(Cv 14:19-28; Ga 14:27-31a)
Thường chúng ta hay kể về những thành quả và chiến tích vẻ vang của mình trong công việc; chẳng mấy khi chúng ta kể đến những thành công của người khác. Nói cách chân thật hơn, chúng ta thường hay “nói tốt” về mình và “nói xấu” người khác. Điều đó xảy ra vì chúng ta quên mất một Đấng luôn đồng hành và muốn chia sẻ với chúng ta tất cả những gì chúng ta thực hiện trong cuộc sống thường ngày.
Bài đọc 1 trình bày cho chúng ta về hình ảnh của Phaolô và Banaba. Hai ngài đã chịu rất nhiều ngược đãi. Phaolô đã bị ném đá và lôi ra ngoài thành. Nhưng Thiên Chúa đã gìn giữ và giúp ngài tiếp tục công việc rao giảng Tin Mừng cho dân ngoại. Điều làm chúng ta quan tâm để suy gẫm ở đây là khi Phaolô và Banaba trở về với cộng đoàn các môn đệ tại Antiôkhia, “là nơi trước đây các ông đã được giao phó cho ân sủng của Thiên Chúa để làm công việc vừa mới hoàn thành [rao giảng Tin Mừng]” (Cv 14:26), các ngài “tập họp Hội Thánh và kể lại tất cả những gì Thiên Chúa đã cùng làm với hai ông, và việc Người đã mở cửa cho các dân ngoại đón nhận đức tin” (Cv 14:28). Chúng ta thấy Phaolô và Banaba không kể gì khác ngoài việc “kể lại tất cả những gì Thiên Chúa đã cùng làm với hai ông.” Hai ngài không kể chiến tích hiển hách của mình, nhất là việc nhờ các ngài mà dân ngoại được nghe Tin Mừng và tin vào Thiên Chúa. Mọi sự các ngài đều quy về cho Thiên Chúa, Đấng luôn hoạt động với, qua và trong các ngài. Chúng ta cần học ở Phaolô và Banaba: khi gặp gỡ nhau, chúng ta nói cho nhau nghe những điều Thiên Chúa đã làm cùng với chúng ta hơn là “nói xấu” người khác. Hãy sống luật sống này: “Khi bạn mở miệng, hãy nói tốt cho người khác. Nếu bạn không thể nói tốt cho người khác, tốt nhất là bạn hãy im lặng.”
Bài Tin Mừng hôm nay đề cập đến một điều mà ai trong chúng ta cũng khao khát và tìm kiếm, đó là bình an. Người ta thường nói: bình an không phải là không có hay vắng bóng chiến tranh, nhưng bình an là một nỗ lực thiết lập lại quan hệ sau chiến tranh qua sự tha thứ và bỏ qua hận thù. Nói cách khác, bình an là hoa trái của sự tha thứ. Tuy nhiên, Chúa Giêsu cho chúng ta thấy, bình an là món quà mà Ngài để lại và ban cho các môn đệ: “Thầy để lại bình an cho anh em, Thầy ban cho anh em bình an của Thầy. Thầy ban cho anh em không theo kiểu thế gian. Anh em đừng xao xuyến cũng đừng sợ hãi” (Ga 14:27). Bình an mà Chúa Giêsu hứa ở đây, các môn đệ chỉ đạt được khi các ông sống trọn vẹn giới răn mới mà Ngài để lại cho các ông [được trình bày trong chương 13 và những câu đi trước của bài Tin Mừng hôm nay]. Bình an Chúa Giêsu ban cho các ông khác với bình an mà thế gian ban cho chúng ta. Nói cách cụ thể, bình an mà Chúa Giêsu mang đến cho các ông sẽ làm tan biến sự xao xuyến của các ông khi Chúa Giêsu đi về cùng Chúa Cha. Trong bối cảnh này, bình an Chúa Giêsu hứa ban cho các môn đệ chính là Chúa Thánh Thần.
