Ngày hôm nay, thế giới chúng ta đang sống, phải đối diện với cảnh tranh sáng tranh tối. Mỗi ngày, chúng ta chìm ngập trong đủ các nguồn thông tin và chúng ta chẳng biết được đằng sau những khối thông tin ấy có bao nhiêu phần trăm sự thật. Fake news (tin giả) như là một ám ảnh cho những ai đang tìm kiếm sự thật, tìm kiếm một lương tâm chân chính. Rồi lối sống thử, yêu cuồng sống vội, nạn nạo phá thai, lối sống hưởng thụ, vị kỷ đang đẩy con người đứng trước nhiều lựa chọn. Người trẻ hôm nay, đặc biệt là người nữ, đối tượng ưu tiên của chị em chúng ta trong sứ mạng tông đồ cũng phải đối diện với nhiều thách đố trong cuộc sống, các bạn luôn luôn phải đưa ra những chọn lựa cho cuộc sống của mình, và nhất là các bạn phải tự rèn luyện lương tâm mình. Để giúp các bạn, các em có được một lương tâm trong sáng và trưởng thành giữa một thế giới nhiều thách đố hôm nay, cần rất nhiều sự nổ lực của cả Giáo hội và xã hội, cách riêng là chị em chúng ta, những người đã được người cha tinh thần nhắn gửi tâm huyết của mình “Người nữ tu Mến Thánh Giá phải mang trái tim thương cảm và trở thành cánh tay hữu hình của Đức Kitô Chịu-Đóng-Đinh để : Chia sẻ, thoa dịu nổi khổ đau của đồng bào, đặc biệt là giới nữ và giới trẻ” (HC. đ.70).
Bài viết này chia sẻ những tâm tình và thao thức của một tu sĩ trẻ khi đứng trước cánh đồng truyền giáo bao la với rất nhiều thách đố ấy. Đối diện với những người trẻ, là chị em, là bạn bè của chính mình, với những thắc mắc rất trẻ và hành trình đi tìm tiếng nói của lương tâm, tiếng nói của sự thật, một lần nữa nhắc nhở chị em chúng ta về sứ mạng của Hội dòng. Như một dòng suối nhỏ, xin được đổ vào biển bao la, để hòa cùng quý chị, những người đã luôn miệt mài trong sứ vụ, hợp dòng cùng muôn con suối nhỏ khác lan tỏa tình yêu và giúp Thăng Tiến Nữ Giới trong lĩnh vực Giáo Dục Lương Tâm Luân Lý.
- Đức Cha Lambert trong công cuộc giáo dục lương tâm luân lý cho người trẻ
Ngay khi vừa nhận chức giám đốc Trung tâm Xã Hội Rouen, ước mong của Đức Cha Lambert là biến trung tâm thành nơi giáo dục cho các thiếu nữ và thiếu nhi biết chân lý cứu rỗi. Ngài quan tâm nhiều đến việc giáo dục lương tâm cho các thiếu nữ, dạy họ biết sống đúng với nhân phẩm của mình. Ngài còn lập nhà trú ẩn để đón các thiếu nữ lỡ lầm, giáo dục lương tâm luân lý cho họ và giúp họ có cơ hội hoàn lương. Thao thức ấy đã đi cùng với ngài trong hành trình truyền giáo ở Viễn Đông. Khi đến Juthya và Việt Nam, ngài đã tiếp xúc, đã gặp gỡ và đã được hiểu hơn về những thiệt thòi người phụ nữ phải chịu. Chính vì thế, lời nhắn nhủ của ngài đến các nữ tu tiên khởi càng tha thiết hơn. Và dòng chảy tình yêu khởi đi từ Đức Cha Lambert vẫn cứ chảy mãi đến hôm nay và mọi thời.
