(Xh 32:15-24.30-34; Mt 13:31-35)
Bài đọc 1 tiếp tục trình bày cho chúng ta hành trình của dân Israel đi về đất hứa. Trong hành trình này, dân Israel đã mắc một lỗi nặng đối với Đức Chúa, đó là mau quên những kỳ công Ngài thực hiện và bỏ Ngài để tôn thờ ngẫu tượng. Câu chuyện được bắt đầu với việc Môsê ở lâu với Đức Chúa trên núi Sinai. Khi không thấy người đại diện của Đức Chúa, dân Israel đã đúc con bê để tôn thờ: “Vậy khi đến gần trại, ông thấy con bê và những bọn người đang nhảy múa. Ông Môsê nổi cơn thịnh nộ: Ông ném các tấm bia đang cầm trong tay và đập vỡ dưới chân núi. Ông lấy con bê họ đã làm, đốt đi, tán nhuyễn ra, rắc lên mặt nước, rồi bắt con cái Israel uống” (Xh 32:19-20). Sự kiện hai tấm bia giao ước bị đập vỡ tượng trưng cho giao ước giữa Đức Chúa và dân Israel bị đập vỡ vì dân Israel đã tôn thờ ngẫu tượng. Tuy nhiên, đứng trước lỗi phạm của con cái Israel, Môsê lại trở lên núi để cầu xin Đức Chúa tha cho dân: “Than ôi, dân này đã phạm một tội tày trời! Họ đã làm cho mình một tượng thần bằng vàng! Nhưng giờ đây, ước gì Ngài miễn chấp tội họ! Bằng không, thì xin Ngài xoá tên con khỏi cuốn sách Ngài đã viết” (Xh 32:31-32). Những lời này làm chúng ta nhận ra vai trò của những người lãnh đạo, những người trung gian. Những người lãnh đạo là những người làm trung gian giữa Đức Chúa và dân của Ngài. Họ là những người nhận trách nhiệm về những lỗi lầm của dân để cầu cùng Chúa tha cho dân. Trong cuộc sống thường ngày, mỗi người chúng ta có thể nói đều là người lãnh đạo vì Đức Chúa trao cho chúng ta những người thân hay những anh chị em khác để chúng ta chăm sóc và yêu thương. Khi họ lỗi phạm, thái độ của chúng ta như thế nào? Chúng ta được mời gọi học ở Môsê, đến trước Chúa để cầu xin cho anh chị em của mình.
Hai dụ ngôn được trình thuật trong Tin Mừng hôm nay được chèn giữa dụ ngôn cỏ lùng. Hai dụ ngôn này, dụ ngôn hạt cải và men trong bột nói về Nước Trời như một thực tại nhỏ bé khi bắt đầu, nhưng khi đạt đến mức trưởng thành thì sẽ trở thành một thực tại rất vĩ đại. Chúng ta cũng tìm thấy hai dụ ngôn này trong Tin Mừng Thánh Máccô (4:30-32) và Luca (13:18-21). Trong Tin Mừng Thánh Mátthêu và Luca, hai dụ ngôn này đi chung với nhau tạo thành một cặp: Một dụ ngôn liên quan đến người nam và dụ ngôn còn lại liên quan đến người nữ. Chi tiết này cho thấy thái độ công bằng của Chúa Giêsu đối với mọi người, không phân biệt giới tính. Trong dụ ngôn hạt cải: “Nước Trời cũng giống như chuyện hạt cải người nọ lấy gieo trong ruộng mình. Tuy nó là loại nhỏ nhất trong tất cả các hạt giống, nhưng khi lớn lên, thì lại là thứ rau lớn nhất; nó trở thành cây, đến nỗi chim trời tới làm tổ trên cành được” (Mt 13:31-32), điều được nhấn mạnh là sự thay đổi bất ngờ và đầy kinh ngạc từ vô hình cận kề của Nước Trời đến sự tỏ lộ toàn vẹn và phổ quát của nó. Hình ảnh hạt cải nhỏ bé mọc lên và trở thành một nơi cho chim trời đến nương náu nhắc nhở chúng ta đến triết lý sống trong đời: Mọi sự luôn bắt đầu rất nhỏ bé, khiêm tốn đến nỗi chúng ta không để ý hoặc không nhớ đến. Nhưng chính những cái nhỏ bé khiêm tốn đó sẽ trở thành một thực tại có ảnh hưởng lớn trên những người hay sự vật khác. Chúng ta thường đi tìm những khởi đầu to lớn để thực hiện và nhiều lần chúng ta thất vọng vì kết quả ngược lại. Hãy bắt đầu với những gì là nhỏ bé nhất [một nụ cười, một lời nói động viện, một lời nói tốt cho người khác, một hành động tốt, v.v.] vì chính những cái nhỏ bé này, nếu được làm cách liên tục, sẽ tạo nên một ảnh hưởng lớn trên những người mà chúng ta gặp gỡ trong từng ngày sống của mình.
Còn trong dụ ngôn men trong đấu bột: “Nước Trời cũng giống như chuyện nắm men bà kia lấy vùi vào ba thúng bột, cho đến khi tất cả bột dậy men” (Mt 13:33)], điều đáng để chúng ta suy gẫm là sự ảnh hưởng của hạt men nhỏ bé lên đấu bột to lớn. Cũng giống như dụ ngôn hạt cải, dụ ngôn này nói đến một chuyển vận nhỏ bé có thể mang lại sự ảnh hưởng to lớn trên xã hội. Những chi tiết này giúp chúng ta thay đổi lối nhìn của mình trong cuộc sống. Nhiều lần, chúng ta chỉ quan tâm đến những hành động vĩ đại mà xem thường những hành vi nhỏ bé trong ngày sống. Lời Chúa mời gọi chúng ta thực hành những cử chỉ yêu thương nhỏ bé mỗi ngày. Chính những hành động nhỏ bé này sẽ có sức ảnh hưởng thật lớn trên xã hội và trong đời sống của những người đang sống chung quanh chúng ta.
Thánh Matthêu cho thấy, mục đích Chúa Giêsu dùng dụ ngôn là để ứng nghiệm lời của ngôn sứ: “Tất cả các điều ấy, Đức Giêsu dùng dụ ngôn mà nói với đám đông; và Người không nói gì với họ mà không dùng dụ ngôn, hầu ứng nghiệm lời ngôn sứ đã nói: Mở miệng ra, tôi sẽ kể dụ ngôn, công bố những điều được giữ kín từ tạo thiên lập địa” (Mt 13:34-35). Qua dụ ngôn, Chúa Giêsu dùng những hình ảnh đơn sơ, quen thuộc trong ngày sống mạc khải mầu nhiệm Nước Trời cho những con người hèn mọn. Điều này cho thấy, những thực tại nhỏ bé trong ngày sống đều chứa đựng những sứ điệp được dấu kín về mầu nhiệm Nước Trời. Chúng ta cần có con mắt đức tin và cõi lòng rộng mở để nhận ra những sứ điệp kín ẩn này.
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
