Theo truyền thống, Luca sinh tại Bithynia, Antiôkia ở Syria. Luca không phải là người Do Thái, không được cắt bì. Luca không ở trong nhóm 72 môn đệ vì chưa hề gặp mặt Đức Kitô (x. Lc 1,14).
Luca học nghề thuốc (x. Cl 4, 14) ở Tarsus, trường y lớn nhất Hy Lạp cổ đại và làm thầy thuốc. Có thể Luca đã gặp thánh Phaolô vào thời điểm này và được ngài hoán cải sau khi Đức Giêsu về trời.
Luca là người có kiến thức uyên bác và là tác giả 02 sách trong bộ Kinh Thánh: Tin mừng và Tông Đồ Công Vụ. Dù không được gặp gỡ Đức Giêsu khi Người còn sống, nhưng Luca đã gặp những người đã được nghe biết Đức Giêsu, đặc biệt là Mẹ Maria. Ngài viết lại mọi điều họ đã nghe Đức Giêsu nói và đã thấy những việc Người làm.
Chính Luca là người kể về cuộc đời Đức Giêsu, về cuộc giáng thế của Người, về việc Người bị lạc mất trong Đền thờ Giêrusalem khi lên 12 tuổi. Luca cũng kể truyện ông Giakêu thu thuế trèo lên cây cao để thấy Đức Giêsu. Luca cũng kể các dụ ngôn người Samaritanô nhân hậu và người Cha nhân lành.
Luca đã kể lại mẩu truyện về cách thức các tông đồ bắt đầu rao giảng sứ điệp của Đức Giêsu sau khi Người về trời, nhờ đó chúng ta biết được cách thức Giáo hội lớn mạnh và phát triển ra sao.
Ngài là bạn đồng hành của thánh Phaolô trong hành trình truyền giáo thứ 02, năm 49, khi thánh Phaolô đem ngài theo từ Troas đến Philíp, và từ Philíp đến Giêrusalem. Ngài ở lại với thánh Phaolô tại Rôma, trong những ngày cuối đời của thánh Phaolô (x. 2Tm 4, 11).
Người ta tin rằng, sau khi Thánh Phaolô qua đời, Luca rao giảng Tin Mừng tại Ý, Galáta, Dalmatia, Macêđônia. Một số Giáo phụ cho rằng Luca bị đóng đinh gần Achaia. Nhiều người khác nói “Luca chịu đau khổ nhiều vì đức tin và chết già ở Bithynia”. Luca mất lúc 84 tuổi. Thi hài được đưa tới Constantinople và an táng tại Nhà thờ Các Tông Đồ, đầu Ngài được đưa tới Rôma, đặt tại Tu viện Thánh Anrê.
Khoa hội họa thường vẽ ngài hoặc đứng với 03 tác giả Tin Mừng kia, bên cạnh là một con bò mộng có cánh, biểu tượng của ngài, vì Tin mừng của ngài mở đầu với việc ông Da-ca-ri-a tế lễ Thiên Chúa trong Đền thờ, trong đó có việc sát tế bò; hoặc vẽ ngài đang viết sách Tin Mừng hay vẽ Đức Kitô trên thập giá hoặc đang hoạ bức chân dung Đức Mẹ.
Lm. Sta-nít-la-ô Nguyễn Đức Vệ
Nguồn: tonggiaophanhue.org
