(1 Tm 1:15-17; Lc 6:43-49)
Trong bài đọc 1 hôm nay, Thánh Phaolô nói cho Timôthê biết mục đích đến thế gian của Chúa Giêsu, đó là để cứu những người tội lỗi, và trong số đó, thánh nhân là người đầu tiên: “Anh thân mến, đây là lời đáng tin cậy và đáng mọi người đón nhận: Đức Kitô Giêsu đã đến thế gian, để cứu những người tội lỗi, mà kẻ đầu tiên là tôi” (1 Tm 1:15). Những lời này đưa chúng ta vào trong quỹ đạo của tình yêu Thiên Chúa mà Chúa Giêsu đã mang đến cho chúng ta. Bên cạnh đó, những lời này cũng nhắc nhở mỗi người chúng ta về thân phận tội lỗi của mình. Ai trong chúng ta cũng là người tội lỗi, nên cũng cần đến lòng thương xót của Thiên Chúa thể hiện nới Đức Giêsu Kitô. Tuy nhiên, chúng ta được thương xót không phải vì công trạng của mình, nhưng vì Thiên Chúa muốn tỏ bày cho chúng ta tình yêu vô biên của Ngài: “Sở dĩ tôi được thương xót, là vì Đức Giêsu Kitô muốn tỏ bày tất cả lòng đại lượng của Người nơi tôi là kẻ đầu tiên, mà đặt tôi làm gương cho những ai sẽ tin vào Người, để được sống muôn đời” (1 Tm 1:16). Qua những lời này, Thánh Phaolô ám chỉ rằng chúng ta cũng như ngài, những người đã cảm nhận được tình yêu của Thiên Chúa, chúng ta cũng phải trở nên gương sáng cho những anh chị em khác, những người đã tin hoặc chưa tin vào Thiên Chúa. Nói cách khác, khi cảm nghiệm được tình yêu tha thứ của Thiên Chúa, chúng ta cũng phải diễn tả tình yêu đó qua đời sống tha thứ hằng ngày của mình.
Trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu bắt đầu lời dạy của mình cho các môn đệ với sứ điệp nói về tương quan giữa tư tưởng và hành động. Chúa Giêsu dùng mối tương quan giữa quả và cây trong bài đọc 1 để nói lên mối tương quan giữa tư tưởng và hành động: “Không có cây nào tốt mà lại sinh quả sâu, cũng chẳng có cây nào sâu mà lại sinh quả tốt. Thật vậy, xem quả thì biết cây. Ở bụi gai, làm sao bẻ được vả, trong bụi rậm, làm gì hái được nho! Người tốt thì lấy ra cái tốt từ kho tàng tốt của lòng mình; kẻ xấu thì lấy ra cái xấu từ kho tàng xấu. Vì lòng có đầy, miệng mới nói ra” (Lc 6:43-45). Chúng ta lưu ý ở đây chi tiết “cây tốt.” Điều này ngụ ý rằng việc làm theo đúng điều Chúa Giêsu dạy trong Lc 6:20-38 chỉ đến từ con tim của những ai đã trở về với Thiên Chúa nhân hậu từ bi, Đấng Chúa Giêsu công bố trong sứ vụ rao giảng về Nước Thiên Chúa. Hãy sám hối! Trong những lời này, Chúa Giêsu chỉ ra nguyên tắc “hữu thể nào, hành động đó.” Mỗi hữu thể sẽ sản sinh ra những hành động tương xứng với hữu thể của mình. Điều này giúp chúng ta hiểu điều Chúa Giêsu nói trong câu 46: “Tại sao anh em gọi Thầy: ‘Lạy Chúa ! Lạy Chúa!’, mà anh em không làm điều Thầy dạy?” Nếu chúng ta là người môn đệ (học trò) của Chúa Giêsu, chúng ta phải hành động cho tương xứng với ơn gọi đó. Những lời này, Chúa Giêsu nói với các môn đệ trong tương lai. Mặc dù việc nghe và ngay cả gọi Chúa Giêsu là Chúa là quan trọng (x. Lc 8:4-21), nhưng vẫn không đủ. Người môn đệ chỉ có thể kết hợp với dân Israel để được tái thiết lại bởi Chúa Giêsu nếu họ xây dựng đời sống mình trên việc áp dụng một cách hiệu quả các lời dạy của Chúa Giêsu dựa trên hai nền tảng quan trọng, đó là tha nợ và ban phát cách quảng đại cho người khác, ngay cả kẻ thù của mình.
Chúa Giêsu kết thúc lời dạy của mình bằng cách sử dụng hình ảnh xây dựng căn nhà để nói về hai loại môn đệ theo Ngài: Loại thứ nhất bao gồm những người lắng nghe lời Ngài và đem ra thực hành, họ được “ví như một người khi xây nhà, đã cuốc, đã đào sâu và đặt nền móng trên đá. Nước lũ dâng lên, dòng sông có ùa vào nhà, thì cũng không lay chuyển nổi, vì nhà đã xây vững chắc” (Lc 6:48). Còn loại thứ hai là những người lắng nghe lời Chúa Giêsu mà không đem ra thực hành, thì được “ví như người xây nhà ngay trên mặt đất, không nền móng. Nước sông ùa vào, nhà sụp đổ ngay và bị phá huỷ tan tành.” Chúng ta thuộc loại nào trong hai loại trên?
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
