Nếu tất cả những hàng kệ chứa tài liệu trong Văn khố Tòa Thánh ở Vatican được kết nối lại với nhau, chúng sẽ có chiều dài 85 km. Khối lượng tài liệu được lưu giữ tại đây, bao gồm phong bì, đăng ký và hồ sơ, là một khối tài sản phi thường, được hình thành trong 800 năm ghi liên tục và không bị gián đoạn, từ năm 1198 đến nay, thông qua khoảng 650 nguồn và loạt tài liệu lưu trữ, làm 650 cơ quan, gia đình và những thứ khác nhau thực hiện.

Hơn 1200 học giả nghiên cứu năm

Trụ sở chính của Văn khố Thánh tọa tại một khu vực rộng lớn của tòa nhà Định Tông. Hàng năm, có hơn 1.200 học giả từ 60 quốc gia khác nhau đến thăm Văn khố Tòa Thánh; vào thời điểm cao điểm, mỗi ngày có thể có hơn 60 người đến nghiên cứu.

Các chức năng và biểu tượng

Ngày Quốc tế các Văn khố đã được Hội đồng Quốc tế về Văn khố thành lập và quy định kỷ niệm vào ngày 6/9. Nhân kỷ niệm lần thứ 18 Ngày Quốc tế các Văn khố, nhà báo Paolo Ondarza đã được giáo sư Luca Carboni hướng dẫn thăm Văn khố Vatican và. Giáo sư Carboni giải thích với nhà báo Ondarza: “Không giống như thư viện, Văn khố được thành lập với mục tiêu thực tế, pháp lý-hành chính: chúng là phản chiếu hoạt động của một tổ chức, một gia đình, một cá nhân. Chỉ sau này, và không phải luôn luôn, chúng mới có thể được giá trị văn hóa hóa”. Trong trí tưởng tượng thông thường, các văn bản thường được hiểu như là “đống giấy”, “những nơi tối tăm liên tục tranh đấu với bụi chổi, ánh sáng và độ ẩm, hoặc đại diện cho trung tâm quyền lực hoặc sự chậm và cồng kềnh của bộ máy quan Ngọc. Không phải tự nhiên mà trong những thời điểm nổi loạn và cách mạng, kho lưu trữ được coi là biểu tượng của quyền cần phải được khám phá”.

Ký ức sống

Tuy nhiên, nói về văn khố trong các xã hội dân chủ ngày nay cũng tương đương với việc đề cập đến việc bảo vệ các quyền của chúng ta. Ông Carboni giải thích: “Từ ngữ quyền lực gắn liền với từ ngữ minh bạch, hoặc, như người Anh-Mỹ nói, với ‘trách nhiệm giải trình’, là trách nhiệm về tính minh bạch và tính chính xác của thành viên chức chức và chính phủ đối với công dân. Và, một khi không còn giá trị pháp lý-hành chính, văn khố trở thành ký ức”. Vậy thì, “từ những tờ giấy và giấy da, từ những tập sách và đăng ký, từ các hồ sơ và thư mục, từ một cái tên, từ một tham chiếu giấc mơ, từ một con số đơn giản, một con người trở lại với cuộc sống” với thời gian và những trải nghiệm của mình, những lo lắng và an ủi, vui và hy của mình: một thế giới “không quá xa thư giãn, ngay thế giới trẻ của chúng ta, nơi lá lá được viết tay, và cần thời gian để thông tin với người khác”. Văn khố “không còn là những thứ thứ yếu như ông Benedetto Croce định nghĩa, ‘ngôi nhà trắng và im lặng của người chết’ nữa, mà trở thành dấu vết không thể thiếu để phản ánh ánh về quá khứ của ta”.

Kho lưu trữ của thế giới

Văn khố Thánh được thành lập như Văn khố Trung Quốc của Tòa Thánh vào năm 1612, có đặc thù và phổ thông. Ông Luca Carboni nhấn mạnh: “Văn khố Vatican cũng được biết đến là văn khố của thế giới: chúng lưu giữ các tài liệu giấy tờ lâu đời nhất được viết bằng tiếng Mông Cổ. Các tài liệu được lưu giữ ở đây vượt ra ngoài Châu Âu giáo thời trung cổ. Thông thường, các văn khố lớn của châu Âu thiếu tài liệu thời trung cổ”.

Trò chuyện với giáo sư Luca Carboni về Văn khố của Tòa Thánh

Giáo sư Carboni, Văn khố Tòa Thánh đã chuyển từ tính chất bí mật, nghĩa “dành riêng” cho Giáo hoàng, sang phạm vi công khai rộng rãi hơn. Bản chất và mục tiêu của Văn khố Tòa Thánh là gì?

