Giuseppe Sarto sinh ngày 02.06.1835 trong một gia đình nghèo ở làng Riese gần Treviso, Ý. Học tiểu học tại làng, rồi phải đi bộ 14 cây số hằng ngày để theo Trung học.
Bà mẹ mua cho đôi giày, nhưng để tiết kiệm, cậu mang giày đi học, ra khỏi nhà được một quãng, rồi cởi ra, vác trên vai, đi chân không đến trường. Lớn lên, cậu muốn làm linh mục, cha cậu muốn con ở nhà giúp gia đình còn mẹ lại khuyến khích con dâng mình cho Chúa.
Năm 15 tuổi Giuseppe vào chủng viện Pađua; ít lâu sau người cha qua đời, cậu quá lo lắng muốn trở về giúp gia đình, nhưng người mẹ vững tin vào Chúa quan phòng, và dạy con cứ tiếp tục con đường tu trì.
Ngài học tiểu chủng viện Pađua và thụ phong linh mục năm 1858 và được bổ nhiệm làm cha phó Tombolo. Sau đó ngài làm linh mục quản xứ nhà thờ chính tòa, tổng đại diện và giáo sư tại Đại Chủng Viện Treviso.
Sau 5 năm làm tổng đại diện ở Treviso, Đức Giáo Hoàng Lêô XIII đã chọn và tấn phong ngài làm Giám mục Mantua và điều khiển giáo phận cho tới năm 1893.
Khi được được bổ nhiệm làm giám mục, một hôm, ngài về thăm mẹ. Mẹ con ngồi nói chuyện khá lâu, ngài khoe với mẹ chiếc nhẫn Giám mục mới! Mẹ ngài cười và chìa bàn tay thô cộc cho thấy chiếc nhẫn cưới bình dị của mình và nói: “Không có chiếc nhẫn cưới nghèo nàn của mẹ đây thì chẳng có chiếc nhẫn ấy đâu”.
Ngày 15.06.1893, ngài được phong làm Hồng Y Giáo Chủ Venise. Trong cơ mật viện ngày 01.08.1903, Đức Hồng Y Sarto đã trở thành Giáo Hoàng, lấy tông hiệu là Piô X.
11 năm trên ngai Giáo Hoàng với châm ngôn “CANH TÂN TẤT CẢ TRONG ĐỨC KITÔ”. Ngài nhiệt tâm thúc đẩy canh tân: Phụng vụ, Giáo luật, khoa Thánh Kinh và chiến đấu lạc thuyết Modernismus (Duy tân thuyết, Chủ nghĩa tân thời).
Ngài cho phép và khuyên bảo việc rước lễ hằng ngày và thường xuyên của tín hữu; đặc biệt Ngài cho phép các em nhỏ, khi đủ trí khôn, được phép rước lễ.
Cuối đời ngài lo lắng cho tình hình xáo trộn của thế giới. Ngài mất ngày 20.08.1914 sau khi thế chiến thứ I bùng nổ. Năm 1945 Ngài được nâng lên hàng Hiển Thánh.
Lm. Sta-nít-la-ô Nguyễn Đức Vệ
Nguồn: tonggiaophanhue.org
