Chị Matta Nguyễn Thị Bảo Vân được Chúa gọi về tối ngày 24 tháng 8 năm 2024, thọ 77 tuổi, với 54 năm khấn dòng trong Hội dòng Mến Thánh Giá Huế.
Chị vào Nhà tập Giáo luật năm 1967, khi di tản vào Đà Nẵng lánh nạn trong biến cố Tết Mậu Thân 1968 rồi chị về gia đình một thời gian ngắn, sau chị trở lại và khấn dòng năm 1970.
Ngay sau khi tuyên khấn Chị được gửi đi giúp xứ tại Sơn Trà một năm, sau đó Chị được gởi đến phục vụ tại Cộng đoàn Cam Lộ từ năm 1971 đến năm 1976. Thời gian này Chị Maria Nguyễn thị Thanh Hòa làm Bề trên cộng đoàn Cam Lộ. Năm 1972, cuộc chiến leo thang, vùng Quảng Trị thuộc quân đội Bắc Việt. Thời điểm đó, Huế và Quảng Trị hai chính thể khác nhau, nên không thể liên lạc với nhau được. Thế là hai Chị muôn trùng cách trở với Hội dòng và gia đình. Chị em trong Hội dòng ngày đêm cầu nguyện cho hai chị trong gần bốn năm trường (1972-1976) với nhiều âu lo, yêu thương nhưng cũng phó thác hai chị cho Tình yêu Thiên Chúa. Chính trong lúc ở lại Cam Lộ, hai chị là điểm quy tụ, nâng đỡ và niềm hy vọng cho những người ở lại, như ngọn lửa được thắp lên, tỏa sáng và sưởi ấm lòng tin yêu cho những người già, con trẻ không di tản được.
Ngày 31.3.1972 cha Guy Audigou chết tại Cam Lộ, trong lúc ngài chở một người bị thương nặng đi bệnh viện, một quả đạn B40 bắn thẳng vào xe Cha. Cha chết ngay tại chỗ, một người bị thương và một chú giúp lễ tình nguyện đi theo cũng chết.[1] Tình hình mất an ninh, giáo dân cũng như dân cư phải di tản. Thế nhưng hai nữ tu Mến Thánh Giá Huế (Chị Maria Thanh Hòa, chị Matta Bảo Vân) và một ít giáo dân vẫn cố gắng xoay xở để chôn cất cha Guy Audigou và chú giúp lễ một cách cẩn trọng trên mảnh đất của giáo xứ. Hiện nay mộ 2 cha con nằm cạnh nhà thờ Phước Tuyền. Cái chết quý đẹp vì tận hiến cho Chúa và tha nhân của Cha Thừa sai Guy Audigou (MEP), chắc hẳn đã để lại một ký ức sâu lắng của ơn thánh trong tâm hồn của nữ tu trẻ Matta Bảo Vân đang tràn đầy nhiệt huyết này, lúc đó chị chỉ mới 25 tuổi.
Tạ ơn Chúa đã ban cho hai chị được sự an ủi, từ những năm 1972 đến năm 1975, hai chị Maria Thanh Hòa và chị Matta Bảo Vân kẹt lại Cam Lộ, trong cùng một đức tin và trong tình hiệp thông của gia đình Hội Thánh Công giáo, các cha ở giáo phận Vinh thỉnh thoảng vào dâng lễ cho các chị và số ít giáo dân ở lại, trong đó có Cha Tổng Đại Diện Trần Văn Hạp (sau lên chức Giáo Mục giáo phận Vinh), Quý Cha Nghiêm, Cha Cao, Cha Trần (Quảng Bình, Vinh).
Thời gian dài, hai chị “cắm lều” ở đó với ít giáo dân, không có linh mục, không có thánh lễ. Khi có người qua đời, anh chị em trong thân tình tìm biết nhau, đến thăm viếng nhau, chia sẻ buồn thương, kinh nguyện, khoảng chừng trên 15, 20 người. Khoảng thời gian từ năm 1975 đến năm 1978, các chị âm thầm hiện diện, miệt mài đồng hành, ngoài hai chị Maria Thanh Hòa và Matta Bảo Vân; thỉnh thoảng có Chị J.Anna Hiện, Chị Anê Thu, các chị ở Đông Hà lên; Chị Isave Diệp (Thỉnh Sinh, được gởi lên Cam Lộ năm 1979) chia sẻ sứ vụ với hai chị.