– Thuật ngữ “Bí mật” gắn liền với Văn khố Vatican trong suốt 4 thế kỷ, cho đến năm 2019; thực chất nó là chứng tá của thời đại lịch sử mà kho lưu trữ này ra đời, thế kỷ XVII, thời điểm mà nó không được coi là công khai, không để phục vụ cho công dân hay lịch sử, mà là văn khố của thủ lĩnh Giáo hội, do đó nó là ‘bí mật’ theo nghĩa được tách riêng /được dành riêng. Cùng thời điểm đó, chúng tôi cũng có văn bản mật khẩu của Gonzagas và Estes, hiện nay nằm ở Mantua và Modena.

Bước tắm trong lịch sử của các Văn khố, bao gồm Văn khố Vatican, xảy ra vào thế kỷ XIX, với sự ra đời của các văn khố tập trung lớn, sau đây là các Văn khố Nhà nước. Mục đích của các thay đổi văn bản. Các nghiên cứu lịch sử khai thác các văn khố, các văn khố được quan tâm nhiều hơn, như là nguồn tài liệu cho lịch sử quốc gia. Do đó, người ta có thể tham khảo những văn bản này và “tính bí mật” sẽ chấm dứt. Đây chính là bước đi của các văn bản, đánh dấu sự chuyển giao giữa khoa học lưu trữ hiện đại và đương đại. Văn khố Vatican cũng mở cửa vào năm 1880/81 cho các học giả từ khắp nơi trên thế giới. Ngay cả ngày nay, theo Quy chế của nó, Văn khố lưu giữ các tài liệu liên quan đến công việc quản lý Giáo hội, để chúng có thể được Tòa Thánh và Giáo triều sử dụng khi thực hiện công việc của mình, và sau đó, theo ý muốn của Giáo hoàng, chúng có thể là nguồn kiến ​​thức về lịch sử đời sống và cuộc sống của Giáo hội cho tất cả các học giả. Do đó, Văn khố không chỉ đảm bảo cho “di sản lưu trữ lịch sử được an toàn và bảo tồn lâu dài, và được sắp xếp theo cách khoa học” mà còn “nâng cao giá trị của di sản”.

Có những tài liệu tham khảo nào?

Để truy cập Văn khố, điều kiện duy nhất phải có bằng đại học và thư giới thiệu từ một trường đại học hoặc viện văn hóa khác, không phân biệt tín ngưỡng chính trị, tôn giáo hoặc dân tộc. Thẻ ra vào hoàn toàn miễn phí. Tôi tin rằng nếu chúng tôi phân chia theo quốc gia những học giả đã tiếp cận được với Văn khố trong 15 năm qua, chúng tôi sẽ hoàn thành tất cả các ghế trong Liên Hợp Quốc.

Khác với các Văn khố Nhà nước khác, Văn khố Tòa Thánh không có lịch trình tự động tham khảo các tài liệu của họ, nhưng chính Đức Giáo hoàng, mỗi lần, bằng một hành động tự động, quyết định mở một giai đoạn lịch sử để tham khảo. Trong nhiều năm qua, thông lệ này đã mở ra cơ sở tham khảo toàn bộ triều đại giáo hoàng. Ngày nay, các tài liệu được lưu giữ tại Văn khố Vatican có thể được tham khảo đến tháng 10/1958, ngày qua đời của Đức Piô XII; triều đại hoàng gia đã được Đức Phanxicô cho mở để nghiên cứu bắt đầu từ tháng 3/2020.

Vượt qua bất kỳ “huyền thoại đen” nào, hãy xem xét rằng trong khoảng thời gian 42 năm, từ năm 1978 đến năm 2020, Đức Gioan Phaolô II, Đức Biển Đức XVI và Đức Francis đã mở ra 81 năm lịch sử cho nghiên cứu thuật: từ năm 1878 đến năm 1958. Nhiều hơn bất kỳ văn khố nào khác trên thế giới.

Văn khố Tòa Thánh Vatican có Trường Cổ tự học Ngoại giao và Văn khố, do Đức Giáo hoàng Lêô XIII thành lập. Mục tiêu của trường là gì?

– Trường Cổ tự học, Ngoại giao và Văn khố của Vatican tại Văn khố Mật của Vatican được Đức Lêô XIII thành lập năm 1884 với tên gọi “Trường Cổ tự học và Phê bình Ứng dụng”. Đây là một phần trong cuộc cải cách văn hóa chiều sâu của bạn, sau khi mở Văn khố Vatican cho các học giả từ khắp nơi trên thế giới vào năm 1880/81, và tông thư  Saepenumero xem xét  vào tháng 8/1883 nói về tính hợp lý và tầm quan trọng của nghiên cứu lịch sử.

