Dẫn nhập
Trọng Sắc chỉ công bố Năm Thánh 2025, Đức Thánh ChaFrank chỉ dẫn: “Không phải ngẫu nhiên mà hành hương là yếu tố cơ bản của mọi sự kiện Năm Thánh. Lên đường là đặc điểm của người đi tìm ý nghĩa của cuộc sống. hương bằng cách đi bộ rất có lợi cho việc tái khám giá trị của sự tĩnh lặng, sự cố gắng và điều thiết yếu. Năm tới, một lần nữa, những người hành động của hy sẽ không bỏ việc đi trên những con đường cổ xưa để sống kinh nghiệm Năm Thánh một cách giảm…” [1]
Giáo Hội Thánh Công Giáo kêu gọi người tín hữu thực hiện hành hương như một trong những hình thức của lòng đạo đức bình dân: “Thêm phụ vụ bí tích và các á bí tích, việc dạy giáo lý còn phải kể đến những hình thức đạo đức của các tín hữu và hình thức các công thức của lòng đạo đức bình dân. Cảm thức giáo giáo của dân đức luôn luôn được diễn diễn bằng những hình thức đa dạng của lòng tôn giáo, theo theo đời sống bí mật của Hội Thánh, như việc tôn trọng các di tích, kính thánh, những cuộc hành hương, những cuộc rước kiệu, những bóng thánh giá, những vũ điệu tôn giáo, kinh Mân Côi, đeo ảnh thánh…” [2]
Quả thực, hành hương là một truyền thống lâu đời trong đời sống Kiết giáo, là nơi các tín hữu lên đường đến những nơi linh thánh để tìm kiếm sự gặp gỡ sâu xa với Thiên Chúa. Trong quá trình này, cầu nguyện giữ vai trò trung tâm, là phương tiện tiện lợi để gắn kết tâm hồn với Chúa và giúp ý thức về sự hiện diện của Ngài trong đời sống. Hiến chế Phụng Thánh của Công Đồng Vatican II đã xác định: “Đời sống thiêng liêng không chỉ hạn chế thu hẹp trong công việc tham dự Phụng vụ thánh. Thật vậy, người được hữu được mời cầu nguyện chung, nhưng cũng phải biết vào phòng riêng âm thầm cầu nguyện cùng Chúa Cha, hơn nữa phải cầu nguyện không ngừng như lời Thánh Tông Đồ khuyên dạy”. [3]
Vì thế, bài viết này muốn trình bày trước hết là sự gắn kết không thể thiếu của công việc cầu nguyện trong cuộc hành hương. Và trong phần chính sẽ dựa vào Lời Chúa và các mẫu cầu nguyện trong Kinh Thánh để trình bày những ý hướng và tâm tình cầu nguyện. Đây là một mẹo ý muốn giúp những ai tổ chức hành hương chọn ý hướng và tạo khí cụ cũng như tâm tình cầu nguyện cho mỗi cuộc hành hương trong Năm Thánh.
I. SỰ GẮN KẾT CỦA VIỆC CẦU NGUYỆN TRONG CÁC CUỘC HÀNH HƯƠNG
Điển Ngữ Thần Học Thánh Kinh, mục Hành hương giải thích rằng: “Phần nhiều tôn giáo giáo dục tổ chức các cuộc hành hương. Hành hương là một phong tục có từ trước khi Thánh Kinh được biên soạn. Đó là cuộc hành trình của các tín hữu về một nơi được thánh hiến làm một cuộc chiến linh hoặc làm hoạt động của một vị trí giáo dục. Họ tới đó đề câu cầu nguyện trong một khung cảnh thích hợp. Vì là giai đoạn cuối cùng của cuộc hành hương nên việc kính nơi thường được chuần được dùng các biểu thức thanh lọc và kết thúc trong một buổi họp nhóm làm cho các tín hữu công thức họ thuộc cộng đồng tôn giáo nào. Như thế hành hương là một cuộc tìm kiếm Thiên Chúa và gặp gỡ Ngài trong khung cảnh Phụ tùng”. [4]
Như vậy, hành hương là một hành động tôn giáo hoặc tâm linh. Trong đó, cá nhân hoặc một nhóm người chuyển đến các địa điểm linh thiêng hay còn được gọi là thánh địa, với các mục tiêu có thể thực hiện lòng tôn kính, tìm kiếm sự bình an nội tâm, học lỗi hoặc mong muốn được nhận phúc lành. Hành hương là một thành phần quan trọng trong việc thực hiện nhiều tôn giáo, ví như đến Mecca ở Hồi giáo, Varanasi ở Ấn Độ giáo, bốn thánh tích linh thiêng hành hương trong Phật giáo: Lumbini, Bodh Gaya, Sarnath và Kushinagar, thánh địa Israel hay các thánh thần ở trong thánh giáo.
Việc cầu nguyện luôn được thực hiện trong các cuộc hành hương. Mục hành hương trong Từ điển Công giáo Giáo định nghĩa rằng: “Cuộc hành hương là hành trình của các tín hữu nơi mình đang ở, đi tới một nơi thánh thiêng, để tỏ lòng sùng kính, tham dự lễ hội, cầu nguyện, làm việc chữa bệnh, xin ơn hay tạ ơn… Trước hay trong cuộc hành hương, tín hữu thường được mời chuẩn bị tâm hồn bằng các nghi thức hay các tích tích, để đón nhận hoa thiêng trong nỗ lực tìm kiếm và gặp Thiên Chúa”. [5]
Huấn luyện quyền của Hội Thánh nhấn mạnh rằng hành hương là hội cơ đặc biệt để làm mới đời sống đức tin qua cầu nguyện. Theo Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo: “Những cuộc hành hành hương gợi nhớ chúng ta ở trần gian nhưng đang tiến bước về trời. Theo truyền thống đây là những thời gian rất thích hợp để canh việc cầu nguyện. Đối với các khách khách hương đang tìm kiếm cho mình những nguồn mạch sống động, các thần thánh là những nơi đặc biệt để họ, ‘với tính cách là Hội Thánh’, sống những thể thức cầu nguyện của Giáo giáo”. [6]
Trong Tài liệu “Sống Năm Cầu Nguyện Để Chuẩn Bị Cho Năm Thánh 2025”, Bộ Loan Báo Tin đã lưu ý rằng: “Ngay từ những tháng đầu tiên trong sứ giáo hoàng của bạn, Đức Thánh Cha đã mô tả cầu nguyện là nơi mà các kiệt hữu nhận ra mình là một phần của “gia đình nhất trong Thiên Chúa” ( Tiếp kiến , ngày 25 tháng 9 năm 2013), do qua cầu nguyện, chúng ta cố gắng làm những liên kết của tình nguyện kết hợp chúng ta với cùng một Cha. Những lời này làm vang vọng lại những lời khuyên trong Sách Giáo lý dạy rằng chính trong kinh nguyện phục vụ mà Hội Thánh nhận ra mình là một Thân thể duy nhất hướng dẫn về Chúa của mình (x. GLHTCG 2641-2643) – ‘Ở đâu có cầu nguyện, ở đó có tình Võng thông; và ở đâu có tình Võng thông, ở đó có cầu nguyện’”. [7]
Và để chuẩn bị bước vào Năm Thánh 2025, Đức Thánh Cha Francis đã công bố Năm Cầu Nguyện 2024, bạn mời gọi các tín hữu: “Tôi xin anh chị em cung cầu cầu nguyện để chuẩn bị sống biến cố ân ân này và cảm nhận được sức mạnh của niềm hy vọng Chúa ban… Một năm dành riêng để khám phá giá trị lớn và nhu cầu tuyệt đối của việc cầu nguyện trong đời sống cá nhân, đời sống Giáo hội và trong thế giới”. [8]
Do đó, hành hành hương luôn gắn kết với cầu nguyện, thờ phượng và lãnh đạo các bí tích, đặc biệt là bí tích Thánh Thể và Hòa Giải thích, nhờ đó tín hữu đạt được hiệp thông sâu xa hơn với Thiên Chúa. Trong lời tựa tập sách Ý Nghĩa Và Lịch Sử Của Hành Hương, tác giả lưu ý rằng tập sách không phải là “tài liệu hướng dẫn du lịch”, nhưng muốn giúp độc giả biết được lịch sử và ý nghĩa đích thực của hành hương. Theo đó, “Ý nghĩa hành hương không gì khác hơn là gặp gỡ Thiên Chúa” và “người đi hành hương để ‘ cầu nguyện đôi chân-cầu nguyện bằng đôi chân’ ; họ có kinh nghiệm bằng các giác quan rằng, cả cuộc đời mình là một cuộc hành trình dài tiến về cùng Thiên Chúa”. [9]
Và trong lời giới thiệu cho tập sách trên, linh mục Giuse Cao Gia An, SJ, đã nhấn mạnh rằng: “Ngày nay, chữ ‘thành hương’ rất dễ sử dụng. Chỉ cần giỏ lên và đi thôi thì chưa đủ để làm nên một khóa hành hương đâu! Chỉ đến một nơi nào đó, mở cẩm nang ra để đọc một chút về lịch sử hay về giá trị văn hóa và kiến trúc, rồi sau đó là check-in, selfie, flex , rồi sau nữa là hương, ăn… thì chưa phải là hành hương đâu! Tập sách này chỉ hữu ích với những ai có khả năng bước đi với đôi chân cầu nguyện, với đôi mắt của một kẻ đi tìm, và với trái tim khao khát của một người du khách”. [10]
Như vậy, hành hương mà không có cầu nguyện thì chỉ là một chuyến du lịch tôn giáo. Cầu nguyện chính là linh hồn của hành hương, giúp người tín hữu cảm nhận được sự hiện diện của Thiên Chúa và sống trong tâm tình Hiệp hiệp với Ngài.
