(Ml 3:19-20a; 2 Tx 3:7-12; Lk 21:5-19)
Chúng ta thường chứng kiến trong cuộc sống một thực tế làm nhiều người nghi ngờ về tình yêu của Thiên Chúa là người tốt thường bị thiệt, còn những người sống gian dối luôn được hưởng lợi. Nhiều người thốt lên trong cơn khốn cùng rằng: “Ông trời ơi [Chúa ơi!], ông có mắt không?” Hệ quả là chúng ta sống theo lối sống của những người “cứng cõi chống lại Thiên Chúa” (Ml 3:13). Chúng ta chỉ tôn thờ Thiên Chúa bằng môi bằng miệng, chứ không phụng thờ Ngài cách chân thật. Điều này được Ngôn Sứ Malakhi khuyến cáo trong bài đọc 1 hôm nay. Theo Ngôn Sứ Malakhi, chỉ những người kính sợ Thiên Chúa sẽ được xót thương. Họ sẽ được Thiên Chúa cho mặt trời công chính mọc lên, mang theo các tia sáng chữa lành bệnh tật của họ (x. Ml 3:20a). Chúng ta đang sống theo lối sống của loại người nào: kính sợ Thiên Chúa hay cứng cõi chống lại Thiên Chúa? Những người kính sợ Thiên Chúa là những người đón nhận tất cả những vui buồn, sướng khổ trong cuộc sống với tình con thảo.
Thánh Phaolô trong bài đọc 1 khuyến cáo các tín hữu Thessalonika tránh lối sống vô kỷ luật của những người không tuân theo những điều thánh nhân đã truyền dạy. Thánh nhân mời gọi họ lấy đời sống kỷ luật của mình làm gương sáng để cho họ bắt chước: “Khi ở giữa anh em, chúng tôi đã không sống vô kỷ luật. Chúng tôi đã chẳng ăn bám ai, trái lại đêm ngày đã làm lụng khó nhọc vất vả, để khỏi nên gánh nặng cho người nào trong anh em. Không phải là vì chúng tôi không có quyền hưởng sự giúp đỡ, nhưng là để nêu gương cho anh em bắt chước. Thật vậy, khi còn ở với anh em, chúng tôi đã chỉ thị cho anh em: ai không chịu làm thì cũng đừng ăn!” (2 Tx 3:7-10). Trong những lời này, Thánh Phaolô một cách nào đó trình bày cho chúng ta về giá trị của công việc. Công việc giúp chúng ta “giữ kỷ luật” cho cuộc sống của mình, đồng thời không trở nên gánh nặng cho người khác. Làm việc không chỉ để nuôi sống chính mình, nhưng còn dùng để làm gương sáng cho người khác. Nhiều người trong chúng ta [ngay cả những người tận hiến cho Thiên Chúa] nhìn công việc như gánh nặng, chứ không phải là phương tiện để qua đó có được một đời sống kỷ luật hầu trở nên gương sáng cho anh chị em mình. Làm việc với trọn con tim là cộng tác với Thiên Chúa trong công trình sáng tạo và cứu độ của Ngài. Hãy hãnh diện và chu toàn công việc của mình với niềm vui thánh.
Bài Tin Mừng hôm nay bắt đầu nói về những hậu quả sẽ xảy ra cho Giêrusalem vì không lắng nghe lời các Ngôn Sứ của Thiên Chúa (x. Lc 21:5-38). Phần này mở ra hai cánh cửa sổ. Qua cửa sổ thứ nhất, người đọc có thể nhìn vào Lc 19:47-21:4 nói về việc Giêrusalem từ chối Ngôn Sứ của Thiên Chúa, Người Con và Đền Thờ. Đồng thời nhìn thấy những hệ quả của sự loại trừ Chúa Giêsu và giáo huấn của Ngài của các nhà lãnh đạo tôn giáo trong Đền Thờ. Qua cửa sổ thứ hai, người đọc có thể nhìn vượt qua các sự kiện trong Luca chương 22-23 và nhìn thấy sự minh chứng [bào chữa] của Thiên Chúa cho Con Người bị loại trừ và sự làm cho các môn đệ của Chúa Giêsu được vững mạnh, những người môn đệ cũng sẽ bị loại trừ vì họ đi theo Chúa Giêsu. Là những môn đệ Chúa Giêsu, chúng ta cũng sẽ phải đối diện với nhiều khó khăn và sự loại trừ. Nhưng hãy vững tin, vì Thiên Chúa sẽ minh chứng cho chúng ta. Như chúng ta vẫn thường nghe: Sự thật vẫn là sự thật, dù người ta có bóp méo hoặc nói thế nào về nó, nó vẫn mãi là sự thật. Nếu chúng ta sống ngay thẳng, chúng ta không có gì phải sợ trước lời dị nghị của người khác. Điều quan trọng là Chúa nhìn mình như thế nào!
