(Hc 17:1-15; Mc 10:13-16)
Chúng ta tìm thấy trong bài đọc 1 hôm nay về những đặc ân, quyền lợi và bổn phận của con người. Câu đầu tiên nói về thân phận mong manh yếu đuối của con người: Từ bụi đất con người được tạo dựng, và với bụi đất Thiên Chúa sẽ đưa con người trở về (x. Hc 17:1). Nhận thức được thân phận bụi đất của con người, Ben Sira dạy chúng ta những điều cần phải lưu ý sau để có một cuộc sống ngay chính trước mặt Thiên Chúa: (1) Sử dụng khoảng thời gian chúng ta có cho tốt để sống hài hoà với mọi người và vũ trụ (x Hc 17:2); (2) khám phá ra vẻ đẹp của chính mình vì chúng ta được tạo dựng giống hình ảnh Thiên Chúa (x. Hc 17:3); (3) có lòng kính sợ Đức Chúa (Hc 17:4); (4) sử dụng giác quan theo ý muốn của Thiên Chúa: mắt để nhận ra công trình vĩ đại và vinh quang rực rỡ của Ngài, tai để nghe tiếng uy hùng Người phán, miệng lưỡi để ca ngợi và kể lại những công trình vĩ đại của Ngài, và tìm kiếm loại kiến thức để biết và hiểu luật đem lại sự sống (x. Hc 17:5-13). Chung quy lại, Ben Sira nhắc chúng ta hai điều sau “hãy tránh xa mọi điều bất chính” và “thi hành bổn phận đối với tha nhân và với Đức Chúa” (Hc 17:14). Để sống trọn vẹn hai điều trên, chúng ta phải luôn ý thức rằng, đường lối của chúng ta luôn luôn ở trước mặt Đức Chúa, và không bao giờ giấu được Người bất kỳ điều gì (Hc 17:15). Chính vì vậy, chúng ta phải sống “thành thật” trong mọi hoàn cảnh.
Sau lời giảng dạy về đời sống vợ chồng ngày hôm qua, lời dạy về con cái của Tin Mừng hôm nay đi theo sau là hợp lý. Khi Chúa Giêsu nói với các môn đệ về việc trở nên giống trẻ em, Chúa Giêsu không đơn giản nói đến việc trở nên theo thể lý. Ngài có ý nhắm đến bình diện “tương quan.” Chúng ta phải chân nhận rằng, đối với trẻ em, mối tương quan quan trọng nhất đối với chúng là tương quan với bố mẹ. Không có mối tương quan nào quan trọng hơn mối tương quan này! Nhưng khi lớn lên, chúng có những mối tương quan khác [bạn bè, vợ chồng, đồng nghiệp] và những mối tương quan này đôi khi làm cho tương quan với bố mẹ trở nên thứ yếu.
Khi đặt những lời Chúa Giêsu nói cho các môn đệ trong bối cảnh tương quan như trên, chúng ta hiểu rõ hơn điều Ngài muốn ám chỉ trong câu: “Cứ để trẻ em đến với Thầy, đừng ngăn cấm chúng, vì Nước Thiên Chúa là của những ai giống như chúng. Thầy bảo thật anh em: Ai không đón nhận Nước Thiên Chúa với tâm hồn một trẻ em, thì sẽ chẳng được vào” (Mc 10:14-15). Điều Chúa Giêsu muốn nói ở đây là: Trong Nước Thiên Chúa, chỉ có một mối tương quan là quan trọng: Thiên Chúa là Cha, còn tất cả chúng ta là con cái của Ngài và là anh chị em của nhau. Còn nhìn từ khía cạnh Kitô học, trong những lời trên của Chúa Giêsu, Ngài muốn các môn đệ phải học ở Ngài, vì Ngài luôn sống tinh thần “trẻ thơ” [là Con] với Chúa Cha. Theo văn hoá thời đó của người Do Thái, trẻ em thường được trình bày để làm ví dụ cho những hành vi “không hợp lý” theo lẽ con người và cần phải được dạy dỗ. Đây chính là điều cần thiết mà Chúa Giêsu đề ra để được vào Nước Thiên Chúa: Ai muốn vào Nước Thiên Chúa thì cần phải từ bỏ lối lý luận hợp lý của con người để được Thiên Chúa dạy dỗ cho lối lý luận của Ngài.
Tuy nhiên, đoạn Tin Mừng này không có ý nói về trẻ nhỏ, nhưng nói về Nước Thiên Chúa và những ai sẽ được vào. Một cách tổng quát, chỉ những ai nhận ra và đón nhận Nước Thiên Chúa như một món quà nhưng không với thái độ ngạc nhiên và hạnh phúc của trẻ nhỏ mới được vào; Nước Thiên Chúa chỉ dành cho những ai không cậy dựa vào quyền lực hoặc địa vị của mình như trẻ nhỏ là những người không có quyền lực và địa vị, bởi vì Nước Thiên Chúa siêu việt trên mọi quyền lực và địa vị của con người.
Câu đầu tiên và câu kết thúc của đoạn Tin Mừng hôm nay giống nhau. Cả hai nói về việc Chúa Giêsu đặt tay chúc lành cho trẻ em: “Khi ấy, người ta dẫn trẻ em đến với Đức Giêsu, để Người đặt tay trên chúng” (Mc 10:13) và “Rồi Người ôm lấy các trẻ em và đặt tay chúc lành cho chúng” (Mc 10:16). [Theo tư tưởng của người Do Thái, “trẻ em” bao gồm những em từ khi mới lọt lòng mẹ cho đến 12 tuổi]. Khi để hai câu này với nhau, chúng ta khám phá ra vẻ đẹp của chúng, đó là sự “hợp tác” giữa chúng ta với Chúa Giêsu để mang lại ơn lành cho người khác. Một cách cụ thể, về phần mình, chúng ta “dẫn người khác đến với Chúa Giêsu và xin Ngài chúc lành cho họ”; về phần Ngài, Chúa Giêsu “ôm lấy họ và đặt tay chúc lành cho họ.” Không có sự “hợp tác” nào đẹp cho bằng sự hợp tác này vì nó không nhắm đến lợi ích cá nhân của mình, nhưng luôn nhắm đến lợi ích của người khác. Đây chính là dấu chỉ của Nước Thiên Chúa vì “Vì Nước Thiên Chúa không phải là chuyện ăn chuyện uống, nhưng là sự công chính, bình an và hoan lạc trong Thánh Thần” (Rm 14:17).
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