II. NHỮNG Ý HƯỚNG VÀ TÂM TÌNH CẦU NGUYỆN TRONG CÁC CUỘC HÀNHƯƠNG
Hướng dẫn Về Đạo Đức Bình Dân Và Phụng Vụ của Bộ Phụng Tự và Kỷ Luật Bí Tích chỉ ra rằng, lời cầu nguyện của người hành hương có nhiều hình thức khác nhau: lời cầu nguyện ca phục và thờ lạy dâng Chúa vì lòng nhân lành và thánh thiện của Ngài; lời cầu nguyện tạ ơn vì những ân huệ đã nhận; lời cầu nguyện hoàn thành lời thề hứa rằng người hành hương đã cam kết trước mặt Chúa; lời cầu nguyện những ân sủng cần thiết cho cuộc sống; lời khẩn nguyện xin sự tha thứ của Thiên Chúa cho những tội phạm đã phạm. [11]
Chúng tôi đã tìm thấy những ý hướng và tâm tình cầu nguyện này trong Kinh Thánh qua các cuộc hành trình tâm linh như cuộc hành hương tìm kiếm Chúa.
1. Cầu nguyện để tìm kiếm sự hỗ trợ hiện hữu của Chúa
Cầu nguyện là hơi thở của cuộc sống hữu hữu, là con đường giúp chúng ta gặp gỡ Thiên Chúa và đón nhận sự nâng đỡ của Ngài. “Đối đầu với người chết, cầu nguyện phải là ‘hơi thở sự sống’ ( Tiếp kiến chung , ngày 9 tháng 6 năm 2021), không bao giờ kiệt đoạn, ‘tất cả chúng ta khi ta ngủ’, như Đức Thánh Cha khẳng định -, và nếu không có hơi thở này thì cũng không thể có hành vi quyết định đưa chúng ta vào trong mối quan hệ với Chúa Cha”. [12]
Trong những lúc khó khăn, đau khổ hay lạc hoàng, cầu nguyện không chỉ là lời kêu xin mà còn là hành động tín thác, đặt mình trong hiện diện yêu thương của Thiên Chúa. “’Trong cầu nguyện, chính Thiên Chúa cải hóa chúng ta, chứ không phải chúng ta phải cải hóa Thiên Chúa’ ( Tiếp kiến chung , ngày 26 tháng 5 năm 2021). Điều được hiến dâng phải chính là sự sống của ta, chí là sự khốn cùng của chúng ta! Chỉ bằng cách này, chúng ta mới có thể cảm nhận được ‘lòng thương xót của Thiên Chúa, cảm thấy như một người Cha đầy thương và nhân hậu đến gặp con cái mình'” ( Tiếp chung , ngày 25 tháng 5 năm 2016). [13]
“ Phúc thay kẻ lấy Ngài làm sức mạnh, ấp ủ trong lòng giấc mơ hành hương .” ( Truyền hình 84,6). [14] Lời Thánh vịnh 84 diễn tả cả nỗi khát mong thực hiện cuộc hành hành hương tìm về nơi Chúa ngự trị, đó là: cung điện Ngài, hoàng thành thần vàng, bên bàn thờ Chúa, trong thánh điện, trên đỉnh Sion, cổng thần Thiên Chúa…
Chắc chắn rằng, trong niềm tin tưởng vào Chúa, tập thể người hành hương muốn tìm về nơi Chúa hiện diện để tìm nơi nương tựa như chim sẻ tìm mái ấm, cánh nhạn tìm tổ thiết con; như người yếu sức tìm nguồn sức mạnh nơi Chúa là nhẹ mộc che; như người khao khát tìm được nguồn nước, phúc lộc hay phước lành cho cuộc sống.
Quả thực đây là lời hứa cho những người hành hương sẽ nhận được sức mạnh từ Thiên Chúa, sẽ tận hưởng những nỗi đau thử thách thành phúc lành khi họ khao khát sự hiện diện của Ngài. Vì thế, họ vẫn luôn dâng lời khẩn nguyện: “ Lạy Chúa là Chúa Tể càn khôn, xin lũ nghệ lời con cầu nguyện. Xin lắng tai, lạ Chúa nhà Gia-cóp ” ( Tv 84,9).
Khi cầu nguyện, chúng ta không chỉ xin tạ ơn mà còn mở lòng để nhận biết Chúa đang hiện diện và đồng hành với mình. Trong những giây phút đau khổ, cầu nguyện là nguồn sức mạnh giúp ta bước đi vững chắc. Cầu nguyện giúp ta cảm nhận sự hiện diện của Chúa vì Ngài không bao giờ bỏ rơi cái Ngài. Ngài luôn ở gần và lắng nghe tiếng kêu của chúng ta. Lời Thánh vịnh đã nói: “ Chúa gần kín tất cả những ai cầu khẩn Chúa, mọi kẻ thành tâm cầu khẩn Người. Kẻ kính sợ Người, Người cho toại nguyện, nghe tiếng họ kêu than, và ban ơn giải trí ” ( Tv 145,18-19).
2. Cầu nguyện giúp sống kết hợp gần gũi với Chúa
Thánh Giacôbê tông đồ nhắn nhủ: “ Anh em hãy phục tùng Thiên Chúa. Hãy chống lại ma quỷ; chúng sẽ chạy xa anh em. Hãy đến gần Thiên Chúa, Người sẽ đến gần anh em. giảm nhân, hãy tay cho sạch; kiềm hai lòng, hãy tẩy tâm can. Hãy cảm cho đau khổ cùng của anh em, vui lòng than van. Chớ sợ tiếng ồn của anh em biến thành tiếng ồn, của vui anh em biến ra nỗi buồn. Anh em đi mặt trời và Người sẽ cửa hàng nhắc anh em lên ” ( Gc 4,7-10).
Thật vậy, Chúa Giêsu vẫn luôn mời gọi: “ Tất cả những ai đang vất vả mang nặng nề, hãy đến cùng tôi, tôi sẽ cho nghỉ yên bồi dưỡng. Anh em hãy mang lấy ách của tôi, và hãy học với tôi, vì tôi có lòng hiền hậu và khiêm tốn. Tâm hồn anh em sẽ được yên giấc bồi dưỡng. Vì tôi nhẹ ái, và tôi nhẹ nhàng ” ( Mt 11,28-30). Như thế, hành hương là lần đến gần Chúa và là cơ hội để sống gần gũi bên Chúa trong suy tư cầu nguyện hầu đón nhận sự đổi mới trong mối tương quan với Ngài.
Cầu nguyện không chỉ là một hành động tôn giáo tôn giáo mà còn là sợi dây kết nối sâu xa giữa người với Thiên Chúa. Cầu nguyện thưa thớt với Chúa như người thưa thớt với cha mình và là cách giúp chúng ta xây dựng mối tương quan cá nhân với Ngài. [15] Qua cầu nguyện, chúng ta mở lòng mình để lắng nghe, đối thoại và được biến đổi nhờ ân sủng của Chúa. “Trong cuộc đối thoại này, người tín hữu không chỉ nói chuyện với Thiên Chúa mà còn học cách lắng nghe Ngài, tìm ra những câu trả lời và sự hướng dẫn trong ánh sáng sự hiện diện im lặng của Ngài. Như thế, cầu nguyện trở thành cầu nối giữa trời và đất, một nơi gặp gỡ mà ở đó trái tim con người và tim Thiên Chúa hòa quyện vào nhau trong một cuộc đối thoại yêu thương không ngừng”. [16]
Hướng dẫn Về Lòng Đạo Đức Bình Dân Và Phụng Vụng của Bộ Phụng Tự và Bí Tích đã chỉ dẫn: “Hành hương chủ yếu là một hành động của Phúc tự: thật vậy, khi tiến bước về thần thánh, người hành hương hương đến gặp Thiên Chúa để thể hiện tôn giáo trước nhân Người, lạy Người và mở tấm lòng ra với Người”. [17] Yêu việc cầu nguyện, ta có thể chia sẻ mọi niềm vui, nỗi buồn, hy vọng và lo lắng trong cuộc sống với Chúa.
Khi cầu nguyện, chúng ta tin tưởng rằng Chúa luôn hiện diện, lắng nghe và hướng dẫn. “Theo Đức Thánh Cha Francis, cầu nguyện là một cuộc đối thoại thực sự với Thiên Chúa, một sự gặp gỡ ‘diện đối diện với Ngài’ ( Suy tưởng buổi sáng tại Nhà nguyện của Nhà Thánh Mátta , ngày 15 tháng 3 năm 2018), là thời gian lắng nghe và đáp lại, nơi người tín hữu mở lòng mình ra cho ý muốn và sự hướng dẫn của Chúa”. [18] Đó là những giây phút mà chúng ta chìm đắm trong lòng yêu thương và quan phòng của Ngài. Lời Thánh bay mời gọi: “ Hãy ký thác đường đời cho Chúa, tin tưởng vào Người, Người sẽ ra tay. ” ( Tv 37,5).
3. Cầu nguyện trong đức tin và lòng tín thác
Tại đây, họ đã tìm được mẫu cầu nguyện đức tin của tổ phụ Abraham. Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo dạy rằng: “Công việc cầu nguyện của ông Abraham được diễn tả trước tiên bằng hành động: là con người mỏng Yên, ông đã xây dựng một bàn thờ để kính Chúa ở mỗi trạm dừng chân. Chỉ duy sau đây, lần đầu tiên ông mới cầu nguyện bằng lời nói: Đó là một lời hơn Vỏ bọc, nhắc nhở Thiên Chúa nhớ đến lời hứa của Ngài, mà xem như ra không thực hiện”. [19] Đó là thử thách đức tin trong cầu nguyện.
