(Kn 1:1-7; Lc 17:1-6)
Chúng ta bắt đầu nghe sách Khôn Ngoan trong các bài đọc 1 của tuần này. Ai trong chúng ta cũng cần Đức Khôn Ngoan, nhất là những người cai trị: “Hãy yêu chuộng đức công chính, hỡi những người cai trị trần gian, hãy suy tưởng ngay lành về Đức Chúa và thành tâm kiếm tìm Người” (Kn 1:1). Để trở thành những người cai trị tốt, những lời trên đưa ra cho chúng ta ba điều cần thiết, đó là yêu chuộng đức công chính, suy tưởng ngay lành và thành tâm tìm kiếm Thiên Chúa. Ai là người cai trị? Chúng ta thường nghĩ những người cai trị là những người lãnh đạo trong xã hội hoặc Giáo Hội. Đó là lối hiểu theo nghĩa hẹp. Còn hiểu theo nghĩa rộng, những người cai trị là những người được trao cho một ai đó [hoặc một lãnh vực nào đó] để chăm sóc. Khi nhìn theo nghĩa này, mỗi người chúng ta là một người cai trị. Vì vậy, chúng ta phải sở hữu ba đức tính trên để trở thành một người cai trị theo ý muốn của Thiên Chúa.
Điều thứ hai được trình bày trong bài đọc 1 hôm nay là nói về những ai sẽ được gặp Đức Khôn Ngoan và những ai sẽ không được gặp Ngài. Những người được gặp Đức Khôn Ngoan là: (1) những ai không thách thức người [thì được Người cho gặp]; (2) những ai tin tưởng vào Người [sẽ được Người tỏ mình cho thấy] (Kn 1:2). Ngược lại, những ai không được Đức Khôn Ngoan ngự vào là: (1) những người lý luận quanh co; (2) những người thử thách Thiên Chúa; (3) những người có tâm hồn gian ác; (4) những người mà xác thịt chìm đắm trong tội lỗi (x. Kn 1:3-4). Chúng ta đang thuộc loại nào trong những loại được trình bày trên? Sống một đời yên bình và hạnh phúc chỉ có được khi chúng ta gặp được Đức Khôn Ngoan.
Cuối cùng, tác giả sách khôn ngoan định nghĩa Đức Khôn Ngoan là ai: “Đức Khôn Ngoan là thần khí hằng yêu mến con người, nhưng không miễn thứ cho kẻ nói lời phạm thượng” (Kn 1:6). Nói cách khác, Đức Khôn Ngoan rấn hiền lành, những cũng rất kiên định và công minh trong việc sửa phạt. Đây là điều chúng ta cần học hỏi nơi Đức Khôn Ngoan. Nhiều khi sự hiền lành của chúng ta bị đồng hoá với sự “cả nể,” để rồi chúng ta sợ mất lòng nên không dám sửa lỗi khi người khác sai phạm, nhất là những người thân hoặc những người làm ơn cho chúng ta. Bên cạnh đó, Ngài còn là “thầy dạy dỗ, luôn tránh thói lọc lừa, rời xa những lý luận ngu dốt, và ghê tởm những chuyện bất công” (Kn 1:7). Ngài hiện diện mọi nơi trên cõi đất, “bảo toàn mối hiệp nhất giữa muôn vật muôn loài, thấu hiểu hết mọi lời mọi tiếng” (Kn 1:8). Những lời này giúp chúng ta biết được chức năng của Đức Khôn Ngoan, đó là liên kết mọi loài qua việc giúp chúng thấu hiểu và cảm thông cho nhau. Đây là lời mời gọi chúng ta, những người gặp gỡ [hoặc sẽ gặp] Đức Khôn Ngoan, trở nên những cầu nối của sự hiệp thông và hợp nhất: Những người gặp Đức Khôn Ngoan và để cho Ngài hiện diện với họ và trong họ luôn là những người mang sự hiệp nhất. Ở đâu có họ là có niềm vui và an bình. Ở những nơi có chúng ta thì sao?
