(Cv 28,16-20.30-31; Ga 21:20-25)
Ai trong chúng ta cũng muốn được thấy Chúa và “xin cho được thấy Chúa.” Vậy làm sao để thấy Chúa? Đọc Tám Mối Phúc Thật, chúng ta thấy rằng những người có lòng trong sạch là những người sẽ được nhìn thấy Chúa. Lời đáp ca hôm nay cũng cho chúng ta biết rằng những kẻ sống ngay lành (x. Tv 10:7b) sẽ được chiêm ngưỡng thánh nhan Thiên Chúa. Những người sống “ngay lành” là những người sống như thế nào? Họ là những người sống theo lời mời gọi của Chúa Giêsu: “Hãy học nơi Thầy, vì Thầy hiền lành và khiêm nhường trong lòng” (Mt 11:29). Chúng ta đã sống hiền lành và khiêm nhường chưa? Nếu chưa, hãy xin Chúa giúp chúng ta trở nên hiền lành và khiêm nhường, để được chiêm ngưỡng thánh nhan Ngài.
Trong bài đọc 1 hôm nay, chúng ta lại được chứng kiến việc Thiên Chúa làm nên điều kỳ diệu từ những gì con người cho là “điều bất hạnh.” Như chúng ta đã biết trong bài đọc 1 hôm qua, Thánh Phaolô bị bắt, điều tra và buộc tội. Nhưng qua quá trình bị xét xử, Thánh Nhân nhận ra rằng: “Nhưng vì người Do Thái chống đối, nên bó buộc tôi phải kháng cáo lên hoàng đế Xêda; tuy vậy không phải là tôi muốn tố cáo dân tộc tôi. Đó là lý do khiến tôi xin được gặp và nói chuyện với anh em, bởi chính vì niềm hy vọng của Israel mà tôi phải mang xiềng xích này” (Cv 28:19-20). Thánh Phaolô đã nhận ra rằng chính việc chống đối và bắt bớ của người Do Thái đã đưa Ngài đến với các tín hữu ở Rôma. Cũng chính vì niềm hy vọng được cứu độ của Israel mà thánh nhân đã phải chịu nhiều đau khổ. Nhìn vào gương Thánh Phaolô, chúng ta được mời gọi: (1) nhận ra bàn tay của Chúa hướng dẫn lịch sử cuộc đời chúng ta, nhất là những khi gặp sóng gió và bóng đêm; (2) sẵn sàng và vui vẻ đón nhận khó khăn, vất vả và trái ý vì niềm hy vọng được cứu độ của anh chị em chúng ta.
Trong bài Tin Mừng hôm qua, chúng ta đã nghe những lời nói về “vận mệnh” của Thánh Phêrô, và trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu sẽ nói về “số phận” của người môn đệ được Ngài thương mến. Nhưng “số phận” này không được nói trực tiếp với người môn đệ được Chúa Giêsu thương mến, nhưng được nói qua cuộc đối thoại với Thánh Phêrô. Theo các học giả Kinh Thánh, phần này được xây dựng dựa trên một lời nói cũ hơn của Chúa Giêsu được áp dụng cho người môn đệ được Ngài yêu mến, một truyền thống giống với những lời của Ngài về Con Người xảy ra trước khi tất cả thế hệ của Ngài nhìn thấy cái chết (x. câu 22; Mc 9:1). Trong đoạn Tin Mừng này, chúng ta thấy người kể tạo ra một giới thiệu thật dài trong câu 20 để nhắc cho người đọc mối tương quan đặc biệt giữa Chúa Giêsu và người môn đệ được Chúa Giêsu thương mến: “Khi ấy, ông Phêrô quay lại, thì thấy người môn đệ Đức Giêsu thương mến đi theo sau; ông này là người đã nghiêng mình vào ngực Đức Giêsu trong bữa ăn tối và hỏi: “Thưa Thầy, ai là kẻ nộp Thầy?” Như chúng ta đọc thấy trong bài Tin Mừng hôm qua, sứ mệnh của Thánh Phaolô là tôn vinh Thiên Chúa qua cái chết tử đạo của mình (x. câu 19 và 22b). Còn trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu nói cho Phêrô rằng người môn đệ được Ngài thương mến không phải chết với cái chết tử đạo để tôn vinh Ngài. Chi tiết này nhắc nhở cho chúng ta về việc tôn vinh Thiên Chúa trong vai trò và môi trường sống của chúng ta. Chúng ta không cần so sánh mình với người khác. Mỗi người mỗi hoàn cảnh khác nhau, và Thiên Chúa muốn chúng ta tôn vinh Ngài với những gì mình là và mình có. Hãy tránh thái độ so sánh và ganh tỵ, vì đó là nguyên nhân làm chia rẽ và mất bình an trong đời sống chung!
Cuộc đối thoại giữa Chúa Giêsu và Thánh Phêrô xảy ra đơn giản như sau:
Thánh Phêrô: “Thưa Thầy, còn anh này thì sao ?”
Chúa Giêsu: “Giả như Thầy muốn anh ấy còn ở lại cho tới khi Thầy đến, thì việc gì đến anh? Phần anh, hãy theo Thầy.”