- Đôi nét về thực trạng đời sống luân lý của người trẻ hôm nay
Nền văn minh hôm nay, nền “văn minh sự chết” đã đẩy con người vào vòng xoáy của các giá trị, các con số, của đồng tiền. Khái niệm lương tâm dường như rất xa lạ với con người, đặc biệt là người trẻ. Những khái niệm “thích thì nhích”, “Việt Nam nói là làm” là những câu nói phổ biến đã và đang lan tràn trên các mạng truyền thông và có không ít những câu chuyện đáng thương tâm xảy ra sau câu nói ấy. Nhiều bạn trẻ hôm nay chỉ biết chạy theo trào lưu, chạy theo các hiện tượng… Nhiều người lớn than vãn “không hiểu tuổi trẻ hôm nay, chúng nghĩ gì”, “khổ quá, tuổi trẻ hôm nay khác chúng ta ngày xưa quá…”, thậm chí có một tác giả đã đau lòng thốt lên:
“Nhân phẩm từ đây giảm giá rồi
Chỉ còn lương thực tăng giá thôi
Lương tâm bán rẻ hơn lương thực
Chân lý chân giò một giá thôi!”
Theo các nghiên cứu gần đây, và trong bài viết Suy Tư Về Sứ Vụ Của Người Nữ Tu Mến Thánh Giá Trong Bối Cảnh Xã Hội Việt Nam Hiện Nay của Nữ tu Anna Nguyễn Thị Kim Loan, Dòng MTG Thủ Thiêm đăng trên Báo Hiệp Thông của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam, số 122 đã điểm qua những nguyên nhân khiến người trẻ hôm nay có những phán đoán sai lầm, những lương tâm lệch chuẩn và thiếu khả năng phân định.
Nguyên nhân thứ nhất: Lối sống xã hội và sự lệch chuẩn thần tượng
Với các bạn nữ công giáo, thay vì nhận Giêsu làm thần tượng, ngày hôm nay các bạn thường chọn cho mình những thần tượng là nghệ sĩ, ca sĩ, nhân vật nổi tiếng. Bên cạnh đó, không ít các bạn trẻ đã chọn những nhân vật với lối sống ngông cuồng, với những phát ngôn gây sốc, những hành vi không phù hợp với thuần phong mỹ tục của người Việt. Rồi lối sống của người Việt cũng thay đổi theo thời gian, người Việt ngày xưa tình làng nghĩa xóm, kính trên nhường dưới, thảo hiếu làm đầu thì người Việt hôm nay chỉ chạy theo đồng tiền, đánh mất tình thân… Những điều này đã ảnh hưởng rất lớn đến các bạn trẻ là những người đang cần thời gian và phương cách phù hợp để đào tạo và hoàn thiện lương tâm, rèn luyện bản thân để có được những phán đoán chuẩn mực.
Nguyên nhân thứ hai: Cuộc sống gia đình trong thế giới hiện nay
Gia đình nay khác gia đình xưa rất nhiều, thật hiếm hoi những bữa cơm chung vui vẻ trong gia đình, thật thiếu những sự tương tác giữa bố mẹ- con cái. Gia đình hôm nay thiếu đi “tứ chung” mà mỗi gia đình kitô hữu cần có với nhau là: (1) ăn cơm chung, (2) cầu nguyện chung, (3) làm việc chung và (4) cùng nhau nuôi dạy con cái. Đã có biết bao bạn trẻ phải bỏ lại sau lưng cả tương lai vì mất định hướng sống, sống thiếu trách nhiệm với bản thân và với xã hội mà nguyên nhân chính là thiếu sự hướng dẫn cẩn thận của cha mẹ trong những quãng thời gian quan trọng của cuộc đời như thời thơ ấu, tuổi dậy thì, tuổi chuẩn bị bước vào đời.
Nguyên nhân thứ ba: Sự lấp lửng của giáo dục cộng đồng
Các bạn nữ hôm nay không ngần ngại khi sống thử, phá thai hay có những bạn lao vào những tình yêu đồng giới. Điều đáng lo ngại là các bạn cảm thấy những điều ấy như một chuyện bình thường. Những hình ảnh các cơ sở phá thai an toàn, những cặp đôi nổi tiếng yêu nhau đồng giới, những sự “lấp lửng”, “lờ mờ” của xã hội, và sự thiếu quyết đoán của những người có trách nhiệm giáo dục dẫn các em đi đến một lối sống thiếu lành mạnh, tạo cho các em một lối phán đoán lệch lạc, lương tâm chai lỳ hay thiếu bén nhạy trước những điều nghịch với chuẩn mực….