Điều đầu tiên chúng ta lưu ý là việc Chúa Giêsu trong Tin Mừng Thánh Luca nhìn về sự kiện Đền Thờ bị phá huỷ: “Khi ấy, nhân có mấy người nói về Đền Thờ lộng lẫy nguy nga với những phiến đá đẹp và những đồ dâng cúng, Đức Giêsu bảo: “Những gì anh em đang chiêm ngưỡng đó sẽ có ngày bị tàn phá hết, không còn tảng đá nào trên tảng đá nào” (Lc 21:5-6). Chi tiết này mở đầu cho những gì sẽ đi theo, đó là sự phá huỷ của Giêrusalem (x. Lc 21:20-24) và sự kết thúc của thế giới (x. Lc 21:25-33). Qua chi tiết này, Chúa Giêsu muốn dạy chúng ta rằng tất cả mọi công trình tráng lệ được xây dựng bằng con người sẽ có một ngày bị sụp đổ. Nói cách khác, những gì được xây dựng bằng vật chất sẽ có ngày bị phá huỷ và sụp đổ. Chi tiết này nối kết chúng ta với bài đọc 1 hầu dạy chúng ta rằng chỉ có Thiên Chúa mới là Đấng vĩnh cửu.
Chi tiết thứ hai đáng để chúng ta lưu tâm là việc con người luôn hiếu kỳ về những gì sẽ xảy ra và họ muốn biết hết mọi chi tiết: “Thưa Thầy, vậy bao giờ các sự việc đó sẽ xảy ra, và khi sắp xảy ra, thì có điềm gì báo trước?” (Lc 21:7). Tuy nhiên, Chúa Giêsu khuyến cáo các môn đệ về tính hiếu kỳ [tò mò] của họ có thể làm cho họ bị lừa gạt: “Anh em hãy coi chừng kẻo bị lừa gạt, vì sẽ có nhiều người mạo danh Thầy đến nói rằng: ‘Chính ta đây’, và: ‘Thời kỳ đã đến gần’; anh em chớ có theo họ. Khi anh em nghe có chiến tranh, loạn lạc, thì đừng sợ hãi. Vì những việc đó phải xảy ra trước, nhưng chưa phải là chung cục ngay đâu” (Lc 21:8-9). Thật vậy, nhiều lúc chúng ta thấy nhiều người dễ dàng rơi vào tình trạng “tin mù quáng” và để cho mình bị “lừa gạt.” Nói cách cụ thể hơn, nhiều người nghe chỗ nào có Chúa hoặc Mẹ hiện ra hoặc có cha nào làm “phép lạ” là chạy đến chỗ đó. Nhưng rồi cuộc sống lại không có tí thay đổi nào: vẫn mãi là những con người nóng giận, ganh tỵ, ghen ghét, tham lam và không tình thương, không tha thứ. Những dấu chỉ Chúa Giêsu đưa ra nhằm nhắc nhở chúng ta rằng khi ngày của Thiên Chúa đến, mọi sự sẽ trở nên bình an, không còn chiến tranh, loạn lạc và sợ hãi. Khi có Chúa trong cuộc đời của mình, chúng ta cũng sẽ thay đổi để trở nên những người mang bình an và niềm vui đến cho người khác.
Điểm kỳ diệu của Bài Tin Mừng hôm nay nằm từ câu 12-19. Nếu chúng ta lưu ý kỹ chúng ta sẽ thấy trích đoạn này được sắp xếp cách chặt chẽ theo cùng cấu trúc AB//A’B’. A và A’ có cùng nội dung, đó là nói về những điều các môn đệ sẽ phải đối diện khi theo Chúa Giêsu; còn B và B’ là lời trấn an của Chúa Giêsu cho các môn đệ. Cấu trúc này được phát triển cách tiệm tiến. Trong A, Chúa Giêsu nói về những bách hại đến từ bên ngoài mà người môn đệ phải đối diện; trong khi đó, A’ nói về những thách đố đến từ bên trong. Chúng ta có thể suy gẫm đoạn này dựa theo bốn ý rút ra từ cấu trúc trên:
Thứ nhất, khó khăn mà các môn đệ phải đối diện: “Người ta sẽ tra tay bắt và ngược đãi anh em, nộp anh em cho các hội đường và bỏ tù, điệu anh em đến trước mặt vua chúa quan quyền vì danh Thầy” (Lc 21:12). Những lời này cho thấy các môn đệ sẽ bị ngược đãi và phải đối diện với các cáo buộc bất công vì danh Chúa Giêsu. Họ phải trả lời cho những người hỏi họ về đức tin của mình, đồng thời họ phải bảo vệ đức tin đó cách tinh tuyền. Người môn đệ Chúa Giêsu cũng phải đối diện việc này trong thời đại hôm nay. Người ta cũng nhìn vào cuộc sống của chúng ta và chất vấn về lối sống và đức tin của chúng ta. Liệu chúng ta có thể trả lời họ không? Hay chúng ta bị họ thuyết phục để rồi chạy theo một lối sống xa lạ với Tin Mừng của Chúa Giêsu. Thành thật mà nói, nhiều người trong chúng ta đón nhận đức tin và rồi chôn vùi đức tin đó. Chúng ta chỉ đến nhà thờ hoặc cầu nguyện cũng chỉ vì bổn phận phải làm. Nói cách khác, chúng ta vì sợ phạm tội mà thực hiện những việc đạo đức chứ không phải vì lòng yêu mến. Chúng ta không quan tâm đến việc đào sâu đức tin của mình. Vì vậy, nhiều lần chúng ta không thể giải thích cho người khác về lý do chúng ta tin. Hơn nữa, vì không đưa đức tin vào cuộc sống, nên lối sống của chúng ta không phản chiếu được điều chúng ta tin. Lời Chúa mời gọi chúng ta nhìn lại đức tin của mình trong một thế giới đang chất vấn chúng ta về lý do chúng ta tin. Hãy biến cuộc sống của mình thành lời giải thích thuyết phục nhất.