Không ngại gian khó, với tinh thần truyền giáo cao độ, chị Matta Bảo Vân, Chị Isave Diệp (Thỉnh Sinh), các chị đến thăm anh chị em ở vùng Khe Sanh, Tân Liên, Nam Đông (Cồn Tiên), Nam Tây, Lâm Lang và một số ít bản dân tộc. Lúc đó, đường sá khó khăn, các chị len lỏi trên những con đường mòn, sỏi đá. “Đẹp thay bước chân người ra đi loan Tin Mừng” lấm bụi đường, đến nhà nào thì ở lại đêm chỗ đó, thầm lặng (như đi trốn). Chúa nói: “Chúng con ở nhà nào họ đón tiếp và dùng thứ gì người ta dọn cho”(Lc 10, 8), khổ nỗi là họ cũng đang thiếu thốn mọi bề.
Sau thời gian ngắn về với Hội dòng, giữa năm 1976 Chị trở lại làm Phụ trách Cộng đoàn Cam Lộ. Đây là quãng thời gian đã ghi sâu dấu chân Chị trên vùng đất truyền giáo này xa xôi này. Chị Bảo Vân và các chị em vẫn tiếp tục đến với anh chị em vùng kinh tế mới thiếu chủ chăn, thiếu nhà thờ, đọc kinh tại tư gia, quy tụ lại ‘một nhà nào đó’, mở radio, dự lễ Chúa nhật phát thanh từ Philippin, chịu Mình Thánh Chúa do các chị đã chuẩn bị. Thật lao đao gian khổ, nhưng chị đã kiên cường vượt qua trong sự thầm lặng, dạy giáo lý, dạy chữ cho các em. Chị thật dũng cảm, xứng danh là người nữ tu Mến Thánh Giá Thừa Sai Huế (tên gọi của Dòng thời điểm đó)
Tại Cam Lộ, chiến tranh năm 1972, Nhà thờ bị hư hại nặng nề, chỉ còn tháp chuông. Sau năm 1975, chính quyền đòi hoán đổi đất nhà thờ và đất nhà ở: đưa nhà thờ và nhà các chị ra quốc lộ, nhưng các chị đã cương quyết không chịu theo ý họ. Hai chị khẳng khái nói: “Nhà dòng sai chúng tôi ở đây là ở đây, chúng tôi không đi đâu hết! Có chết cũng ở đây thôi!” Năm 1991-1993, dưới sự trợ giúp của Hội Thừa Sai Paris (MEP), hai chị Maria Thanh Hòa và Matta Bảo Vân thuộc cộng đoàn Mến Thánh Giá Cam Lộ xây dựng lại ngôi Thánh đường đã bị đổ nát, các chị cũng đã làm sổ đỏ đất nhà thờ.
Trước năm 1990, vùng truyền giáo Cam Lộ – Khe Sanh chưa có Linh mục coi sóc chính thức thì (Cam Lộ) Phước Tuyền và Khe Sanh như một “giáo xứ”. Ưu tư và nhiệt tâm truyền giáo tại vùng đất này, chị em cùng nhau tiếp tục dạy giáo lý cho người lớn, dạy chữ cho trẻ nhỏ, thăm viếng anh chị em kitô hữu, đặc biệt là vào thăm các bản làng. Chị em đi như đi trốn, để có thể đến với anh chị em ít ỏi của mình, bước chân âm thầm đi đến nhiều điểm như Cồn Tiên, Nam Tây, Nam Đông (Quảng Trị), Đak’Rông, Khe Sanh, anh em dân tộc, hầu củng cố đức tin của họ, cho đến năm 2007, mới có cha xứ.
Thấy anh chị em khao khát thánh lễ, thỉnh thoảng Chị tổ chức đi La Vang, Lễ Giáng Sinh, Phục sinh về Đông Hà dự lễ (Cha Giuse Trần Văn Tuyên). Cũng trong thời điểm tranh tối tranh sáng đó, Chị ngỏ ý mời các cha lên thăm anh chị em, như Cha Phanxicô Xavie Lê văn Cao, Cha Giuse Nguyễn văn Chánh, Cha Phêrô Trần văn Quý. Thỉnh thoảng Cha Antôn Dương Quỳnh, quản xứ Trí Bưu, cũng được Chị mời lên. Quý Cha lặng lẽ, âm thầm đến dâng lễ cho anh chị em tại tư gia, ban bí tích Rửa tội và Bí Tích Hòa giải cho anh chị em dịp Giáng sinh hay Phục sinh sau khi các chị đã hướng dẫn và chuẩn bị cho những anh chị em ở đó.
