(Ep 2:12-22; Lc 12:35-38)
Thánh Phaolô tiếp tục trình bày sự tương phản giữa cuộc sống trước kia khi các tín hữu Êphêsô không có Đấng Kitô và sau khi có Ngài. Trước khi có Đấng Kitô, họ “không được hưởng quyền công dân Israel, xa lạ với các giao ước dựa trên lời hứa của Thiên Chúa, không có niềm hy vọng, không có Thiên Chúa ở trần gian này…. là những người ở xa” (Ep 2:12-13). Một cách cụ thể, Thánh Phaolô trình bày cho các tín hữu Êphêsô [chúng ta] những điều Chúa Giêsu đem lại cho những ai có Ngài trong cuộc đời: (1) “nhờ máu Đức Kitô đổ ra, anh em đã trở nên những người ở gần.” Nói một cách cụ thể, những người sống trong ân sủng của Thiên Chúa luôn cảm nghiệm được sự gần gũi của Thiên Chúa dù vẫn phải đối diện với những khó khăn thử thách như bao nhiêu người khác; (2) những người có Đấng Kitô là những chứng nhân của bình an và hiệp nhất vì họ nhận ra rằng chính Đấng Kitô là bình an của họ và Ngài cũng là Đấng đã “liên kết đôi bên, dân Do Thái và dân ngoại, thành một; Người đã hy sinh thân mình để phá đổ bức tường ngăn cách là sự thù ghét; Người đã huỷ bỏ Luật cũ gồm các điều răn và giới luật. Như vậy, khi thiết lập hoà bình, Người đã tác tạo đôi bên thành một người mới duy nhất nơi chính bản thân Người” (Ep 2:14-15); (3) những người có Đấng Kitô là những người được hoà giải với Thiên Chúa: “Nhờ thập giá, Người đã làm cho đôi bên được hoà giải với Thiên Chúa trong một thân thể duy nhất; trên thập giá, Người đã tiêu diệt sự thù ghét” (Ep 2:16). Suy niệm trên ba điểm này, chúng ta tự hỏi: Tôi có những điều này trong cuộc sống của tôi không? Ba điểm này được thể hiện cách cụ thể trong đời sống bình an và hợp nhất với hết mọi người của chúng ta trong lời nói cũng như trong việc làm.
Chúng ta bắt đầu nghe những dụ ngôn về những người đầy tớ trong bối cảnh của những chống đối từ bên trong và bên ngoài mà người môn đệ phải đối diện. Thánh Luca dùng cái nhìn Giáo Hội học để giải thích những dụ ngôn này. Nói cách cụ thể hơn, theo Thánh Luca, những người lãnh đạo cộng đoàn phải trung thành và không được tạo ra những vấn đề nội tại cho Giáo Hội. Một trong những thuật ngữ quan trọng để hiểu ý nghĩa những dụ ngôn của Thánh Luca là doulos, “tôi tớ” hay “người nô lệ.” Từ này xuất hiện trong các câu 37, 43, 45, 46, 47 và nó có nghĩa là “người phục vụ cộng đoàn Kitô hữu.” Một thuật ngữ quan trọng khác là oikonomos, “quản gia,” chỉ tìm thấy trong Tin Mừng Thánh Luca (x. 12:42, 16:1,3,8). Từ này cũng có nghĩa là “người phục vụ cộng đoàn Kitô hữu.” Nhìn từ khía cạnh ngôn ngữ, người phục vụ cộng đoàn hay người lãnh đạo cộng đoàn là những người tôi tớ, những người nô lệ của cộng đoàn. Hơn nữa, họ là những người quản gia, những người chăm sóc và phân phát những gì thuộc về Thiên Chúa cho dân của Ngài. Mỗi người chúng ta cũng được mời gọi trở nên những người tôi tớ hay quản gia của hồng ân Thiên Chúa trong môi trường mình sống và làm việc [gia đình, cộng đoàn tu sĩ, giáo xứ, trường học, công sở, v.v.). Vì vậy, chúng ta phải là những người mang lại niềm vui, hạnh phúc và nhất là sự hiệp nhất cho mọi người, chứ không phải trở thành nguyên nhân của sự chia rẽ.
