“Lắng nghe bằng trái tim, thấu hiểu bằng cả tấm lòng, yêu thương không phán xét đó là con đường ngắn nhất để trái tim chạm đến trái tim.”
Giữa dòng chảy hối hả của cuộc đời, nơi mỗi người mang một câu chuyện riêng, một gánh nặng khác nhau, sự đồng cảm nổi lên như một ngọn hải đăng soi đường, một nhịp cầu nối liền những tâm hồn không hẹn mà lại gặp nhau. Đặc biệt trong môi trường cộng đoàn dòng tu, nơi mỗi chị em chúng ta cùng nhau bước đi trên con đường thánh hiến, sự đồng cảm không chỉ là một đức tính mà còn là hơi thở, là mạch sống nuôi dưỡng tình yêu và sự hiệp nhất.
Trong đời sống cộng đoàn chị em chúng ta được mời gọi sự đồng cảm mà sự đồng cảm không chỉ dừng lại ở việc nhìn thấy nhau, mà còn là sự thấu hiểu nhau. Thấu hiểu những niềm vui thầm kín, những nỗi lo lắng chất chứa, những giọt nước mắt có thể chưa rơi, đang rơi hay chuẩn bị rơi…. Sự thấu hiểu giúp chúng ta nhận ra rằng không ai là hoàn hảo và mỗi người đều có những lý do riêng cho cách hành xử của mình, dù đôi khi những hành xử đó không phù hợp với chúng ta. Nhưng khi chúng ta cố gắng hiểu và cảm thông với những khác biệt về quan điểm, tính cách hay hành vi thì đó không còn là lý do để chị em xa cách mà lại trở thành cơ hội để chị em học hỏi lẫn nhau và mở rộng lòng mình.
Sự đồng cảm đòi hỏi một trái tim rộng mở, sẵn sàng đặt mình vào vị trí của người khác, lắng nghe không phán xét, và cảm nhận bằng cả con tim những gì chị em đang trải qua. Lúc đó chúng ta mới hiểu được một phần nào câu mà Chúa Giêsu đã từng nói: “Hãy yêu thương nhau như Thầy đã yêu thương anh em” (Ga 13,34). Tình yêu mà Chúa Giêsu trao ban không phải là một khái niệm trừu tượng, mà là một tình yêu cụ thể bằng hành động. Sự đồng cảm của Chúa Giêsu trong 33 năm sống ở trần gian chính là một biểu hiện cụ thể của tình yêu đó. Là những nữ tu mến Thánh Giá Huế chị em chúng ta hãy sống và quyết tâm theo gương Thầy Chí Thánh hành động một cách cụ thể bằng việc:
Lắng nghe không phán xét: Đây là thao thức đầu tiên và quan trọng nhất trong đời sống chung. Khi mỗi thành viên trong cộng đoàn biết đặt mình vào vị trí của người khác như chị là em, em là chị, chị em cùng nhau nỗ lực nhìn nhận sự việc từ góc độ của người chị em, cố gắng cảm nhận những gì chị em đã trải qua hơn là việc vội vàng đưa ra phán xét dựa vào sự hiểu biết bề ngoài hoặc trên quan điểm cá nhân. Thay vì chỉ tập trung vào hành động bề ngoài, sự thấu hiểu thúc đẩy chúng ta tìm kiếm những nguyên nhân sâu xa hơn: “Có thể là một nỗi đau chưa lành, một sự bất an tiềm ẩn, hoặc một nhu cầu chưa được đáp ứng…” dẫn đến hành động đó. Khi chúng ta hiểu được những khó khăn mà người khác đang phải đối mặt, chúng ta dễ dàng tha thứ cho những lỗi lầm của nhau hơn và nhìn nhận những khuyết điểm của nhau một cách bao dung hơn, đó cũng là một động lực sẽ thôi thúc chị em chúng ta hành động một cách yêu thương, dễ dàng đón nhận những khuyết điểm của nhau. Từ đó mỗi một chị em cảm nhận được đây chính là một gia đình an toàn mà mỗi người có thể tin tưởng chia sẽ cảm xúc đồng thời cũng rút ra được những kinh nghiệm và học hỏi được từ những sai lầm mà không sợ bị chỉ trích hay bị xa lánh. Với những hành động như vậy chị em cảm thấy được sự khích lệ, can đảm để đối diện với những khuyết điểm của bản thân và càng cố gắng nỗ lực để trở nên tốt hơn, và tự tin hơn trong từng sứ mạng được trao phó.