Trong câu trả lời của Chúa Giêsu chúng ta nhận ra hai điểm quan trọng sau: (1) Chúa Giêsu nhắc lại cho Phêrô biết mục đích chính của mình là gì, đó là “hãy theo thầy,” điều mà Ngài đã nói với Thánh Phêrô trong cuộc đối thoại về vai trò của thánh nhân được trình thuật trong bài Tin Mừng hôm qua (x. 21:19). Chúa Giêsu muốn khuyến cáo Phêrô rằng: đừng có so sánh mình với người khác, nếu không mình sẽ quên mất mục đích chính của mình là gì, đó là “theo Chúa.” Trên hành trình đi theo một người, chúng ta lại tập trung vào một người khác, chúng ta sẽ dễ dàng đánh mất hình bóng của người dẫn đường cho chúng ta. Vì vậy, hãy luôn “gián chặt mắt” vào người dẫn đường, đừng nhìn ngang liếc dọc. Nếu không chúng ta sẽ lạc mất người dẫn đường và sẽ đi lạc hướng. (2) Câu trả lời của Chúa Giêsu chứa đựng một đề tài rất quan trọng trong Tin Mừng Thánh Gioan, đó là đề tài “ở lại.” Cộng đoàn của Thánh Gioan sử dụng từ “ở lại” với nhiều nghĩa khác nhau. Nó có thể ám chỉ mối tương quan mới giữa các môn đệ và Chúa Cha/Chúa Con. Và đây chính là điều dẫn đến hiểu lầm. Sự hiểu lầm này là kết quả của tiếng đồn về người môn đệ được Chúa Giêsu thương mến: “Do đó, mới có tiếng đồn giữa anh em là môn đệ ấy sẽ không chết. Nhưng Đức Giêsu đã không nói với ông Phêrô là: ‘Anh ấy sẽ không chết,’ mà chỉ nói: ‘Giả như Thầy muốn anh ấy còn ở lại cho tới khi Thầy đến, thì việc gì đến anh?’” (Ga 21:23). Câu nói của Chúa Giêsu là câu nói giả thiết. Nhưng một số các môn đệ xem nó như là thật. Điều này dẫn đến hiểu sai ý câu nói của Chúa Giêsu. Kinh nghiệm thường ngày dạy chúng ta rằng: chúng ta hiểu sai [hiểu lầm hay hiểu không hết] ý người khác khi chúng ta không ở trong bối cảnh của họ. Vì vậy, để hiểu đúng ý của người khác, chúng ta cần phải đi vào trong thế giới của họ, trong bối cảnh mà họ nói hoặc làm một điều gì. Khi chúng ta không biết rõ và không ở trong bối cảnh của người khác, tốt nhất chúng ta không nên xét đoán và “đồn đại” những điều chúng ta “giả định.”
Những câu cuối cùng của Tin Mừng Thánh Gioan được trình thuật trong bài Tin Mừng hôm nay giúp chúng ta biết rằng Tin Mừng Thánh Gioan “mắc nợ” lời chứng về Chúa Giêsu của người môn đệ Chúa Giêsu yêu mến: “Chính môn đệ này làm chứng về những điều đó và đã viết ra. Chúng tôi biết rằng lời chứng của người ấy là xác thực. Còn có nhiều điều khác Đức Giêsu đã làm. Nếu viết lại từng điều một, thì tôi thiết nghĩ: cả thế giới cũng không đủ chỗ chứa các sách viết ra” (Ga 21:24-25). Trong những lời trên, chúng ta lưu ý đến hai từ sau: “những điều đó” và “nhiều điều khác.” Theo các học giả Kinh Thánh, từ “những điều đó” không nhất thiết ám chỉ toàn bộ Tin Mừng, nhưng ám chỉ rằng truyền thống truyền miệng được bắt đầu từ người môn đệ được Chúa Giêsu yêu mến và có lẽ một phần của phần viết lại của truyền thống truyền miệng đó làm cơ sở cho Tin Mừng. Tác giả của những lời này khẳng định rằng lời chứng của người môn đệ được Chúa Giêsu thương mến là thật. Điều này đưa chúng ta về với sự thật của lời chứng của Chúa Giêsu được nói đến trong Tin Mừng (x. 5:31-32). Câu “nhiều điều khác” được thêm vào nhằm mục đích biện minh cho chương 21, được thêm vào Tin Mừng. Những chi tiết này có ý nghĩa gì với chúng ta? Những chi tiết này muốn nói với chúng ta rằng: trong hành trình theo Chúa, chúng ta chứng kiến rất nhiều điều Chúa làm cho chúng ta, cho người khác và cho thế giới. Nhưng có những kinh nghiệm cần chúng ta ghi chép lại [trong lòng], vì qua những kinh nghiệm này đưa chúng ta cảm nhận được tình yêu vô điều kiện và tuyệt đối của Thiên Chúa, để rồi chúng ta đặt trọn niềm tin của chúng ta vào Ngài. Liệu chúng ta có được những kinh nghiệm đó không? Chúng như thế nào?
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