- Chị em Mến Thánh Giá Huế trong công cuộc giáo dục lương tâm luân lý cho người trẻ
Hẳn trong mỗi chị em chúng ta, từ quý chị đã và đang miệt mài nhiều tháng ngày trên cánh đồng truyền giáo, đến các chị chỉ có kinh nghiệm trong sứ vụ truyền giáo ít ỏi hơn, tất cả chúng ta khi đứng trước các bạn nữ, có thể là người thân của chúng ta, có thể là những em ở nơi chúng ta phục vụ, hay những người chúng ta có cơ hội gặp gỡ đều cảm thấy một phần thao thức về các thói quen sống, lối sống và cách các bạn trẻ hướng về tương lai. Nỗi thao thức đó khởi đi từ sự đồng cảm của những người chị và nỗi thao thức đó cũng được khơi nguồn từ nỗi thao thức của Đấng Sáng Lập Dòng, từ gia sản ngài để lại ngang qua linh đạo và sứ mạng.
Việc đầu tiên của chúng ta trong công tác mục vụ cho người nữ qua khía cạnh giáo dục lương tâm luân lý là mỗi chị em mang vào trong mình nỗi thao thức của Đấng Sáng Lập, nỗi trăn trở của vị cha chung của Giáo Hội, để chính nhờ hồn tông đồ, chính nhờ sự thao thức ấy, chúng ta sẽ tìm ra những phương thế phù hợp để dấn thân.
- Lương tâm và phân định thiêng liêng
Có nhiều bạn trẻ thường đặt câu hỏi “Làm sao để chọn đúng ý Chúa?” Để trả lời được câu hỏi này, các bạn trẻ phải biết phân định. Nhiều người trong chúng ta chỉ nghĩ đến phân định khi chọn lựa bậc sống, chọn lựa công việc, các bạn trẻ cũng vậy. Thế nhưng Đức Thánh Cha Phanxicô đã muốn đưa thái độ phân định vào lối hành xử của mọi kitô hữu. Người trẻ cũng cần tập phân định. Không phải chỉ phân định trước những chọn lựa lớn như chọn bậc sống (đi tu hay lập gia đình), mà còn phải phân định trước những chọn lựa nho nhỏ hàng ngày. Phân định trở thành một thói quen tự nhiên làm cho cả cuộc sống được thống nhất theo một hướng. Và việc hướng dẫn các bạn phân định là một trong những cách thế của việc giáo dục lương tâm luân lý cho mọi người, cách riêng là cho người nữ. Bằng các bài giảng ngay trong các lớp giáo lý, bằng sự đồng hành gặp gỡ trong các dịp nói chuyện, chị em chúng ta giúp các bạn nữ hiểu rằng thường thường người ta chọn lựa dựa theo cái tôi của mình. Cái tôi là trung tâm. Em chọn điều các em thích. Em chọn điều đem lại cái lợi cho em: tiếng tăm, tiền bạc, khoái lạc, quyền lực…Em chọn điều đem lại cái lợi cho gia đình, cho những người thân của em, cho tổ chức hay nhóm của em, dù cái lợi ấy gây hại cho nước khác hay người khác. Mọi nỗi khổ đau của nhân loại đến từ những chọn lựa quy về cái “tôi” và những gì là “của tôi”. Khi “cái tôi” trở thành tiêu chuẩn để chọn lựa, thì em không thể nghĩ đến người khác, không thể tôn trọng quyền lợi của người khác. Đó là lý do các em phải luôn luôn phân định trong cuộc sống thường nhật của mình. Giúp các em xác định được đâu là lựa chọn căn bản của đời mình: Em chọn chính em hay chọn Thiên Chúa? Em chọn em hay chọn tha nhân? Lựa chọn căn bản này sẽ chi phối mọi lựa chọn nhỏ khác của đời các em.
Để giúp cho các bạn nữ biết phân định trong cuộc sống thường nhật, chính chị em chúng ta phải là một người phân định liên lỉ.