Chúng ta có thể nói rằng: Những người không gặp được Đức Khôn Ngoan, sẽ là những người dễ dàng trở thành cớ cho người khác vấp ngã. Chúa Giêsu lên án những người làm cớ cho người khác vấp ngã trong hành trình theo Chúa Giêsu như sau: “Không thể không có những cớ làm cho người ta vấp ngã; nhưng khốn cho kẻ làm cớ cho người ta vấp ngã! Thà buộc cối đá lớn vào cổ nó và xô xuống biển, còn lợi cho nó hơn là để nó làm cớ cho một trong những kẻ bé nhỏ này vấp ngã. Anh em hãy đề phòng!” (Lc 17:1-3). Trong những lời này, Chúa Giêsu ám chỉ rằng trong khi các môn đệ hành trình trên con đường theo Chúa Giêsu, họ cũng như bao nhiêu người khác, sẽ phải đối diện với những người gây gương mù gương xấu. Theo Chúa Giêsu, đối diện với những gương mù gương xấu thì không nguy hiểm cho bằng trở nên gương mù gương xấu. Những người trở nên gương mù gương xấu sẽ bị cột cối đá lớn vào cổ. Cối đá này cân có thể nặng đến mấy trăm cân. Hình ảnh buộc cối đá vào cổ ám chỉ đến việc thà người đó bị tẩy khỏi danh sách những người đang sống thì tốt hơn là gây cớ cho người khác vấp ngã. Chi tiết này mời gọi chúng ta nhìn lại cuộc sống của mình. Nhiều lần trong cuộc sống, chúng ta cũng đối diện với những gương mù gương xấu. Có lần chúng ta thắng được, nhưng cũng có lần chúng ta vấp ngã. Nhưng cũng không ít lần chúng ta trở nên gương mù gương xấu cho anh chị em mình qua những lời ăn tiếng nói hoặc hành động không được tế nhị và thanh cao. Hãy sống cho trọn vẹn, để không có ai vấp ngã vì chúng ta.
Chi tiết thứ hai đáng suy gẫm trong bài Tin Mừng hôm nay là việc xúc phạm đến nhau. Ông bà ta thường nói: “Sống chung thì đụng.” Tuy nhiên, điều quan trọng là sau khi đụng, chúng ta sẽ có thái độ như thế nào? Chúa Giêsu trình bày cho chúng ta thái độ cần thiết sau khi bất hoà với nhau là tha thứ cho nhau: “Nếu người anh em của anh xúc phạm đến anh, thì hãy khiển trách nó; nếu nó hối hận, thì hãy tha cho nó. Dù nó xúc phạm đến anh một ngày đến bảy lần, rồi bảy lần trở lại nói với anh: ‘Tôi hối hận,’ thì anh cũng phải tha cho nó” (Lc 17:3-4). Trong những lời này, Chúa Giêsu muốn những người môn đệ của Ngài không chỉ cầu nguyện lời Kinh Lạy Cha, nhưng còn sống lời kinh này bằng cách tha thứ cho người khác cách không giới hạn và vô điều kiện.
Tuy nhiên, tha thứ cần phải có lòng tin. Đây chính là điều mà các Tông Đồ xin Chúa Giêsu: “Thưa Thầy, xin thêm lòng tin cho chúng con” (Lc 17:5). Lòng tin này bắt đầu rất nhỏ bé mong manh. Thật vậy, sau khi bị người khác xúc phạm đến mình, chúng ta thường mất niềm tin vào họ. Chính vì vậy, Chúa Giêsu chỉ mong các môn đệ có được “lòng tin lớn bằng hạt cải, thì dù anh em có bảo cây dâu này: ‘Hãy bật rễ lên, xuống dưới biển kia mà mọc,’ nó cũng sẽ vâng lời anh em” (Lc 17:6). Sự tha thứ nhiều khi tưởng như là điều không thể, nhưng nếu chúng ta có chút lòng tin là người kia sẽ được Chúa biến đổi để trở nên tốt hơn, thì lúc đó chúng ta sẽ thấy sự tha thứ trở nên dễ dàng hơn. Tóm lại, những gì người môn đệ Chúa Giêsu cần cho hành trình của mình là một đức tin sâu xa vào Thiên Chúa của Đức Giêsu Kitô, là Đấng có thể và sẽ giải thoát họ khỏi những chống đối và những mãnh lực phá huỷ của thế gian. Hãy xin Chúa ban cho chúng ta thêm niềm tin.
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
