giá trị của hiện tại và ý nghĩa đích thực của cuộc sống. “Các bạn trẻ đừng để mình bị lừa dối bởi ánh hào quang của thế gian”, Đức Thánh Cha Phanxicô đã nói như thế trong một bài giảng đặc biệt về sùng bái mạng xã hội và những gì bên ngoài. Ngài khuyến khích các bạn trẻ không trang điểm linh hồn mình để dưới mắt người khác dường như có vẻ tốt hơn. Chúng ta đang sống trong một thời đại, trong đó những công nghệ mới, đặc biệt mạng xã hội thúc đẩy xây dựng một hình ảnh chính mình thường xa thực tế. Tuy nhiên Đức Thánh Cha nhắc nhở chúng ta rằng giá trị của một người không được đo lường bằng những lượt “like” hoặc “view”, nhưng bằng khả năng yêu thương và phục vụ. Sống đúng bản chất và trân trọng từng khoảnh khắc trong cuộc sống, là điều mà mỗi người trẻ nên soi vào để bước đi trong ân sủng và hi vọng với Ngài.
Cuối cùng là sống tròn đầy giây phút hiện tại. Hiện tại chính là món quà vô giá mà Thiên Chúa ban tặng cho mỗi người. Mỗi khoảnh khắc là một thước vàng và nếu nó trôi qua sẽ không bao giờ quay trở lại. Bởi thế, mỗi bạn trẻ cần hiểu rằng hạnh phúc chính là giây phút hiện tại. Trong Tông Huấn Christus Vivit, Đức Thánh Cha Phanxicô đã nhắn nhủ người trẻ rằng: “Hướng về dự phóng tương lai, sống với ước mơ, hoài bão không có nghĩa là người trẻ hoàn toàn phóng mình về phía trước mà còn phải sống tròn đầy giây phút hiện tại nhờ dùng các năng lực của mình cho những điều tốt đẹp và tận dụng tối đa những cơ hội mà cuộc sống đem lại” [3].
2.2. Phương thế siêu nhiên
Sự phát triển của xã hội cùng sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo (AI) đã phần nào làm cho người trẻ đánh mất niềm tin, niềm hy vọng vào Thiên Chúa. Có những bạn trẻ không còn ý thức được cứu cánh đời mình chính là Thiên Chúa, là hạnh phúc vĩnh cửu đời này và đời sau. Điều đó đã khiến các bạn lún sâu vào cuộc sống hưởng thụ, thỏa mãn với lối sống vô luân với bao nhiêu tệ nạn khác. Bao lâu người trẻ còn tìm kiếm thú vui ở đời này thì bấy lâu họ đang đánh mất niềm hy vọng và không tìm thấy ý nghĩa đích thực cho cuộc sống. Đức Kitô là ánh sáng hy vọng rạng rỡ và soi đường cho người trẻ trong đêm tối, vì Người chính là “sao mai chiếu rạng”. Vì thế, tin tưởng vào Thiên Chúa là phương thế để giúp người trẻ sống đức hy vọng. Niềm tin tưởng đó được thể hiện qua đời sống cầu nguyện. “Cầu nguyện là sức mạnh đầu tiên của niềm hy vọng. Bạn cầu nguyện, và niềm hy vọng lớn lên, tiến về phía trước”[4]. Trong thông điệp Spe Salvi Đức Bênêđictô XVI đã nói: “Các bạn trẻ thân mến, khi các con cảm thấy bị bao phủ bởi những đám mây của sợ hãi, hoài nghi, lo lắng và không còn nhìn thấy mặt trời nữa, hãy đi theo lộ trình cầu nguyện. Bởi vì Thiên Chúa vẫn luôn lắng nghe”. Mỗi ngày người trẻ nên dành chút thời gian để cầu nguyện, nói chuyện và gặp gỡ với Thiên Chúa. Có như thế đức tin, niềm hy vọng của người trẻ sẽ được nuôi dưỡng và được củng cố. Vì người biết cầu nguyện luôn mang dáng dấp của người sống Đức hy vọng.
Đức hy vọng chính là món quà mà Thiên Chúa tặng ban cho con người. Nó mang một giá trị quan trọng đối với đời sống của mỗi người, đặc biệt là các bạn trẻ. Trong bài viết, người viết đã đưa ra một số phương thế để giúp người trẻ rèn luyện Đức hy vọng. Ước mong, người trẻ sống Đức hy vọng cách vững vàng và triển nở giữa muôn vàn thử thách của cuộc sống. Từ đó, các bạn trẻ trở nên những người lữ hành hy vọng và cùng nhịp bước với Giáo Hội trong Năm Thánh 2025 sắp tới.
Hoa Cỏ May
Học viện Mến Thánh Giá Huế
THƯ MỤC THAM KHẢO
- Sách Giáo Lý của Hội Thánh Công Giáo. Bản dịch của Ủy Ban Giáo Lý Đức Tin, Hội Đồng Giám Mục Việt Nam. Hà Nội: NXB Tôn Giáo, 2016.
- Giáo Hoàng Phanxicô. Tông huấn Chúa Kitô Đang Sống, Christus Vivit, bản dịch của Giám mục Luy Nguyễn Anh Tuấn và nhóm hiệu đính HĐGMVN. Vatican City: Luvreria Editrice Vaticana, 2019.
- Giáo Hoàng Phanxicô. Sắc chỉ Hy Vọng Không Làm Thất Vọng, Spes Non Confundit, bản dịch của Hội đồng Giám mục Việt Nam. Vatican City: Luvreria Editrice Vaticana, 2024.
- Bênêđictô XVI. Thông Điệp Về Hy Vọng Kitô Giáo, Spe Salvi, bản dịch của Ủy ban Giáo lý Đức tin trực thuộc Hội Đồng Giám Mục Việt Nam. Vatican City: Luvieria Editrice Vaticana, 2008.
- Giáo Hoàng Phanxicô. “Sứ Điệp Ngày Giới Trẻ Thế Giới năm 2023- Hãy Vui Mừng Vì Có Niềm Hy Vọng.” Ủy Ban Giáo Dục HĐGM Việt Nam, dịch giả Anna Ngọc Diệp, OP. Truy cập ngày 01.12.2024, https://uybangiaoduchdgm.net/su-diep- ngay-gioi-tre-the-gioi-nam-2023-hay-vui-mung-vi-co-niem-hy-vong-rm-12- html.
- Phan Tấn Thành. “Hy Vọng: Thánh Kinh và Truyền Thống Thần Học.” Trung Tâm Học Vấn Đa Minh. Truy cập ngày 29.11.2024, https://catechesis.net/hy-vong-thanh- kinh-va-truyen-thong-than-hoc/.
[1] Is 40,31
[2] GLHTCG số 1817.
[3] Giáo Hoàng Phanxicô, Tông huấn Chúa Kitô Đang Sống, Christus Vivit, bản dịch của Giám mục Luy Nguyễn Anh Tuấn và nhóm hiệu đính HĐGMVN (Vatican City: Luvreria Editrice Vaticana, 2019), số 144.
[4] Bênêđictô XVI, Thông điệp Về Hy Vọng Kitô Giáo, Spe Salvi, bản dịch của Ủy ban Giáo lý Đức tin trực thuộc Hội Đồng Giám Mục Việt Nam (Vatican City: Luvieria Editrice Vaticana, 2008).
