(Ep 4:7-16; Lc 13:1-9)
Trong bài đọc 1 hôm nay, Thánh Phaolô nói cho các tín hữu Êphêsô biết rằng mỗi người “đã nhận được ân sủng tuỳ theo mức độ Đức Kitô ban cho” (Ep 4:7). Những lời này vừa là lời mời gọi chúng ta nhận ra ân sủng riêng biệt Thiên Chúa ban đồng thời cũng là lời nhắc nhở chúng ta sử dụng ân sủng của mình để xây dựng dân thánh: “Chính Người đã ban ơn cho kẻ này làm Tông Đồ, người nọ làm ngôn sứ, kẻ khác làm người loan báo Tin Mừng, kẻ khác nữa làm người coi sóc và dạy dỗ. Nhờ đó, dân thánh được chuẩn bị để làm công việc phục vụ, là xây dựng thân thể Đức Kitô, cho đến khi tất cả chúng ta đạt tới sự hiệp nhất trong đức tin và trong sự nhận biết Con Thiên Chúa, tới tình trạng con người trưởng thành, tới tầm vóc viên mãn của Đức Kitô” (Ep 4:11-13). Những lời này làm chúng ta suy gẫm về thái độ hằng ngày khi thấy người khác được ban những ân sủng khác với chúng ta ta hoặc đạt được những điều tốt đẹp hơn. Chúng ta so sánh mình với anh chị em rồi tỏ ra ghen tỵ và đôi khi trách Chúa, cho rằng Ngài bất công. Thiên Chúa ban cho mỗi người mỗi ân sủng khác nhau để chúng ta “cần” đến nhau hầu đạt tới “sự hiệp nhất trong đức tin và trong sự nhận biết Con Thiên Chúa” như Thánh Phaolô nói. Như vậy, sự khác biệt trong những ân sủng hay tài năng nhằm mục đích mang lại sự hiệp nhất và dẫn đến Đức Kitô chứ không phải là nguyên nhân của chia rẽ và ghen tỵ giữa chúng ta. Điều này được Thánh Phaolô chỉ ra khi nói đến việc Chúa Giêsu chính là Đầu của thân thể, Đấng nối kết ân sủng của mỗi người như những bộ phận khác nhau trong cơ thể, để “cho các bộ phận ăn khớp với nhau và toàn thân được kết cấu chặt chẽ, nhờ mọi thứ gân mạch nuôi dưỡng và mỗi chi thể hoạt động theo chức năng của mình. Như thế Người làm cho toàn thân lớn lên và được xây dựng trong tình bác ái” (Ep 4:16). Chỉ trong Đức Kitô, chúng ta mới được hiệp nhấp và lớn lên trong tình yêu dành cho nhau.
Chúa Giêsu dạy chúng ta về nhu cầu cần sám hối trong bài Tin Mừng hôm nay. Sự sám hối này là lời mời gọi cho hết mọi người chứ không chỉ dành cho một số người mà chúng ta gọi là tội lỗi. Trích đoạn hôm nay chỉ tìm thấy trong Tin Mừng Thánh Luca. Đoạn trích này dạy các môn đệ rằng Chúa Giêsu là Đấng nhân từ, giàu lòng thương xót, nhưng không sống theo kiểu cách dễ dãi. Ngài đòi hỏi tội nhân phải sám hối trước khi quá muộn. Chúa Giêsu lặp lại hai lần huấn thị phải sám hối trong câu 3 và 5 sẽ là nền tảng cho câu hỏi sau này về việc chỉ một số ít người sẽ được cứu (x. Lc 13:23).