Tổ Phụ Abraham là một trong những nhân vật quan trọng nhất trong Kinh Thánh, được coi là “ cha của mọi kẻ tin ” ( Rm 4,11) vì lòng tin mạnh mẽ vào Thiên Chúa. Cuộc đời của ông là một tiến trình của đức tin, có thể được thể hiện rõ ràng qua những lần ông cầu nguyện và đối thoại với Chúa. Lời cầu nguyện của ông Abraham không chỉ là sự thỉnh cầu mà còn là biểu hiện của một mối quan hệ mật thiết với Thiên Chúa, trong đó ông bày tỏ sự vâng phục, tin tưởng và lòng tin cậy tuyệt đối.
Một trong những bằng chứng tiêu biểu nhất cho đức tin của tổ phụ Abraham trong lời cầu nguyện là khi ông đối thoại với Chúa về số phận của thành Sôđôma và Gômôra (x. St 18,22-33). Trong cuộc trò chuyện này, ông Abraham đã mạnh mẽ xin Thiên Chúa thương xót thành phố nếu tìm thấy những người chính. Ông bắt đầu với con số 50 và tăng dần hạ xuống còn 10, cho thấy tấm lòng hiển thị, lòng thương xót của Thiên Chúa dành cho con người, và trên hết là niềm tin vào sự công bằng và lòng nhân từ của Thiên Chúa. Điều này cho thấy rằng, lời cầu nguyện không chỉ là lời thỉnh cầu một chiều mà còn là sự đối thoại, nơi con người có thể bày tỏ tấm lòng và đặt niềm tin thác vào Thiên Chúa.
Lời cầu nguyện của tổ phụ Abraham vẫn được thể hiện rõ qua sự kiện Thiên Chúa đã kêu gọi ông hiến tế con trai duy nhất, Isaac (x. St 22,1-19). Dù không có bất kỳ lời cầu nguyện trực tiếp nào được ghi chép trong đoạn này, nhưng hành động của ông Abraham chính là một lời cầu nguyện sống động, lời cầu nguyện của lòng tín thác tuyệt đối vào Thiên Chúa. Khi Thiên Chúa truyền lệnh, ông không làm dự, không thắc mắc, mà hoàn toàn tuân thủ. Đây là đỉnh cao của đức tin, nơi mà cầu nguyện không chỉ là những lời nói mà là cả một thái độ sống, một thân thể hoàn toàn trong thánh ý của Thiên Chúa.
Hành động này của tổ phụ Abraham đã để lại bài học sâu sắc về cách cầu nguyện trong đời sống Kitô hữu. Cầu nguyện không chỉ là thưa với những điều Chúa mong muốn, mà còn là lắng nghe, sẵn sàng thực thi ý muốn của Ngài, ngay cả khi điều đó thuận lợi cho chúng ta. Đức tin thực sự trong lời cầu nguyện không phải là tin rằng Thiên Chúa sẽ làm theo ý mình, mà là tin rằng Ngài luôn có kế hoạch tốt đẹp nhất cho cuộc đời chúng ta.
Lời cầu nguyện của tổ phụ Abraham còn dạy họ ta nhiều bài học quý giá về sự triển khai, lòng tín thác và thái độ sẵn sàng lắng nghe Thiên Chúa. Trong cuộc sống ngày nay, nhiều khi chúng ta cầu nguyện nhưng lại thiếu lòng tin hoặc chỉ mong Chúa đáp ứng điều mình mong muốn mà không sẵn sàng đón nhận ý Ngài. Học theo gương tổ phụ Abraham, chúng ta cần triển khai trong cầu nguyện, đừng nản lòng khi chưa nhận được câu trả lời ngay lập tức. Đồng thời, chúng ta cũng phải đặt niềm tin tuyệt đối vào Thiên Chúa, tin rằng Ngài luôn lắng nghe và hành động theo kế hoạch yêu thương dành riêng cho mỗi người.
Hơn nữa, lời cầu hôn của tổ phụ Abraham cũng nhắc nhở chúng ta về những tấm lòng biết quan tâm đến tha nhân. Khi cầu nguyện cho thành sôđôma, ông không chỉ lo cho bản thân mà còn nài xin cho những người khác. Điều này khuyến khích chúng tôi mở rộng cầu nguyện, không chỉ giới hạn những nhu cầu cá nhân mà còn biết cầu xin cho gia đình, cộng đoàn và toàn thể nhân loại.
Lời cầu nguyện đức tin của tổ phụ Abraham là một mẫu thuận lợi cho mỗi tín hữu. Ông không chỉ cầu nguyện với lòng tin mạnh mẽ, mà vẫn sẵn sàng thực hiện ý Chúa dù điều đó vượt quá sự hiểu biết của con người. Qua đó, ông dạy chúng ta rằng cầu nguyện không chỉ là thưa chuyện với Chúa, mà còn là một hành trình đức tin, nơi chúng ta học cách tín thác mà chấp nhận hoàn toàn vào Thiên Chúa và luôn mở lòng để đón nhận thánh ý Thiên Chúa trong mọi hoàn cảnh của cuộc sống.
Trong bài giáo lý về lời cầu nguyện của Abraham, Đức Thánh Cha Francis mời gọi: “ Chúng ta hãy học theo ông Abraham, học cầu nguyện đức tin: lắng nghe Chúa, bước đi, đối thoại để thảo luận. Chúng ta sợ tranh luận với Thiên Chúa, ngay cả nói một điều có vẻ như lạc đạo. Nhiều lần tôi đã nghe người ta nói với tôi ‘Cha có biết không, điều này nguy hiểm ra con và con nổi với Chúa’ – ‘Con có Chúa sao ?’ – ‘Dạ có, nổi giận!’ Nhưng đây là một hình thức cầu nguyện bởi chỉ có con cái mới có thể nổi với cha mình và sau đó gặp lại ông. Chúng ta hãy học ông Abraham, trò chuyện và thảo luận, với đức tin, nhưng sẵn sàng đón nhận lời Chúa và đưa nó vào thực hành. Với Chúa, chúng ta học cách nói chuyện như một người con cha của mình; [20]
4. Cầu nguyện với tâm tình cảm tạ và khen khen
“ Xin hãy vào cửa thánh điện tạ ơn, tới thần tượng vàng thánh chào ca ngợi, tạ ơn Chúa và chúc tụng danh người .” ( Truyền hình 100,4). Lời Thánh mũi nhọn tâm tình của người hành hương tiến về nhà Chúa. Đó là tâm tình cảm tạ, khen ngợi và chúc tụng. Đối với người chết, cầu nguyện không chỉ là lúc xin ơn mà đúng hơn, cầu nguyện chính là cơ hội để bày tỏ lòng biết ơn và khen ngợi Thiên Chúa, Đổ đã xây dựng nên và ban tặng ban mai và hồng ân cho chúng ta trong cuộc sống này. Thật vậy, mỗi lúc khắc sống, khí thở, sức khỏe, ánh sáng,… đều là ân ban từ Thiên Chúa. Vì thế, chúng tôi không thể không cửa hàng lên lời cảm tạ khi ý thức rằng tất cả những điều tốt lành trong cuộc đời đều đến từ Chúa: “ Chúc tụng Chúa đi, thần tôi sét, chớ khách quên mọi ân huệ của Người ” ( Tv 103,2).
Tri ân cảm tạ không thể được thể hiện bằng lời nói hay bài ca mà còn là tâm tình và thái độ sống của chúng ta. Khi chúng ta biết ơn Chúa về những điều điều cao trọng và cả những việc nhỏ bé Chúa thực hiện trong cuộc đời mình, tâm hồn chúng ta trở nên khiêm nhường và chan chứa niềm vui. Ngay cả trong những lúc khó khăn, dù nhìn nhận mọi sự qua lăng kính đức tin, chúng ta vẫn thấy lý do để cảm tạ. Chính trong thử thách, Chúa vẫn luôn rèn luyện và đồng hành động với chúng ta.
Qua hành động khen khen, tâm hồn chúng ta mở ra để cảm nhận tình yêu Chúa sâu đậm và cung hiến toàn bộ con người lên Chúa hầu sống kết hợp mật thiết bị Ngài hơn. Ngợi khen là cách chúng ta tôn vinh sự thiện thiện, quyền năng và tình yêu vô biên của Thiên Chúa. Dâng lời chúc tụng Tôn vinh Chúa là khi chúng ta đặt Chúa vào vị trí cao trọng nhất trong đời mình, như lời Thánh vịnh: “ Hát lên mừng Chúa, chúc tụng Thánh Danh! Ngày qua ngày, hãy loan báo ơn Người nghiên cứu, kể cho mọi dân biết Người thật là vinh hiển, cho mọi nước hay những kỳ công của Người. Chúa thật cao cả, quyền thách ca, khả năng tôn sùng uý hơn thần, các thần tượng các quốc gia đều,, Đức Chúa, Người sáng tạo trời cao.” ( Tv 96, 2-5).
Đức Maria, Mẹ Hội Thánh và là Mẹ của mỗi người chúng ta, chính là mẫu hoa tuyệt hảo của đời sống cầu nguyện khen chúc tụng Thiên Chúa. Cuộc đời của Mẹ là một hành trình liên lỉ hướng về Thiên Chúa, tràn lòng tin yêu, sự vâng phục và lời khen ngợi. Nhìn vào cuộc đời Đức Maria, người Kitô hữu tìm thấy nguồn cảm hứng và mẫu mực để sống đời cầu nguyện và tôn vinh Thiên Chúa.