Thời gian 36 năm (1971-2007), một thời gian đầy thử thách nhưng cũng đầy ơn Chúa trong sứ vụ của Chị. Chị rất có trách nhiệm với Hội dòng và yêu thương anh chị em dân tộc và các giáo xứ Chị đã phục vụ.
Sau 36 năm phục vụ tại Cộng đoàn Cam Lộ, từ năm 2007 đến năm 2015, Chị Phụ trách Cộng đoàn Khe Sanh. Chị vẫn tiếp tục bước trên con đường sống chứng nhân với sứ vụ âm thầm và hy sinh. Thời gian từ 2008, tình hình tương đối mở ra một chút, chị can đảm mời các cha Huế lên non (cũng âm thầm như thế!) để cho các anh chị em được lãnh nhận các Bí tích.
Từ năm 2015 đến năm 2019, Phụ trách Cộng đoàn Đá Bạc. Năm 2020, Chị tiếp tục phục vụ thêm một năm tại Cộng đoàn này. Sau đó, Chị nghỉ hưu tại Nhà Mẹ An Lăng.
Chị Matta Bảo Vân, một con người bình dị, đơn sơ trong lời nói và việc làm. Tuy gia đình Chị thuộc hạng khá giả, nhưng chị không có cử chỉ gì khoe khoang, cách ăn mặc của Chị giản dị nghèo khó, tiết kiệm, nhưng nếu việc đáng làm, ích lợi cho Hội dòng hay cho anh em dân tộc thì Chị sẵn sàng ngay. Chị luôn bình tâm, bình tĩnh trước mọi biến cố, có khó khăn trong cuộc sống nhưng không làm Chị xao động, Chị không tìm biết bệnh của Chị bác sĩ nói gì, bệnh thế nào, Chị thinh lặng đón nhận bệnh tật trong sự thanh thản. Chị không hề phê bình lên án ai mà chỉ mỉm cười cảm thông. Lúc đau đớn nằm trên giường bệnh chị lại rất bình an. Khi có chị khác hỏi: “Chị đã sẵn sàng chưa?” Chị gật đầu nhỏ nhẹ nói: “Rồi. Em sẵn sàng”. Chị trở về theo tiếng gọi của Chúa cách nhẹ nhàng mau mắn làm cho nhiều chị em ngạc nhiên. Tình thương của chị em trong Hội dòng, của gia đình huyết thống luôn đong đầy trên Chị, những người Chị phục vụ thương mến Chị, để chúng ta có thể xác tín Chúa luôn ở với Chị và Tình yêu của Ngài luôn phủ đầy trên cuộc đời Chị.
Xin Tạ ơn Chúa với Chị, vì Chúa đã cho chị hoàn tất cuộc đời thánh hiến trong Hội dòng Mến Thánh Giá Huế. Chúa Giêsu đã cùng với Chị trên hành trình truyền giáo như Chúa đã mời gọi chị bước theo. Với ơn bền đỗ tín trung trên bước đường ơn gọi và Chị sẳn sàng ra đi Loan báo Tin Mừng theo cách Chúa muốn về Chị.
Xin cám ơn Chị về một mẫu gương đạo đức, trung thành bền bỉ, can đảm trong khiêm tốn, mạnh mẽ trong thầm lặng. Chính vì thế Chúa đã thực hiện nơi chị muôn điều kỳ diệu! Xin Chúa là Chúa Nhân lành Thương xót nói với Chị là người tôi tớ trung tín: “Con hãy vào mà hưởng sự vui mừng Chúa đã dành sẵn cho con trên Thiên đàng” (Mt 25, 21).
Maria Nguyễn thị Tuyệt
An Lăng, ngày Lễ An táng Chị Matta, 27.8.2024
[1] Lm Nguyễn Đức Vệ, Thừa Sai Guy Audigou, Sđd, trang 165