- Dẫn dắt người trẻ đi trên con đường chân lý
Tình trạng tranh tối tranh sáng, khiến người nữ không có được một lương tâm trong sáng và chuẩn mực. Để lương tâm người trẻ trở nên trong sáng trước những thách đố của sự giả tạo của trần thế, trước tiên cần hướng dẫn họ đến với sự thật là Đức Kitô. Chỉ nơi Đức Kitô người trẻ mới tìm được sự thật và cũng chính Người sẽ dẫn dắt họ trên con đường của Chân Lý. Một khi gặp gỡ được Đức Kitô, lương tâm của người trẻ mới tìm thấy sự thật để hướng dẫn họ làm điều thiện và tránh điều ác. Chúng ta hãy giúp các em gặp gỡ Đức Ki-tô qua Lời Chúa, qua Thánh Lễ, qua cầu nguyện. Những cộng đoàn giáo xứ có thể quy tụ để chia sẻ Lời Chúa, hay các buổi cầu nguyện nhỏ trong các dịp đặc biệt. Một số giáo xứ, một số chị em chúng ta thường cảm thấy khó để quy tụ các em, vì số lượng ít ỏi, vì công việc mục vụ của chị em chúng ta, nhưng thiết nghĩ trước khi các em chủ động đến với chúng ta, chính chúng ta phải là người lên đường trước, để gặp gỡ, để đồng hành và chia sẻ cùng các em. Một khi các em đã tin tưởng, các em sẽ sẵn lòng nói ra những khó khăn của mình và sẵn lòng mở ra nhận sự hướng dẫn của chúng ta. Và với thời đại công nghệ hôm nay, qua phương tiện truyền thông, chúng ta vẫn có thể giúp các bạn gặp gỡ Đức Ki-tô, gặp gỡ Chân Lý bằng những sáng kiến rất riêng của mỗi chị em.
- Khôi phục cảm thức đúng đắn về tội lỗi
Bằng những bài học giáo lý trong các lớp học giáo lý, bằng sự sẵn sàng lắng nghe, không chỉ trích, không lên án nhưng là đón nhận và tha thứ, chị em chúng ta giúp cho người trẻ, cho các em ý thức đúng đắn về tội lỗi. Đặc biệt trước tình trạng sống thử, nạn nạo phá thai, tình yêu đồng tính hôm nay, chị em chúng ta cần giúp cho các bạn thấy được giá trị cao quý của sự sống, giá trị của đức trong sạch để các em có những quyết định đúng đắn với lương tâm người kitô hữu. Thông qua những trang web như trongsach.com, chương trình “Dòng chảy cuộc đời” của Tổng giáo phận Sài Gòn… chị em chúng ta có thể giúp các bạn hiểu rõ những giá trị cao quý, can đảm nói không với những xu hướng của thời đại hôm nay và làm chứng cho Sự Thật, Sự Thiện trong chính môi trường sống của các em.
Lời kết
Với những trăn trở, những thao thức cho người nữ, cách riêng là các bạn nữ đang trong độ tuổi chọn lựa tình yêu và tương lai, trong sự giới hạn của bản thân em và trong giới hạn của bài viết, em chỉ xin được trình bày về một số thao thức và ước mong trong định hướng mục vụ, để giúp chính bản thân em và góp phần giúp quý chị em trong Hội dòng có những hướng đi cụ thể trong lĩnh vực giáo dục lương tâm luân lý cho các bạn nữ trong bối cảnh xã hội hôm nay. Ước mong trong cánh đồng truyền giáo bất tận của Giáo hội, chị em chúng ta sẽ sát cánh bên nhau, để giúp người nữ, đối tượng ưu tiên của chúng ta ngày một thăng tiến về mọi mặt, nhất là có một lương tâm trong sáng, trong sạch và trưởng thành.
Tài liệu tham khảo
- Báo Hiệp thông – Hội đồng Giám mục Việt Nam số 122.
- http://giaoxuxuantinh.com/duc-tin/giao-duc-luong-tam-gioi-tre-bang-tinh-than-kito-giao-276.html
- https://dongten.net/2018/09/19/phan-dinh-trong-doi-thuong/
- Hiến Chương Hội Dòng Mến Thánh Giá Huế.
- Tuyển tập Bút tích (Di cảo) – Nhóm nghiên cứu Linh đạo Mến Thánh Giá
- Cuộc đời Đức Cha Lambert de la Motte Giám mục hiệu tòa Beryte – Jacques – Charles de Brisacier
Nữ tu Maria Trần Thị Thùy
Hội dòng Mến Thánh Giá Huế