Lời thưa “xin vâng” của Mẹ không chỉ là biểu hiện sự vâng phục mà còn là một hành vi cầu nguyện hoàn chỉnh, khiêm tốn và tín thác. Qua đó, Mẹ dạy chúng ta rằng cầu nguyện không chỉ là lời nói mà còn là sự trả lời bằng cả con tim và hành động. Đặc biệt, lời kinh tạ ơn Magnificat ( Lc 1,46-55) là một minh chứng tuyệt vời cho đời sống cầu nguyện và tôn vinh Thiên Chúa của Đức Maria. Mẹ dâng lời khen Thiên Chúa vì những kỳ công Ngài đã thực hiện, không chỉ nơi Mẹ mà còn trong toàn thể nhân loại. ” Linh hồn tôi khen ngợi Đức Chúa, thần trí tôi chào mừng vui mừng vì Thiên Chúa, Đào cứu độ tôi. Phận nữ tỳ sắc mọn, Người mang thương nhìn tới; từ nay, hết mọi đời sẽ khen tôi diễm phúc. Hồi toàn năng đã làm cho tôi biết bao điều cao cả, danh người thật chí thánh tôn!” ( Lc 1,46-47). Qua bài ca này, Đức Maria dạy chúng ta rằng cầu nguyện không chỉ là xin ơn mà còn là ca tụng, cảm tạ và nhận ra sự hiện diện của Thiên Chúa trong từng biến cố cuộc đời mình.
Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo đã dạy rằng “Đức Maria là người phụ nữ cầu nguyện tinh hảo, là hình ảnh của Hội Thánh”. “Kinh tu của Hội Thánh được kinh nguyện của Đức Maria nâng đỡ”. [21] Vì thế, “Hội Thánh ưa cầu nguyện trong hiệp hiệp thông với Mẹ, để cùng Mẹ cột dương những việc cao cả Thiên Chúa đã thực hiện nơi Mẹ…” [22]
Chúng tôi cũng tìm được nơi Thánh mộc tông mẫu sống tâm tình cảm cảm và khen Thiên Chúa trong mọi hoàn cảnh và về muôn phúc Chúa ban. Thật vậy, ngay đầu thư thứ nhất gửi giáo đoàn Thessalônica, được xem là bản văn cổ nhất trong các sách Tân ước, Thánh chăm đã viết: “ Chúc anh em được ân ân và bình an. Chúng tôi liên tục tạ ơn Thiên Chúa về tất cả anh em ” ( 1Tx 1,1-2). Cũng trong thư này, các thánh nhân dạy rằng: “ Anh em hãy vui mừng mãi mãi và cầu nguyện không ngừng. Hãy tạ ơn trong mọi hoàn cảnh. Anh em hãy làm như vậy, đó là điều Thiên Chúa mong muốn trong Đức Kitô Kitô ” ( 1Tx 5,16-18). Hay khởi đầu thư gửi tín hữu Êphêsô, Phật đã dâng lời ca tụng rằng: “Chúc chùa Thiên Chúa là Thân Phụ Đức Phật Kitô, Chúa chúng ta. Trong Đức Phật, từ phật trời, Người đã thi ân phước phúc cho ta bột cường và phước lành của Thánh Thần” ( Tập 1,3).
Có lẽ không mấy ai cảm nhận được như Thánh chiết về những ân ban Chúa dành cho bạn: từ là người Do Thái giáo thành, am hiểu lược ước, nhiệt thành bách hại các chiến hữu thời sơ khai, rồi được may mắn trở lại trong biến cố gắng ở Damas, được đặt làm đồ dùng, thực hiện các cuộc hành trình giáo dục, thiết lập các tổ chức giáo dục, viết nhiều thư để làm việc đáng tin cậy… rồi bắt bớ, Danh Đức mà hết hãy yêu mến và rao giảng. Vì thế, bạn sẽ cần một niềm tin ca khen tình thương của Chúa: “ Chúc tụng Thiên Chúa là Thân Phụ Đức Chúa Kitô, Chúa chúng ta. Người là Cha giàu lòng từ bi lân ái, và là Thiên Chúa thường sẵn sàng nâng đỡ an. Người luôn ủng hộ an chúng ta trong mọi gian nan thử thách, để sau khi đã được Thiên Chúa nâng đỡ, chính chúng ta cũng biết an ủi những ai lâm cảnh gian khó khăn ” ( 2Cr 1,3-4).
Với tâm tình biết ơn qua cầu nguyện, chúng tôi nhận ra rằng mọi điều tốt lành đều đến từ Chúa. Khi chúng ta nhìn nhận những phúc lành Chúa ban, xin hãy chúng ta tràn đầy niềm vui, và từ đó, những lời chúc tụng khen khen sẽ tự nhiên tuôn trào. Dù là lời nguyện cá nhân hay trong cộng đoàn, việc dâng lời cảm tạ và khen thưởng giúp họ hướng đến sự thiện thiện và sống gần Chúa hơn.
5. Cầu nguyện xin hướng dẫn của Chúa
Cầu nguyện là cách thế quan trọng giúp họ nâng cao tâm hồn kết nối với Thiên Chúa và tìm kiếm sự hướng dẫn của Ngài cho cuộc sống lữ hành đức tin trần thế của mình. Trong một thế giới đầy những thử thách và cám dỗ ngày nay, cầu nguyện là giải pháp cần thiết giúp chúng ta tìm bước đi trong đường dẫn ánh sáng của Chúa, là nguồn sức mạnh giúp chúng ta giữ vững niềm tin và trung thực hiện thánh ý của Ngài.
Đức Thánh Cha Phanxicô giải thích rằng cầu nguyện “thắp sáng ngọn đèn chiếu dung nhân Chúa Hiện diện nơi anh chị em chúng ta, đúng như Sách Giáo lý dạy khi nói rằng cầu nguyện là ‘tương quan sống động của các con cái Thiên Chúa với Cha vô cùng lành lành của mình, cùng với Con của Ngài là Chúa Sống và Chúa Thánh Thần’ ( G LHT CG 2565). lời và hướng dẫn trong ánh sáng hiện diện thầm lặng của Ngài”. [23]
Quả vậy, lời sách Châm Ngôn đã dạy chúng ta về sự cần thiết của công việc cầu nguyện tín ngưỡng của Chúa: ” Hãy hết lòng tin tưởng vào Đức Chúa, dựa vào hiểu biết của con. Hãy nhận biết Người trong mọi đường đi nước bước, Người sẽ san bằng đường dốco con đi. Đừng tự coi mình là quan ngại, hãy kính sợ Đức Chúa và tránh xa sự dữ ” ( Cn 3,5-7). Lời dạy này nhắc nhở rằng không phải là sự vô nghĩa của con người, mà chính sự phi thực tế từ Thiên Chúa mới là ánh sáng đường chân thật. Qua cầu nguyện, chúng ta ta trao dâng những nỗi lo lo lắng, hoài nghi và khát cá nhân lên Chúa, tin rằng Ngài luôn biết và cấm điều tốt nhất cho chúng ta.
Thánh nhân đã cảm nghiệm và chỉ cho chúng ta biết rằng con người yếu đuối cần ơn giúp đỡ của Chúa Thánh Thần: “ Có Thần giúp đỡ chúng ta là những nhược điểm, chúng ta không biết cầu cầu thế nào cho phải; Nhưng chính Thân cầu thay nhu cầu giúp chúng ta, bằng những tiếng rên rỉ. Và Thiên Chúa, Đau đớn có thể, Thân xác biết muốn nói gì, thân yêu thay thế giúp cho dân thực theo đúng ý Thiên Chúa ” ( Rm 8,26-27 ).
Tuy nhiên, trong quá trình cầu nguyện tìm kiếm sự hướng dẫn của Chúa, chúng ta cần biết hiển thị lắng nghe thay vì mong đợi những câu trả lời ngay lập tức. Vì cầu nguyện không chỉ là trình bày mong ước của mình mà còn là lắng nghe tiếng Chúa và ý Chúa muốn cho cuộc đời chúng ta. Như lời thầy cả Heli chỉ dạy cho cậu bé Samuel đáp lại khi có tiếng gọi: “ Lạy Đức Chúa, xin Ngài Phán, vì tôi tớ Ngài đang lắng nghe ” ( 1Sm 3,9). Quả thực, đây là lời cầu nguyện thật đẹp và ý nghĩa vì nó cho thấy tương quan thân mật và chân thật giữa con người nhỏ bé lùn lùn với Thiên Chúa là hoang cao cả và không lo ngại thượng trí. Vì thế, thái độ cần thiết khi cầu nguyện là biết sẵn sàng lắng nghe và Khiêm tốn đón nhận đường thánh ý của Chúa, như Mẹ Maria: “ Vâng, tôi đây là nữ tỳ của Chúa, xin Chúa cứ làm cho tôi như lời sứ thần nói ” ( Lc 1,38).
6. Cầu nguyện khi đối mặt với khó khăn trên hành trình thi hành sứ vụ
Lời tiên tri Isaia đã nói: “ Những người trông cậy Đức Chúa sẽ được thêm sức mạnh. Như thể chim bằng, họ tung cánh. Họ chạy hoài mà không mệt mỏi, và đi mãi mà thư giãn chân .” ( Là 40,31).
Ở đây ta nhớ đến câu chuyện của nhà tiên tri Êlia. Ông đã trần thạch mê Muội câu lạc của vua và dân của vương quốc Bắc thế kỷ thứ IX trước Công nguyên, khi chạy theo dân ngoại tôn thờ ngẫu tượng Baal, tin rằng các ngôn sứ của Baal nhảy khập khiễng, lắc mình, cào cào… để chế thần linh đáp lời khấn cầu của họ, nhưng không thành. Đối diện với bốn trăm năm mươi ngôn sứ Baal đang máu và toàn dân chứng kiến, Êlia một mình lập tế đàn, giết bò mộng tế lễ và tin tưởng khấn cầu “Đức Chúa, Thiên Chúa của Abraham, Isaac và Israel”. Ông khấn xin rằng: “ Xin đáp lời con, lạ Đức Chúa, xin đáp lời con, để dân này nhận biết Ngài là Đức Chúa, Thiên Chúa thật, và Ngài đã làm họ thay đổi dạ ”. Và lời cầu nguyện của ông được Chúa nhận lời lửa xuống thiêu toàn thể lễ hội, củi đá… Toàn dân tụ hội trên núi Carmel chứng kiến kiến liền phủ phục tuyên truyền: “ Đức Chúa quả là Thiên Chúa! Đức Chúa quả là Thiên Chúa! ” (x. 1V 18,1-40).