Thứ hai, các môn đệ sẽ phải hành xử thế nào khi đối diện với khó khăn: “Đó sẽ là cơ hội để anh em làm chứng cho Thầy. Vậy anh em hãy ghi lòng tạc dạ điều này, là anh em đừng lo nghĩ phải bào chữa cách nào. Vì chính Thầy sẽ cho anh em ăn nói thật khôn ngoan, khiến tất cả địch thủ của anh em không tài nào chống chọi hay cãi lại được” (Lc 21:13-15). Trong những lời này, Chúa Giêsu thách đố và trấn an các môn đệ của Ngài khi đối diện với bắt bớ và đau khổ. Theo Chúa Giêsu, khi gặp phải khó khăn trong cuộc sống, người môn đệ không trốn chạy, cũng không “tìm đường tắt để đi” như những người không tin Chúa. Trái lại, đây là cơ hội để người môn đệ diễn tả đức tin và tình yêu của mình. Người ta thường nói, gặp khó khăn mà không bỏ nhau, điều đó mới chứng tỏ là một tình yêu chân thật. Khi gặp khó khăn mà vẫn gắn bó với Chúa, điều đó mới chứng tỏ tình yêu chúng ta dành cho Thiên Chúa sâu đậm thế nào.
Thứ ba, các môn đệ sẽ bị đau khổ bởi chính người thân của mình: “Anh em sẽ bị chính cha mẹ, anh chị em, bà con và bạn hữu bắt nộp. Họ sẽ giết một số người trong anh em. Vì danh Thầy, anh em sẽ bị mọi người thù ghét” (Lc 21:16-17). Qua những lời này, Chúa Giêsu cho thấy những bách hại và đau khổ của người môn đệ không chỉ đến từ bên ngoài, như đã được trình bày ở trên. Người môn đệ còn phải chịu đau khổ bởi những người thân trong gia đình và bạn hữu của mình. Điều này cho thấy, để theo Chúa Giêsu, người môn đệ phải chấp nhận đối diện với những thách đố mà sẽ làm rạn nứt các mối tương quan trong gia đình hoặc giữa bạn bè. Cụ thể hơn, vì là môn đệ Chúa Giêsu, chúng ta không sống theo lối sống của một số thành viên trong gia đình hay các bạn bè, vì lối sống đó nghịch lại với Tin Mừng Chúa Giêsu mang đến. Nhiều lần, vì cả nể mà chúng ta làm theo tình cảm để rồi chạy theo lối sống không đúng với điều Chúa muốn cho cuộc đời chúng ta. Hãy sống theo thánh ý Thiên Chúa hơn là theo ý muốn của người khác.
Thứ tư, các môn đệ vững tin vì Thiên Chúa luôn chăm sóc cho họ: “Nhưng dù một sợi tóc trên đầu anh em cũng không bị mất đâu. Có kiên trì, anh em mới giữ được mạng sống mình” (Lc 21:18-19). Bài Tin Mừng kết thúc với những lời thật an ủi. Chúa Giêsu khẳng định cho các môn đệ rằng, cả những gì mà họ không lưu ý lắm, ví dụ như sợi tóc trên đầu có mọc lên hay rụng xuống, mà Thiên Chúa vẫn lưu tâm đến. Huống chi là mạng sống của họ. Thiên Chúa sẽ chăm sóc họ với một tình yêu tuyệt đối. Điều họ cần là sống trung thành và kiên trì trong đời sống đức tin. Liệu chúng ta có sống trung thành và gắn bó với Thiên Chúa trong mọi nơi mọi lúc không?
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