Chúa Giêsu dựa trên hai sự kiện xảy ra để dạy đám đông về sự cần thiết phải sám hối. Sự kiện thứ nhất là “chuyện những người Galilê bị tổng trấn Philatô giết, khiến máu đổ ra hoà lẫn với máu tế vật họ đang dâng” (Lc 13:1). Và câu chuyện thứ hai là câu chuyện về “mười tám người kia bị tháp Silôác đổ xuống đè chết” (Lc 13:4). Từ hai câu chuyện này, Chúa Giêsu đặt ra cùng một câu hỏi để thính giả chất vấn lương tâm mình, đó là câu hỏi về thân phận tội lỗi của mỗi người [“Các ông tưởng mấy người Galilê này phải chịu số phận đó vì họ tội lỗi hơn mọi người Galilê khác sao?” (câu 2) và “các ông tưởng họ là những người mắc tội nặng hơn tất cả mọi người ở thành Giêrusalem sao?” câu 4]. Qua hai câu hỏi này, Chúa Giêsu ám chỉ rằng mỗi người chúng ta là một tội nhân. Chúng ta cùng chia sẻ một thân phận tội lỗi như anh chị em mình. Vì vậy chúng ta cần phải sám hối, nếu không, chúng ta cũng sẽ chịu chung một số phận như họ. Điều này được diễn tả cách rõ ràng trong câu khuyến cáo của Chúa Giêsu với thính giả của Ngài: “Tôi nói cho các ông biết: không phải thế đâu; nhưng nếu các ông không sám hối, thì các ông cũng sẽ chết hết như vậy” (Lc 13:3,5). Là môn đệ Chúa Giêsu, chúng ta cần phải sám hối mỗi ngày. Chúng ta phải ý thức rằng chúng ta mang trong mình sự yếu đuối của thân phận con người. Anh chị em của chúng ta cũng thế. Vì vậy, chúng ta phải có một con tim cảm thông, một tâm trí mở rộng, không xét đoán. Chúng ta muốn có thời gian để sám hối, để thay đổi, thì chúng ta cũng có thái độ đó với anh chị em mình.
Sám hối là một tiến trình trở về với Chúa. Đó là một sự thay đổi tận căn để hoàn toàn thuộc về Chúa. Để đạt được điều này, Thiên Chúa rất quảng đại với chúng ta qua việc cho chúng ta thời gian. Điều này được trình bày rõ trong dụ ngôn cây vả: “Người kia có một cây vả trồng trong vườn nho mình. Bác ta ra cây tìm trái mà không thấy, nên bảo người làm vườn: ‘Anh coi, đã ba năm nay tôi ra cây vả này tìm trái, mà không thấy. Vậy anh chặt nó đi, để làm gì cho hại đất?’ Nhưng người làm vườn đáp: ‘Thưa ông, xin cứ để nó lại năm nay nữa. Tôi sẽ vun xới chung quanh, và bón phân cho nó. May ra sang năm nó có trái, nếu không thì ông sẽ chặt nó đi’” (Lc 13:6-9). Dụ ngôn này gồm hai ý: Một mặt, đây là dụ ngôn cho thấy lòng thương xót của Chúa. Đây là một sự an ủi cho những môn đệ vấp ngã trên đường theo Chúa. Nhưng mặt khác, nó cũng là lời khuyến cáo cho những môn đệ không sinh hoa trái. Họ sẽ bị chặt đi. Trong dụ ngôn này, thái độ của người làm vườn cho thấy sự kiên nhẫn của Thiên Chúa dành cho mỗi người chúng ta. Dù nhiều lần không sinh hoa trái tốt, Thiên Chúa vẫn dành cho chúng ta thời gian và cơ hội. Điều quan trọng là chúng ta có biết tận dụng thời gian mình có để sinh hoa trái thánh thiện không? Nhiều người trong chúng ta nhận ra mình có những thái độ sống không xứng hợp với Thiên Chúa, nhưng chúng ta lại không đủ can đảm để từ bỏ. Chúng ta sống mãi trong tình trạng tội lỗi của mình. Mỗi ngày qua đi là một cơ hội Chúa ban để trở về với Ngài, để trở nên giống Chúa Giêsu hơn. Hãy sống ngày sống của mình cho tốt. Đừng đợi đến lúc quá muộn mới sám hối và sống thánh thiện.
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