Trường ra đời với mục tiêu đào tạo các giáo sĩ trẻ về kiến ​​thức và văn bản minh họa. Ngày nay, trường không chỉ đào tạo các nhà văn tự cổ và ngoại giao mà còn đào tạo cả các kho lưu trữ chuyên nghiệp, vừa là những nhà sử học truyền thông tiếp cận với giấy bụi bụi và cuỗm của quá khứ, vừa là những chuyên gia lưu trữ sử dụng tin học, những người sắp xếp lại và sẽ sắp xếp lại các kho lưu trữ của ngày hôm nay và ngày mai, những chuyên gia kỹ thuật số. Do đó, hàng năm có khoảng 40 sinh viên, chủ yếu là giáo dân từ khắp nơi trên thế giới, bắt đầu tiến trình hoàn thiện, dù mệt nhọc, khó khăn nhưng vị thú vị này.

Ngày nay, các văn bản này phải đối mặt với nhiều phương thức. Trước đó, vấn đề chuyển sang dạng số hóa, điều mà một mặt thúc đẩy việc làm phổ biến rộng rãi hơn các tài liệu, mặt khác không thể thay thế khía cạnh “vật chất” của các giấy tờ, là khía cạnh làm câu chuyện động chuyện mà chúng kể…

– Khi chúng tôi nói về việc chuyển sang dạng số tài liệu hóa gốc, giấy hoặc giấy da, chúng tôi luôn đề cập đến hai mục tiêu riêng biệt. Trước đây, việc chuyển sang dạng số hóa đóng vai trò cơ bản trong công việc bảo vệ và tồn tại. khả năng gây tổn hại lớn nhất có thể đối phó với các tài liệu được cung cấp từ công việc tham khảo trực tiếp của các nhà nghiên cứu. Vì vậy, việc chuyển sang dạng số thực chất tài liệu hóa học có nghĩa là bảo vệ tài liệu đó khi sử dụng nó. Là một Văn khố trung tâm, Văn khố Vatican tiếp nhận hàng ngàn tài liệu lưu trữ từ các văn phòng khác của Giáo triều Roma và từ các cơ quan đại diện của Giáo hoàng trên toàn thế giới, nhiều tài liệu được chuyển sang dạng số hóa trong một năm cũng và có rất nhiều tài liệu được đưa vào Văn khố mỗi năm. Đây là một cuộc chiến không bao giờ kết thúc. Đây là cuộc đua đua với thời gian… và những tài liệu lâu đời nhất không phải lúc nào cũng cần được chuyển sang dạng số hóa ngay lập tức. Hãy nghĩ về các loại giấy tờ của thế kỷ XX như giấy fax, giấy photocopy hoặc giấy lụa, do chất lượng nguyên liệu thô và sản phẩm phương pháp sản xuất nên có nguy cơ hư hỏng nhanh chóng. Chuyển sang một số hóa chất chắc chắn cho phép các học giả tham khảo tài liệu từ xa, mở rộng đối tượng học giả, nhưng vẫn phải có đủ các biện pháp phòng ngừa an toàn và cần thiết.

Cuối cùng, chắc chắn có một vấn đề mà bạn gọi là cạnh cạnh “vật chất” của các tờ giấy, và những người khác được gọi là “niềm vui của Văn khố” (Le goût de l’Archive, Arlette Farge) bởi cảm giác không diễn tả được khi bước vào Văn khố lần đầu tiên và chạm vào các tài liệu của nó, lần đầu tiên nút thắt đã thắt chặt một tập tin trong thế giới, không bao giờ được ai tham khảo nó… Chạm bằng chính đôi tay của bạn vào lá thư cuối cùng do Hoàng đế Mexico Maximiliano ký, trong đó ông đã phó thác linh hồn cho Thiên Chúa vào đêm trước bình minh của ngày hành quyết: một tờ giấy nhỏ trên loại giấy chất lượng, được gấp lại và trao cho cha giải cấu của ông để trao cho Đức Giáo hoàng Pio IX… Một ngày nào đó, việc hoàn thành chuyển sang dạng số hóa, điều có thể sẽ không thể, có lẽ sẽ đi cảm giác này của các học giả, giác giác mà sẽ là đặc quyền của chuyên gia lưu trữ lưu trữ.

Vatican News