Khi khái niệm câu chuyện này, Đức Thánh Cha Bênêđictô đã dạy: “Khi loan báo điệp nhiệm của Thiên Chúa, ngôn ngữ Êlia từng cầu xin Chúa cho con trai của người ngảy tiếp đón ông sống lại (x. 1V 17,17-24) , kêu Chúa ông quá mệt mỏi và lo âu khi phải trốn vào hoang địa chỉ hoàng hậu sau giường Núi Carmel, ông đã tìm thấy tất cả sức mạnh của một người cầu xin khi ông cầu nguyện trước toàn thể dân Israel, nài xin Chúa thể hiện mình ra và làm cho tâm hồn dân chúng được cải thiện”. [24]
Sau khi chiến thắng trong cuộc chiến đấu với các ngôn ngữ sứ Baal, ông Êlia bị hoàng hậu Ideven truy đuổi và sinh tử như ông đã sử dụng kỹ năng giết ngôn ngữ sứ Baal. Ông liền chạy trốn vào sa mạc sa mạc, đến khi mệt mỏi lử ông tìm đến nghỉ dưới gốc cây hoàng kim, ông kêu than cùng Chúa: “ Lạy Đức Chúa, đủ rồi! Bây giờ xin Chúa lấy mạng sống con đi, vì con mạt hơn gì cha ông của con ”, rồi tha ngủ. Hai lần sứ thần chúa chúa bánh và nước đến tiếp sức cho ông, đánh thức thức dậy ông ăn để đủ sức đi tiếp đến núi của Thiên Chúa. Ở đó, ông thưa với Đức Chúa: “ Lòng nhiệt thành đối với Đức Chúa, Thiên Chúa các đạo binh nung nấu con, vì con cái Ít-ra-en đã bỏ giao ước với Ngài, phá tan bàn thờ, dùng cưỡi sát sát ngôn sứ của Ngài. Chỉ còn sót lại một con lừa của mình mà họ đang săn bắt để lấy mạng sống con .” Rồi Đức Chúa chỉ đường cho ông trở về và truyền cho ông phong vua cho Aram, cho Israel và phong Êlisa làm ngôn sứ thay cho ông. (x. 1V 19,1-21).
Như thế, lời cầu nguyện và sự trông đợi nơi Chúa giúp hành trình trở nên dễ dàng hơn, ngay cả khi đối mặt với những khó khăn, thử thách, mệt mỏi…
Trong bài giảng giáo lý về Lời cầu nguyện của Êlia, Đức Thánh Cha Francis chỉ ra rằng: “Trong tâm hồn người cầu nguyện, ý thức về sự tinh tế của mình còn quý giá hơn những giây phút thăng hoa, khi phải như đời là một chuỗi của những chiến thắng và thành công. Trong cầu, điều này luôn xảy ra: những giây phút cầu nguyện chúng ta tăng cường, mang lại cho chúng ta lòng thành, và những giây phút cầu nguyện khi ta cảm thấy, khan hoặc thử Này: để mình được Thiên Chúa nâng đỡ và để mình được an ủi bởi những hoàn cảnh an toàn cũng như những cám dỗ…” Chuyện ông Êlia cho chúng ta thấy rằng: “Cầu nguyện là phản đối Thiên Chúa và để mình được sai đi giúp anh chị em mình. Thử thách của việc cầu nguyện là tình yêu cụ thể đối với người dễ dàng… Và cho dù chúng ta phạm sai, hoặc chúng ta cảm thấy bị đe dọa và kinh hãi, bằng cách trở về trước Thiên Chúa bằng lời cầu, thanh sự bình an cũng sẽ quay lại như such as a known known. Đây là điều mà lồi của Êlia dạy chúng ta”. [25]
7. Lời cầu nguyện cho tha nhân
Trong lịch sử nghiên cứu, ông Môsê được xem là một trong những nhân vật nổi bật, đóng vai trò trung gian giữa Thiên Chúa và dân Israel. Hành trình của ông với dân Chúa không chỉ là hành trình hướng dẫn đưa họ ra khỏi sách nô lệ Ai Cập mà còn là hành trình của lời cầu nguyện, lòng minh nhẫn và tình yêu thương dành cho một dân cứng. Qua câu chuyện Môsê khẩn cầu Thiên Chúa tha thứ cho dân Israel trong sách Xuất Hành, chúng tôi thấy tấm lòng của một người tử tử luôn biết bảo vệ, chuyển cầu cho đoàn chiên của mình.
Sách Xuất Hành 32 kể về câu chuyện dân gian Israel lúc chờ ông Môsê lên đỉnh cao Thiên Chúa và nhận bia Chứng minh, thì ở bên dưới dân chúng đòi Aaron đúc bò vàng để phản đối lạ, họ đã phạm tội lớn là chối bỏ Thiên Chúa, à Thiên Chúa nổi tiếng và muốn tiêu họ “ Ta đã thấy dân này rồi, đó là một dân dân đầu tiên… cổ giờ cứ để mặc Ta, do đó, rắc rối của Ta sẽ là chúng, và Ta sẽ tiêu điểm chúng. Ta sẽ làm cho chúng thành một dân tộc ” (32, 9-10). Ngay lúc đó, ông Môsê đã cầu xin mà bảo vệ vũ trụ cho dân dân: “ Lạy Đức Chúa, tại sao Ngài lại dũng cảm nổi giận với dân Ngài, dân mà Ngài đã cánh tay mạnh mẽ uy quyền đưa ra khỏi đất Ai Cập ?… Xin Ngài nguôi bão bùng bên trong và xin Ngài thương do côn dân Ngài ” (32,11-12). Ông Suy đến thể diện của Chúa kẻo người Ai Cập cho rằng Ngài ác tâm và suy đến mối tương quan thân thiết với các tổ phụ Abraham, Isaac và Jacob (x. 32,13).
Ở đây, lời cầu nguyện của ông Môsê không chỉ là lời nài xin mà còn là lời nhắc nhở của Thiên Chúa về giao ước tình yêu mà Ngài đã lập với các tổ phụ. Ông Môsê không chỉ khẩn cầu vì sự sống còn của dân dân mà còn vì vinh quang danh Thiên Chúa, để các dân ngoại ngoại không hiểu sai về bản tính của Ngài. Và nhờ đó Thiên Chúa nguôi cơn thịnh nộ và tha cho dân Ngài (x 32,14).
Giáo huấn của Giáo hội nhấn mạnh vai trò của lời cầu nguyện chuyển cầu như một cách thể hiện tình yêu và hiệp thông giữa người với nhau và với Thiên Chúa. Giáo Hội Thánh Công Giáo dạy rằng: “Chuyển cầu, nghĩa là cầu xin cho những người khác, ngay từ tổ phụ Abraham, là đặc điểm của một tâm hồn hòa nhịp với lòng từ bi hậu của Thiên Chúa. Trong thời gian của Hội Lý Thánh, lời chuyển cầu của Tử hữu tham dự vào lời chuyển cầu của Đức Chúa: đây là cách diễn tả nhiệm vụ của các Thánh cùng công. Trong chuyển cầu, người cầu ‘đừng tìm lợi ích cho riêng mình, nhưng hãy tìm lợi ích cho người khác’ ( Pl 2,4), thậm chí chí họ cầu nguyện cả cho những người làm hại họ”. [26] Như vậy, lời chuyển cầu mang chiều rộng lớn, mở rộng trái tim theo hình ảnh của Chúa Giêsu, là trả thù yêu thương mọi người, “là thải chuyển cầu duy nhất nơi Chúa Cha cho tất cả mọi người, đặc biệt là cho kẻ tội lỗi”. [27]
Hành động và lời chuyển cầu của Môsê là khuôn mẫu tuyệt vời về tình yêu vật tử, hãy thăm dò và hiển thị trong lời cầu nguyện. Điều đó nhắc nhở chúng ta về sức mạnh của lời nguyện cầu chuyển cầu, một hành động không chỉ làm đẹp lòng Thiên Chúa mà còn mang lại bình an và ân tình cho con người.
Theo gương Môsê, chúng ta hãy biết cầu nguyện, yêu thương và sống trách nhiệm với tha nhân, để mỗi chúng ta trở thành những cầu nối đưa người khác đến gần hơn với tình yêu Thiên Chúa. Là những người tín hữu, chúng tôi cũng được mời dâng dâng Thiên Chúa những lời cầu nguyện chuyển cầu cho gia đình, cho cộng đồng và cho cả thế giới, đặc biệt trong những lúc khởi đầu, đau thương do dịch bệnh, nghèo đói hay tranh chiến.
Cách đặc biệt, trong nhiệm vụ của Thánh cùng thông công, trong sắc chỉ Spes non confundit công bố Năm Thánh thường lệ 2025, Đức Thánh Cha mời ta thực hiện các cuộc hành hương, tham dự các thánh lễ, tham dự các cử hành phục vụ, thực hành các công đức… để cảm ơn Toàn Xá và cho các linh hồn. Theo đó, “chúng ta hiểu rằng cần phải cầu nguyện cho những người đã hoàn thành chuyến hành trình trần thế, hãy hiểu rằng chuyển cầu có tính liên san, hữu ích nhờ hiệp thông của các thánh và mối liên kết chung kết nối ta trong Chúa Kitô, Trưởng tử mọi tạo vật. Như vậy, nhờ lời cầu nguyện, ân năm Thánh đặc biệt dành cho những người trước đây chúng ta sẽ được cảm thấy đau khổ”. [28]
Tưởng cũng cần nhắc lại rằng, Sắc lệnh về ân xá trong Năm Thánh này mở rộng cho công việc “lãnh nhận Cảm Ơn Toàn Xá hai lần trong cùng một ngày và chỉ dành cho những người đã qua đời”. Theo đó, Tòa Ân Tối Cao Cao giải thích rằng: “Qua việc trao tặng hoàng đạo này, tín hữu thực thi một giải hành động đức ái siêu nhiên ca ngợi, vì liên kết qua đó các tín hữu ân hành hành trên trần thế được kết hợp với Thân mình anh nhiệm Chúa Kitô, cùng với những người đã hoàn thành cuộc hành trình của mình, nhờ thực tế là “ân ân năm thánh, bởi sức mạnh của lời cầu nguyện, là một cách đặc biệt cho những người đi trước chúng ta, để họ có thể nhận được lòng thương thương được”. [29]
8. Lời cầu nguyện sám hối
Trong đời sống đức tin Kitô giáo, lời cầu nguyện sám đóng vai trò vô cùng quan trọng. Đây không chỉ là lời nguyện xuất phát từ chân thành của con người tội lỗi trước Thiên Chúa công minh mà còn là cơ hội để mỗi nhân nhận ra tình yêu và lòng thương xót vô biên của ngài, từ đó hướng dẫn đến việc làm cải thiện và đổi mới cách sống.