Để được như vậy mỗi một chị em chúng ta cần phải có sự lắng nghe chân thành và một tâm hồn cởi mở, đừng vội vàng đưa ra những đánh giá hay kết luận nào, vì như vậy thì mọi nỗ lực thấu hiểu người khác đều trở nên vô nghĩa. Sự phán xét giống như một bức tường vô hình ngăn cách trái tim người nói và người nghe. Nó tạo ra một không gian phòng thủ, khiến người chia sẻ cảm thấy e ngại, không dám bày tỏ hết lòng những điều mình muốn bày tỏ nhưng khi chúng ta thực sự lắng nghe mà không phán xét, chúng ta đã trao cho người khác một không gian an toàn, khi chị em cảm thấy được chấp nhận, được tôn trọng, dù những gì họ nói ra có thể khác biệt với quan điểm của chúng ta.
Như vậy, sự lắng nghe không phán xét không chỉ là một kỹ năng giao tiếp đơn thuần, mà còn là một thái độ sống, một biểu hiện của tình yêu thương và sự tôn trọng đối với người khác. Nó là nền tảng vững chắc để xây dựng sự đồng cảm sâu sắc và chân thành trong mọi mối quan hệ, đặc biệt là trong cộng đoàn dòng tu, nơi sự hiệp nhất và thấu hiểu lẫn nhau là vô cùng quan trọng
Tôn trọng giá trị cá nhân: Mỗi người là một món quà độc đáo của Thiên Chúa. Tôn trọng những khả năng, sở trường, công việc, và những đóng góp dù là nhỏ bé của mỗi chị em sẽ tạo nên một môi trường trân trọng và khích lệ. Như những lúc chị em gặp thử thách mà chị em đang cảm thấy áp lực hay mệt mỏi, chúng ta thể hiện tình yêu thương và sự đồng hành cụ thể bằng một lời hỏi thăm chân thành, lời động viên, một sự giúp đỡ thiết thực, cùng nhau chia sẻ, giải quyết. Đó là giá trị và vai trò của mỗi người trong cộng đoàn sẽ giúp chị em cảm thấy được trân trọng và yêu thương.
Nói lời hay ý tốt: Đời sống tựa như một vườn hoa, mỗi người là một bông hoa mang vẻ đẹp riêng. Hãy trao nhau những lời nói dịu dàng như nắng sớm, những hành động tử tế như làn gió mát. Một lời khen chân thành có thể thắp sáng cả một ngày, một hành động giúp đỡ nhỏ bé có thể lay động cả một trái tim. Chúng ta không cần phải làm những điều phi thường, chỉ cần sống chân thật, yêu thương và tôn trọng lẫn nhau. Hãy gieo những hạt giống tốt đẹp mỗi ngày, hãy nói những lời vui vẻ, hãy làm cho người khác được vui. Đó là bí quyết để chúng ta kiến tạo niềm vui cho mình. Bởi khi chúng ta vui là chúng ta cũng làm cho niềm vui ấy lan tỏa cho những người xung quanh, và như thế sẽ làm giảm đi sức nặng của biết bao nỗi sẩu khổ của người khác trong cuộc sống của họ. Bởi: “Niềm vui chia sẻ niềm vui lớn, nỗi buồn chia sẻ nỗi buồn vơi”.
Vậy trong sự đồng cảm chân thành, chúng ta tìm thấy chính Chúa Kitô đang hiện diện và yêu thương giữa chúng ta. Khi đó chúng ta không thể thờ ơ trước những khó khăn của chị em. Chúng ta sẽ tìm cách nâng đỡ, hỗ trợ, và nhạy bén hơn trong mọi công việc mà không phải nài nhau, so đo tính toán với nhau mà ai cũng muốn giúp nhau, cùng nhau vượt qua những thử thách. Hãy để trái tim mình rung cảm trước những niềm vui và nỗi buồn của chị em. Hãy để sự đồng cảm trở thành ngôn ngữ chung, là sợi dây kết nối, là nguồn sức mạnh để chúng ta cùng nhau bước đi trên hành trình theo Chúa. Sự đồng cảm không chỉ là một đức tính cá nhân, mà còn là một sức mạnh tập thể.
Sự đồng cảm không chỉ là một đức tính, mà còn là một sứ mạng mà Chúa Giêsu đã làm gương cho chúng ta. Trong đời sống cộng đoàn, đồng cảm là chất keo gắn kết các chị em lại với nhau, giúp cộng đoàn trở thành một mái nhà thực sự. Hãy cùng nhau thực hành đồng cảm qua những hành động cụ thể và thiết thực, để mỗi chị em đều cảm nhận được tình yêu thương, sự tôn trọng, và bình an trong ân sủng của Thiên Chúa. Khi chúng ta đồng cảm với nhau, chúng ta không chỉ làm sáng lên tinh thần hiệp nhất, mà còn sống trọn vẹn sứ mạng của mình trong tình yêu Chúa Kitô.
Nữ tu Maria Thanh Xuân