Sự hiện diện của Chúa Thánh Thần trong lời hứa của Chúa Giêsu cho các môn đệ trong Tin Mừng hôm qua và như “món quà” mang lại bình an cho các môn đệ trong Tin Mừng hôm nay giúp chúng ta hiểu được câu 28: “Nếu anh em yêu mến Thầy, thì hẳn anh em đã vui mừng vì Thầy đi về cùng Chúa Cha, bởi vì Chúa Cha cao trọng hơn Thầy.” Khi chúng ta yêu mến Chúa Giêsu, chúng ta sẽ được Thiên Chúa tỏ lộ ra cho biết Ngài là ai: Ngài là sự hiệp thông của Ba Ngôi Vị [Cha – Con – Thánh Thần]. Như vậy, khi Chúa Giêsu đi về cùng Chúa Cha, thì Ngài sẽ xin Chúa Cha sai Chúa Thánh Thần xuống. Câu này liên kết chúng ta với điều Chúa Giêsu nói với các môn đệ trong chương 16, khi Ngài nói cho họ về Chúa Thánh Thần: “Song, Thầy nói thật với anh em: Thầy ra đi thì có lợi cho anh em. Thật vậy, nếu Thầy không ra đi, Đấng Bảo Trợ sẽ không đến với anh em; nhưng nếu Thầy đi, Thầy sẽ sai Đấng ấy đến với anh em” (Ga 16:7). Việc sai Chúa Thánh Thần xuống sẽ hoàn tất điều chúng ta tin về mầu nhiệm Ba Ngôi. Điều có lợi cho các môn đệ và chúng ta ở đây chính là việc mạc khải về Thiên Chúa là sự hiệp thông của Ba Ngôi vị được “hoàn thành” với việc “sai” Chúa Thánh Thần đến. Tuy nhiên, trong tiến trình mạc khải về mầu nhiệm Ba Ngôi, câu 28 cũng đã làm dậy lên một cuộc tranh luận và đã nảy sinh ra một lạc giáo, đó là lạc giáo Ariô [thế kỷ thứ tư]. Lạc giáo này dùng phần cuối của câu 28 [“Chúa Cha cao trọng hơn thầy”] để nói đến việc Chúa Giêsu lệ thuộc vào Chúa Cha và không ngang bằng với Chúa Cha. Lạc giáo này quan niệm rằng: Vì không ngang hàng với Thiên Chúa, nên Chúa Giêsu không phải là Chúa mà là một tạo vật, một “siêu nhân.” Ngài không hiện hữu từ muôn thuở. Như vậy, có một thời gian Ngài không hiện hữu. Nhưng điều này không phải là điều Thánh Gioan nhắm đến. Như chúng ta biết, Tin Mừng Thánh Gioan nói đến sự hiệp nhất không thể tách rời của Chúa Cha và Chúa Giêsu [như chúng ta đã trình bày trong những tuần trước]. Ngài thật sự là “một” với Chúa Cha.
Câu 29 của bài Tin Mừng hôm nay, Thánh Gioan dùng để nói về tình trạng của các môn đệ từ không tin đến tin, từ không biết đến biết: “Bây giờ, Thầy nói với anh em trước khi sự việc xảy ra, để khi xảy ra, anh em tin” (Ga 14:29). Điều này nói đến sự “vội vàng” hoặc thái độ “mì ăn liền” của chúng ta khi đối diện với mầu nhiệm của Thiên Chúa. Chúng ta muốn hiểu mọi sự “trước khi sự việc xảy ra.” Sống trong mầu nhiệm của Thiên Chúa, những người kiên nhẫn và bình thản mới có thể hiểu được những biến cố xảy ra cho mình [và cho gia đình mình]. Những người vội vàng, nông cạn sẽ không hiểu được những điều Chúa muốn nói với họ qua những sự kiện thường ngày.
Chương 14 của Tin Mừng Thánh Gioan [được trích trong câu 31a] kết với lời khẳng định của Chúa Giêsu về tình yêu của Ngài dành cho Chúa Cha. Những điều sẽ xảy ra cho Chúa Giêsu [mầu nhiệm Vượt Qua], là mạc khải tình yêu của Ngài dành cho Chúa Cha: “Nhưng chuyện đó xảy ra là để cho thế gian biết rằng Thầy yêu mến Chúa Cha và làm đúng như Chúa Cha đã truyền cho Thầy.” Nói cách khác, Chúa Giêsu mạc khải tình yêu và sự vâng phục của Ngài với Chúa Cha qua chính cuộc thương khó và phục sinh của Ngài. Như thế, sự đau khổ và cái chết của Chúa Giêsu không phải là một vinh quang tạm thời trên Satan, nhưng là dấu chỉ của sự vâng phục đầy yêu thương của Chúa Giêsu dành cho Chúa Cha. Trong đau khổ và sự chết của mình, chúng ta có đón nhận với thái độ vâng phục “đầy yêu thương” dành cho Thiên Chúa không?
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