Giáo Hội Thánh Công Giáo dạy rằng: “Không có tội nào, dù nặng nề đến nhiều, mà Hội Thánh không thể tha thứ. ‘Không ai, dù gian ác và xấu xa đến đâu, lại không thể chắc chắn mình được lý thứ, miễn phí là người thực sự có hệ thống về các câu lạc bộ của mình’. Đức, Chết cho tất cả mọi người, muốn rằng: các cửa của sự kiện thứ trong Hội thánh Người luôn mở cho bất cứ ai bỏ truy tội lỗi trở về”. [30]
Sám hối là thái độ của các nhân nhận ra những lỗi lầm, những tội phạm tội làm cắt mối giao hòa với Thiên Chúa và xa cách anh chị em mình. Cầu nguyện sám giúp tội nhân cảm nhận được tâm trạng của mình, quyết tâm loại bỏ tự mãn và tự khí. Đây là bước khởi đầu quan trọng để bước vào con đường cải thiện và sống một đời sống phù hợp với thánh ý Thiên Chúa. Hơn thế nữa, lời cầu nguyện sám không chỉ là sự tìm kiếm tội lỗi mà còn là một lời khẩn cầu xin ơn tha thứ, một hành động khiêm tốn, nhìn nhận sự yếu đuối tội lỗi của mình và hoàn toàn trông cậy vào lòng thương xót tha thứ của Chúa, để được giao hòa lại cùng Chúa và anh chị em. Sách Châm Ngôn đã nói rằng: “ Kẻ giấu mình sẽ không thành công, nhưng ai thú vị và rúta sẽ được giảm thương ” ( Cn 28,13).
Trong lịch sử nghiên cứu độ, vua Đavid được đưa đến không chỉ như một vị vua vĩ đại của Israel mà còn là một con người thành tâm khiêm hạ, với tâm hồn sám ăn sâu xa. Thánh vịnh 50, hay còn gọi là “ Miserere – Xin thương xót con,” là lời cầu nguyện sám bốc nổi tiếng của vua Đavid sau khi vua phạm tội nặng nền với Thiên Chúa qua sự kiện vua giết Urigia để sử dụng lợi vợ ông là Batseva (x. 2Sm 11,1-27). Qua lời cầu nguyện này, họ đã nhận được giá trị của niềm vui và sức mạnh của tình yêu Thiên Chúa dành cho Nhân vật.
Lời cầu nguyện sám hối của Thánh bay “Xin thương xót con” cho thấy vua Đavid đầy lòng tin tưởng vào lòng Chúa xót thương: “ Lạy Thiên Chúa, xin lấy lòng nhân hậu giảm thương con, mở lượng hà xóa tội phạm phạm ” (c.3). Vua chân thành nhìn nhận tội lỗi của mình: “ Vâng, con biết tội mình phạm, lỗi cứ tiền tố ngày ảnh đêm, Con nhồi tội với Chúa, với một mình Chúa, phun làm điều dữ trái mắt Ngài… Ngài thấy cho: lúc chào đời con đã vương đô lỗi, đã mang tính khi mẹ mới hoài thai ” (cc.5&7). Vua xác tín rằng Chúa thật công minh khi xét xử: “ Như vậy, Ngài thật công bằng khi tuyên án, liêm chính khi xét xử ” (c.6). Rồi vua khẩn nài xin Chúa xóa bỏ lỗi hết và xin thương thanh tẩy: “ Xin dùng cành hương thảo rảy nước thanh tẩy con, con sẽ được tinh tuyền; xin rửa con cho sạch, con sẽ trắng hơn tuyết ” (c.9). “ Xin ngoảnh mặt đừng nhìn bao tội và xóa hết mọi lỗi có lỗi ” (c.11). Vua xác tín vào tình thương tha thứ của Chúa là trao ban niềm vui ân tình cứu độ: “ Xin đừng nỡ ôi con không cho gần Nhân Thánh, đừng mua lòng con thần khí thánh của ngài ” (c.13). “ Xin ban lại cho con niềm vui vì được Ngài cứu độ, và lấy tinh thần quảng đại hỗ trợ nâng cao con ” (c.14). Và cuối cùng vua xin được may mắn để đổi mới tâm hồn và cách sống, quyết tâm làm chứng tá giúp đỡ mọi người mắc lỗi biết có thể đảm bảo trở về: “ đường chim Ngài, con sẽ dạy cho người lỗi, ai câu lạc bộ sẽ trở lại cùng Ngài ” (c.15). Vì Thiên Chúa vẫn là tiền vàngu lòng Xót Thương, sẵn sàng đón nhận tâm hồn sám bay: “ Lạy Thiên Chúa, tế sản phẩm Ngài là tâm thần tan nát, một tấm lòng tan nát sừng, Ngài sẽ khinh chê ” (c.19).
Như vậy, Thánh vịnh 50 – Xin thương xót con đã tìm thấy một tiến trình sám hối của một tâm hồn chân thành nhìn nhận tội lỗi của mình là thánh vương Đavid. Dù là vương tướng nhưng khi phạm tội thì thành tâm Khiêm tốn nhận mình là tội nhân để xin ân xá thứ của Chúa. Ở đây, vua Đavid có thể hiện rõ rõ ràng về tội lỗi của mình. Vua không tìm cách biện minh, nhưng quỳ gối trước Thiên Chúa, xin ơn tha thứ. Tâm hồn tan giày xà và ăn sâu của vua là mẫu cầu vồng cao quý cho mỗi chúng ta khi đối diện với sự yếu đuối và lỗi lầm của mình. Đây là bài học quý giá mời chúng ta thành thật với bản thân và có thể chắc chắn trở về với Chúa qua bí tích Hòa Giải.
Đàng khác, lời nguyện cầu nguyện chúa thánh thần Đavid cho thấy vua không chìm trong tuyệt vọng nhưng tin tưởng rằng Thiên Chúa đã sẵn sàng ban ân tha thứ. Như ngôn sứ Êzêkiel đã nói: “ Ta nghĩ vui gì khi kẻ ác phải chết, nhưng vui khi nó thay đổi đường lối để được sống ” ( Ed 33,11). Điều này nhấn mạnh rằng lòng thương xót của Thiên Chúa luôn lớn hơn bất kỳ tội lỗi nào. Đức Thánh Cha Phanxicô vẫn thường nhắc nhở rằng: “Chúng ta đừng quên rằng Thiên Chúa không bao giờ mệt mỏi tha thứ cho chúng ta”. [31]
Sau cùng, lời cầu nguyện sám của vua Đavid là lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng không ai trong chúng ta hoàn hảo, bởi vì ai cũng là tội nhân, nhưng tất cả đều có cơ hội trở về với Thiên Chúa giúp đỡ ải chân thành. Lãnh nhận bí tích Hòa là phương thế mà Chúa đã trao ban, nhờ đó chúng ta lại được giao hòa với Thiện Chúa và với cộng đoàn Hội Thánh. Và đó cũng là lời mời tha thiết dành cho hết những ai tham gia các cuộc hành hương hương trong Năm Thánh.
9. Đời sống cầu nguyện của Chúa Giêsu
Cầu nguyện là dây liên kết mật thiết giữa con người với Thiên Chúa, và chính Chúa Giêsu đã để lại một mẫu hoa hoàn hảo về đời sống cầu nguyện. Trong hành trình loan báo Tin Mừng, Ngài thường xuyên dành thời gian để cầu nguyện, không chỉ để kết hợp với Chúa Cha, để tìm sống và thi hành thánh ý Chúa Cha, mà còn dạy các môn đệ và nhân loại biết cách cầu nguyện sao cho đúng đắn. Công việc cầu nguyện của Chúa Giêsu không chỉ mang tính cá nhân mà còn mang tính nghiên cứu độ, bởi vì qua đó, Ngài có thể hiện sứ mạng nghiên cứu thế và tình yêu vô biên dành cho nhân loại.
Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo dạy rằng: “Lời cầu nguyện của đức tin không hệ tại ở chỗ thưa: ‘Lạy Chúa, Lạy Chúa’, nhưng sẵn lòng thi hành thánh ý của Chúa Cha . Đức Chúa Giêsu mời các môn đệ phục vào lời cầu nguyện sự quan tâm cộng tác kế hoạch của Thiên Chúa”. [32] Và Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo đã chỉ ra rằng chính trong Ngôi Lời nhập thể và ở giữa chúng ta mà chúng ta học biết được nơi Chúa Giêsu mẫu cầu nguyện: “Trước tiên tiên ngưỡng chính Người cầu nguyện, rồi suy nghe Người dạy chúng ta cầu nguyện, để sau cùng nhận biết Người nhận lời nguyện của chúng ta như thế nào”. [33]
– Chúa Giêsu cầu nguyện
Ngay từ khi còn nhỏ, Chúa Giêsu đã thể hiện tinh thần cầu nguyện của một tâm hồn gắn bó xa với Thiên Chúa. Khi mới 12 tuổi, Người đã nói với Mẹ Maria và thánh Giuse: “ Cha mẹ không biết là con có phận phận ở nhà của Cha con sao? ” ( Lc 2,49). Điều này cho thấy ý thức sâu sắc về mối tương quan mật thiết Cha – Con between Đức Chúa Giêsu và Chúa Cha. Chính ở đây, “tính cách mới mẻ của cầu nguyện trong thời gian mãn mãn bắt đầu được mặc định: đó là lời cầu nguyện của Người Con , mà Chúa Cha vẫn chờ mong nơi các con cái của Ngài, cuối cùng được chính Người Con thực hiện trong nhân tính của Người cùng với con người và vì con người”. [34]
cuộc đời rao giảng, Chúa Giêsu thường xuyên lui vào trong nơi thanh vắng để cầu nguyện: “ Sáng sớm, lúc trời còn tối mờ, Người đã dậy, đi ra một nơi hoang vắng và cầu nguyện ở đó .” ( Mc 1,35). Hành động này không thể thực hiện sự phụ thuộc hoàn toàn vào Chúa Cha mà còn là nguồn sức mạnh thiêng liêng cho Ngài thi hành sứ vụ.
Chúa Giêsu không chỉ cầu nguyện ngày thường mà còn cầu nguyện đặc biệt trước những quyết định và thời điểm quan trọng. Trước khi chọn mười hai tông đồ, Người đã thức suốt đêm cầu nguyện với Chúa Cha (x. Lc 6,12-13). Trước cuộc Thương Khó, Ngài cầu nguyện tha thiết bị trong vườn Killsêmani: “ Lạy Cha, nếu Cha muốn, xin cửa hàng chén này xa con. Tuy vậy, xin đừng làm theo ý con, mà làm theo ý Cha ” ( Lc 22,42). Qua lời cầu nguyện này, Chúa Giêsu bày tỏ tâm tình vâng phục hoàn toàn thánh ý Chúa Cha, dù phải chịu đau khổ đến tột cùng. Đây là một bài học quý giá cho các Kitô hữu: cầu nguyện không phải để thay đổi ý Chúa mà để tìm thấy sức mạnh thi hành thánh Ngài.
Chúa Giêsu không chỉ cầu nguyện cho chính mình mà còn dành nhiều thời gian cầu nguyện cho các môn đệ và cho toàn thể nhân loại. Trong bữa tiệc Hoàng Ly, Ngài đã dâng lời nguyện tha thiết: “ Lạy Cha thánh thánh, xin hãy giữ các môn đệ trong danh Cha mà Cha đã ban cho con, để họ nên như chúng ta… Vì họ, con xin thánh hiến chính mình con, để nhờ sự thật, họ cũng được thánh hiến ” ( Ga 17,11.19). Đỉnh cao của lời cầu nguyện này chính là trên thu giá, khi Người cầu nguyện rằng: “ Lay Cha, xin tha cho họ, vì họ không biết việc họ làm ” ( Lc 23,34). Cử chỉ này không thể chỉ thể hiện lòng thương xót vô biên mà còn mời gọi các tín hữu nội soi Người để sống yêu thương và tha thứ.
– Chúa Giêsu dạy cầu nguyện
Chúa Giêsu không chỉ cầu nguyện mà dạy con người cách cầu nguyện đúng đắn. Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo đã chỉ chọn Chúa Giêsu dạy về tâm tình khi cầu nguyện: tâm tình sám hòa giải trước khi dâng lễ vật (x. Mt 5,23-24); yêu thương và cầu nguyện cho kẻ thù, cho kẻ bách hại mình (x. Mt 5,44-45); cầu nguyện riêng tư nơi kín đáo trước sự hiện diện của Chúa (x. Mt 6,6); không yêu cầu nhiều lời (x. Mt 6,7); thật lòng tha thứ (x. Mt 6,14-15); cầu nguyện với tâm hồn thanh khiết và lo tìm kiếm Nước Trời (x. Mt 6,21.25.33)…
Ngoài ra, Chúa Giêsu cũng nhấn mạnh đến thái độ khi cầu nguyện: không thức, không lược, khoe khoang nhưng phải chân thành (x. Mt 6,5-8 ; Lc 18,9-14) và nhất là phải có niềm tin tuyệt đối vào Thiên Chúa, vì “ mọi sự đều có thể đối với người tin ” ( Mc 9,23; x. Mc 11,24; Mt 21,21; Mt 8-10; Mt 15,28…). Người còn dùng ngôn ngữ để giảng dạy về sự chậm triển khai trong cầu nguyện, như hình ảnh người bạn thư giãn lúc nửa đêm (x. Lc 11,5-8) hay bà lười xin quan tòa (x. Lc 18,1-8) và phải luôn có chế độ tỉnh sẵn sàng đón chờ Chúa đến (x. Mc 13,32-37; Lc 21, 34-36…)
Đặc biệt, khi các môn đệ xin Chúa Giêsu dạy họ cầu nguyện thì Ngài đã truyền dạy Kinh Lạy Cha (x. Mt 6,9-13). Đây không chỉ là một lời kinh mà còn là mẫu mã cho mọi lời cầu hôn thờ, với nội dung bao gồm sự vinh quang Thiên Chúa, xin cho ý Ngài được thực hiện, và cầu xin những nhu cầu hằng ngày, ơn tha thứ và sự giúp đỡ của Thiên Chúa trước những thử thách và cám dỗ trong đời sống.
– Chúa Giêsu nhận lời cầu nguyện
Sách Giáo Hội Thánh Công Giáo đã dạy rằng: “Trong khi hành hành tác vụ, lời cầu nguyện với Đức Chúa Giêsu đã được chính nhận lời, qua các dấu lạ, những dấu lạ này tiền dự vào sức mạnh của sự chết và sự sống lại của Người. Đức Giêsu nhận lời cầu nguyện của đức tin, được diễn tả bằng lời nói [của người bệnh phong (x. Mc 1,40-41), của Ông Giairô (x. Mc 5,36), của người phụ nữ Canaan (x. Mc). 7, 29), của người trộm lành (x. Lc 23, 39-43)], hay trong thinh tĩnh [của những kẻ ácg người bất toại (x. Mc 2,5), của người đàn bà bệnh ác liệt vào áo Người (x. Mc 5,28), nước mắt và dầu thơm của người phụ nữ tội lỗi (x. Lc 7,37-38)]. Đavít, xin thương xót chúng tôi” ( Mt 9,27) hay “Lạy Ông Giêsu, Con Vua Đavít, xin mời lòng thương tôi” ( Mc 10,48 ) được sử dụng lại trong truyền thống nguyện Chúa Giêsu : “Lạy Chúa Giêsu Kitô, Con Thiên Chúa, là Chúa, xin thương xót con là tội lỗi”. Đức Giêsu luôn đáp lời cầu xin Người với đức tin, bằng cách chữa lành bệnh tật hoặc thứ tha tội lỗi: “Cứ về bình an, lòng tin của anh đã cứu chữa anh”.
Quả thật, Chúa Giêsu là Ngôi Lời Thiên Chúa nhập thể làm người và ở giữa nhân loại, Người chấp nhận chia sẻ nguy hiểm người nguy hiểm, Người cảm thông với nỗi đau khổ của một phần người đau yếu bệnh tật, Người đồng hành với con người bồi lắng để lắng nghe, tình cứu chữa và giải thoát họ. Chúa Giêsu không chỉ muốn chúng ta cầu nguyện như Ngài cầu nguyện, mà còn bảo đảm với chúng ta rằng, ngay cả khi những cố gắng cầu nguyện của chúng ta có thể hoàn toàn vô ích và không có kết quả, chúng ta luôn luôn có thể trông cậy vào lời nguyện của Ngài. Chúng ta phải ý thức điều này: Chúa Giêsu cầu nguyện cho tôi” ( Tiếp kiến chung , ngày 2 tháng 6 năm 2021). [35]
Vì thế, trong Năm Thánh 2025, giống như những người hành hương của hy vọng , họ được mời gọi hướng lên Chúa Giêsu là nguồn hy vọng cứu độ của chúng ta để dâng lên Người những lời cầu nguyện cho những nhu cầu và hoàn cảnh của mình. Như chúng tôi lời nhắn Do Thái rằng: “ ta có một vị Thượng Tế siêu phàm đã qua các tầng trời, là Đức giáo, Con Thiên Chúa. Vậy chúng ta hãy giữ vững lời bảo vệ tin. Vị Thượng Tế của chúng ta không phải là tàn không biết thương những nỗi đau của ta, Người đã thử thách về mọi phương tiện cũng như ta, không phạm tội . Đt 4,14-16).