Bài Tin Mừng hôm nay trình bày cho chúng ta những thái độ cần thiết mà một người tôi tớ cần phải có, đó là “anh em hãy thắt lưng cho gọn, thắp đèn cho sẵn. Hãy làm như những người đợi chủ đi ăn cưới về, để khi chủ vừa về tới và gõ cửa, là mở ngay” (Lc 12:35-36). Chúng ta nhận ra bốn hành động cần thiết của một người tôi tớ là “thắt lưng cho gọn,” “thắp đèn cho sẵn,” “đợi chủ về,” và “mở ngay cửa cho chủ.” Bốn hành động này ám chỉ việc người tôi tớ phải luôn trong tư thế sẵn sàng để thực hiện nhiệm vụ của mình. Hai hành động quan trọng nhất trong bốn hành động này là “thắp đèn” và “mở cửa ngay.” Bối cảnh bài Tin Mừng cho thấy là người chủ sẽ trở về vào ban đêm. Vì vậy, yếu tố cần thiết để không vấp ngã và nhìn thấy người khác trong bóng đêm chính là ánh sáng. Chính ánh sáng của ngọn đèn sẽ giúp người tôi tớ nhìn thấy ông chủ của mình trong bóng đêm. Chi tiết này nhắc nhở chúng ta rằng trong bóng đêm của cuộc sống, nhất là khi gặp khó khăn, thử thách, Chúa luôn đến với chúng ta. Tuy nhiên, để nhận ra Ngài, chúng ta cần đến ánh sáng của đức tin. Ánh sáng này chúng ta nhận được qua biểu tượng của ngọn nến trong ngày rửa tội. Chỉ với ánh sáng của đức tin chúng ta mới tìm thấy ý nghĩa của những khó khăn, thử thách trong cuộc sống, và như thế sẵn sàng để nhận ra Chúa Giêsu đang gõ cửa con tim của mình và mau mắn mở cho Ngài. Hãy nhớ rằng Chúa luôn gõ cửa con tim chúng ta khi chúng ta đối diện với bóng tối trong cuộc sống. Liệu chúng ta có đủ ánh sáng đức tin để nhận ra và mở cửa cho Ngài không?
Khi ông chủ về thấy người đầy tớ có những thái độ ông mong ước, người “chủ sẽ thắt lưng, đưa họ vào bàn ăn, và đến bên từng người mà phục vụ” (Lc 12:37). Chúng ta thấy vai trò tôi tớ và ông chủ được đảo ngược: ông chủ trở thành tôi tớ và tôi tớ trở thành chủ. Việc hoán đổi vị trí này rất quan trọng vì nó nói đến phần thưởng tuyệt đối mà Thiên Chúa sẽ ban cho những người tôi tớ trung thành. Hình ảnh này cũng cho thấy, những người tôi tớ [môn đệ] nào trung thành trong thời gian sống trên dương thế sẽ được ngồi vào bàn tiệc mà Thiên Chúa đã chuẩn bị trong Nước của Ngài. Mỗi ngày sống của chúng ta là một cơ hội để sống tỉnh thức và trung thành với ơn gọi [làm Kitô hữu/tu trì] của mình. Sự trung thành đó được thể hiện qua việc chu toàn bổn phận của mình cách vui vẻ vì qua những công việc hằng ngày, chúng ta nhận ra Chúa đến với mình. Chỉ những ai làm việc hôm nay với ánh mắt hướng về ngày mai hoặc những ai làm việc dưới đất mà mắt hướng về trời [thiên đàng], mới hiểu được ý nghĩa của những khó khăn và đau khổ mà công việc họ mang lại.
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