Kết luận
Năm Thánh thường kỳ 2025 đã được khai mạc từ đêm Giáng Sinh 24.12.2024 và đã có những cuộc hành hương được tổ chức khắp nơi. Các đoàn người hành hương hoàng hoan tiến về các Đền thờ mở Cửa Thánh, về Đất Thánh Israel, về các địa điểm được chỉ định để tìm nguồn sức mạnh từ Chính Thiên Chúa và để nhận ơn Toàn xá trong Năm Thánh. Đó là niềm khát mong của đoàn người “ ấp ủ trong lòng giấc mơ hành hương ” ( Tv 84,6). Trọng Sắc chỉ công bố Năm Thánh 2025, Đức Thánh Cha Francis đã giải thích rằng: “Khi đi từ nước này sang nước khác như thể biên giới đã xóa sạch, khi đi từ thành phố này sang thành phố khác để dốc thiên nhiên và các tác phẩm nghệ thuật, ta có thể tận dụng những trải nghiệm và các nền văn hóa đa dạng để đón nhận cái đẹp. Cái đẹp đó hòa hợp với những lời cầu nguyện sẽ dẫn đến tâm tình tình cảm Thiên Chúa đã làm”. [36]
“Cầu nguyện cộng tác mạnh mẽ vào kế hoạch Quan Phòng của Thiên Chúa. Nó có thể nhận được bất kỳ điều gì, với điều kiện là trước hết và trên hết, chúng ta cầu xin Chúa cho chúng ta ngày càng yêu mến Người nhiều hơn: ‘ Trước hết hãy tìm kiếm Nước Thiên Chúa và đức công chính của Người, còn tất cả những thứ kia, Người sẽ thêm cho’ ( Mt 6,33)”. Và nếu lời cầu nguyện của chúng ta được thực hiện một cách đúng đắn, chúng ta sẽ được ân sủng quý giá nữa vì ‘Chúa gần kín tất cả những ai cầu khẩn Chúa, mọi kẻ lừa đảo cầu khẩn Người’ ( Tv 145,18). Và lời cầu nài xin, nếu thực sự nâng tâm hồn chúng ta lên với Thiên Chúa, chúng ta sẽ đặt chúng ta vào một lời cầu nguyện tôn thờ, như thánh, tri ân cách thân hơn, cũng dẫn chúng ta tới cầu võ nhất”. [37]
Việc cầu nguyện không thể thiếu trong các cuộc hành hương. Và công việc cầu nguyện được thực hiện trong các công việc tham dự các phụng sự phụng sự chính thức của Hội Thánh cũng như các công việc thực hành đạo đức bình dân. Việc cầu nguyện có thể diễn ra theo tính cách cộng đồng hay cá nhân. Ý hướng và tâm trí cầu nguyện cần được xác định rõ ràng cho cuộc hành hương của cá nhân hay cộng đồng.
Chúng tôi ý thức rằng có nhiều ân huệ giúp chúng tôi đạt được điều cầu xin. Đối với chúng ta ta hành hương là cơ hội thuận tiện để dâng lên Chúa những lời nguyện cầu của chúng ta, bởi vì đó là thời điểm mà chúng ta dễ dàng hơn để tìm được sự kết hợp những sản phẩm chất cần thiết cho hiệu quả của lời cầu nguyện chúng ta: sự chân thành, xin khiêm nhường, niềm tin tưởng và sự sống. Hy vọng rằng những mẹo ý ở trên sẽ giúp tạo bầu khí và tâm cầu nguyện cho cuộc hành hương tốt lành, để rồi những cuộc hành hương hương tiếp theo mà chúng ta có thể tham dự sẽ thực sự mang lại nhiều hoa trái, nhờ được sinh động hóa bởi tinh thần sám hấp và lời cầu nguyện.
Và trong Năm Thánh Những Người Hành Hương Của Hy Vọng , chúng tôi nghe lại lời nhắn của Đức Thánh Cha thác: “Cầu nguyện là sức mạnh hết trước của niềm hy. Bạn cầu nguyện và niềm hy sẽ lớn lên, tiến về phía trước. Tôi có thể nói rằng cầu mong mở ra cánh cửa hy. Có hy vọng, nhưng tôi mở cửa bằng lời cầu mong của mình” ( Tiếp theo chung , ngày 20 tháng 5 năm 2020). [38]
Trích Bản tin Hiệp Thông / HĐGMVN, Số 146 (Tháng 3 & 4 năm 2025)
———————————-
[1] Đức Thánh Cha Francis, Sắc chỉ công bố Năm Thánh Thường Lệ 2025, Spes non confundit, số 5.
[2] Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo, số 1674, Bản dịch của Ủy ban Giáo Lý Đức Tin trực thuộc HĐGMVN, NXB. Tôn Giáo, 2016.
[3] Công Đồng Vatican II, Hiến chế Phụng Vụ Thánh – Sacrosanctum Concilium , NXB. Tôn Giáo, 2012, số 12, tr. 22.
[4] Điển Ngữ Thần Học Thánh Kinh, Phân Khoa Thần Học Giáo Hoàng Học Viện dịch, NXB Hạnh Phúc, 1974, trang 156.
[5] UBGLĐT-HĐGMVN, Từ Điển Công Giáo, NXB. Tôn Giáo, 2016, trang 374.
[6] Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo, số 2691.
[7] “ Xin Dạy Chúng Con Cầu Nguyện ”, Tài liệu Sống Năm Cầu Nguyện Chuẩn Bị Năm Thánh 2025 của Bộ Loan Báo Tin Mừng, số 1. Bản dịch của linh mục Đaminh Ngô Quang Tuyên, Thư ký UBLBTM/HĐGMVN, trang 17.
[8] Kinh Truyền Tin , ngày 21.01.2024
[9] Linh mục Giuse Phạm Đình Ngọc, SJ, Ý Nghĩa Và Lịch Sử Của Hành Hương , NXB. Tôn Giáo, 03.2024, lời tựa.
[10] Ibid., lời giới thiệu.
[11] X. Bộ Phụng Tự và Kỷ Luật Bí Tích , Hướng Dẫn Về Lòng Đạo Đức Bình Dân Và Phụng Vụ , số 286.
[12] “ Xin Dạy Chúng Con Cầu Nguyện ”, Tài liệu Sống Năm Cầu Nguyện Chuẩn Bị Năm Thánh 2025 của Bộ Loan Báo Tin Mừng, số 1. Bản dịch của linh mục Đaminh Ngô Quang Tuyên, Thư ký UBLBTM/HĐGMVN, trang 13.
[13] Ibid. trang 17.
[14] Lời Chúa trong bài viết xin được trích từ trang Kinh Thánh https://lavanglasvegas.com/kinhthanh/01_sangthe/index_3.html#22
[15] x. Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo, số 2565.
[16] “ Xin Dạy Chúng Con Cầu Nguyện ”, Tài liệu Sống Năm Cầu Nguyện Chuẩn Bị Năm Thánh 2025 của Bộ Loan Báo Tin Mừng, số 1. Bản dịch của linh mục Đaminh Ngô Quang Tuyên, Thư ký UBLBTM/HĐGMVN, trang 15.
[17] Bộ Phụng Tự và Kỷ Luật Bí Tích , Hướng Dẫn Về Lòng Đạo Đức Bình Dân Và Phụng Vụ , số 286.
[18] “ Xin Dạy Chúng Con Cầu Nguyện ”, Tài liệu Sống Năm Cầu Nguyện Chuẩn Bị Năm Thánh 2025 của Bộ Loan Báo Tin Mừng, số 1. Bản dịch của linh mục Đaminh Ngô Quang Tuyên, Thư ký UBLBTM/HĐGMVN, trang 27.
[19] Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo, số 2570.
[20] ĐGH. Phan, Giáo Lý Về Cầu Nguyện – Bài 05: Lời cầu nguyện của Abraham, buổi tiếp kiến chung trực tuyến, sáng thứ Tư 03.06.2020.
[21] Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo, số 2679.
[22] Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo, số 2682.
[23] “ Xin Dạy Chúng Con Cầu Nguyện ”, Tài liệu Sống Năm Cầu Nguyện Chuẩn Bị Năm Thánh 2025 của Bộ Loan Báo Tin Mừng, số 1. Bản dịch của linh mục Đaminh Ngô Quang Tuyên, Thư ký UBLBTM/HĐGMVN, trang 15.
[24] ĐGH. Bênêđictô, Êlia: Cầu nguyện là xin Chúa thực hiện điều Chúa muốn, bài giảng giáo lý ngày 15.06.2011. (Nguồn Bản Tin Hiệp Thông/HĐGMVN số 66 – Tháng 7&8 năm 2011).
[25] ĐGH. Giáo lý, Lời cầu nguyện của Êlia, bài giảng giáo lý ngày 07.10.2020. https://xuanbichvietnam.net/trangchu/bai-giao-ly-ve-cau-nguyen-bai-9-loi-cau-nguyen-cua-elia/ (tham khảo ngày 24.01.2025)
[26] Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo, số 2635.
[27] Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo, số 2634.
[28] ĐGH Francis, Sắc chỉ Spes non confundit công bố Năm Thánh thường lệ 2025, số 22.
[29] Sắc lệnh về ban ân của Tòa Ân Tối Cao trong Năm Thánh thường 2025, phần III.
[30] Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo, số 982.
[31] Đức Thánh Cha Francis đã nói như trên với hơn 70.000 tín hữu và du khách hành hương tham dự buổi tiếp kiến kiến chung tại quảng trường thánh ngưỡng sáng thứ tư 20-11-2013.
[32] Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo, số 2611.
[33] Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo, số 2598.
[34] Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo, số 2599.
[35] “ Xin Dạy Chúng Con Cầu Nguyện ”, Tài liệu Sống Năm Cầu Nguyện Chuẩn Bị Năm Thánh 2025 của Bộ Loan Báo Tin Mừng, số 1. Bản dịch của linh mục Đaminh Ngô Quang Tuyên, Thư ký UBLBTM/HĐGMVN, trang 23.
[36] ĐGH Francis, Sắc chỉ Công Bố Năm Thánh Thường Lệ 2025, số 5.
[37] Reginald Garrigou-Lagrange, Biết Chúa Yêu – Nhận Biết Tình Yêu Đối Với Thiên Chúa, Chương XII, đoạn cuối. (https://Biết Tình Yêu Thiên Chúa [Nhận biết Tình yêu đối với Thiên Chúaaugustino.net/nhan-biet-tinh-yeu-doi-voi-thien-chua-chuong-12, tham khảo ngày 07.02.2025).
[38] “ Xin Dạy Chúng Con Cầu Nguyện ”, Tài liệu Sống Năm Cầu Nguyện Chuẩn Bị Năm Thánh 2025 của Bộ Loan Báo Tin Mừng, số 1. Bản dịch của linh mục Đaminh Ngô Quang Tuyên, Thư ký UBLBTM/HĐGMVN, trang 21.
