(Tl 2:11-19; Mt 19:16-22)
Một trong những điều dữ mà dân Do Thái thường lặp đi lặp lại là sự bất trung với Đức Chúa. Họ “đã làm điều dữ trái mắt Đức Chúa, và đã làm tôi các thần Baan. Họ đã lìa bỏ Đức Chúa, Thiên Chúa của tổ tiên, Đấng đã đưa họ ra khỏi đất Aicập, và họ đã đi theo các thần ngoại lai trong số các thần của các dân chung quanh. Họ sụp lạy các thần ấy và chọc giận Đức Chúa” (Tl 2:11-12). Khi họ làm điều này, họ đã không tuân giữ giao ước họ đã ký kết tại núi Sinai, đó là chỉ tôn thờ một mình Thiên Chúa của tổ tiên họ. Sách Thủ Lãnh chỉ rõ cho chúng ta thấy đâu là nguồn gốc của việc tôn thờ ngẫu tượng, đó là “họ vội từ bỏ con đường cha ông họ đã đi, là tuân giữ mệnh lệnh của Đức Chúa; họ đã không noi gương các ngài” (Tl 2:17). Những lời này cho chúng ta thấy rõ việc không tuân giữ mệnh lệnh của Đức Chúa là nguyên nhân dẫn đến những tai hoạ và cảnh khốn cùng mà dân Israel phải chịu. Điều đáng làm chúng ta trắc ẩn là việc Đức Chúa luôn trung thành với giao ước của mình. Ngài mãi là Thiên Chúa của dân Israel dù họ nhiều lần không muốn là dân của Ngài. Khi dân gặp cảnh khốn cùng, Đức Chúa lại “cho xuất hiện các thủ lãnh để giúp họ, vì Đức Chúa ở với vị thủ lãnh và Người cứu họ khỏi tay quân thù bao lâu vị thủ lãnh còn sống, vì Đức Chúa động lòng trắc ẩn trước những tiếng than khóc của họ, khi họ bị đàn áp và ức hiếp” (Tl 2:18). Chúng ta cũng cảm nghiệm được điều này trong ngày sống của mình. Nhiều lần chúng ta cũng loại Chúa ra khỏi cuộc đời của mình. Chúng ta lo mải mê chạy theo tiền tài và danh vọng, chạy theo bạn bè và thú vui trần thế. Chúng ta không muốn trung thành với lời cam kết [trong bí tích rửa tội và khấn dòng] là thuộc trọn về Chúa. Nhưng Chúa vẫn luôn trung thành, đồng hành và giải thoát chúng ta khỏi cảnh khốn cùng. Vì vậy, hãy tri ân Chúa vì Chúa nhân từ, muôn ngàn đời Chúa vẫn trọn tình thương!
Ai trong chúng ta cũng muốn được giàu có. Tự bản chất, giàu có không xấu. Trong Cựu Ước, chúng ta thấy giàu có [cách chính trực/không bất công] là dấu hiệu sự chúc lành của Thiên Chúa. Bài Tin Mừng hôm nay được đặt trong bối cảnh của việc Chúa Giêsu dạy các môn đệ về nguy hiểm của giàu có. Thánh Máccô (10:17-31) và Luca (18:18-30) cũng thuật lại cho chúng ta câu chuyện về người thanh niên giàu có này. Điểm khác biệt giữa Thánh Máccô và Thánh Mátthêu hệ tại ở chỗ Thánh Máccô bắt đầu câu chuyện với một cuộc đối thoại mà các Kitô hữu sau này bị xúc phạm vì trong cuộc đối thoại đề cập đến việc Chúa Giêsu từ chối Ngài là Chúa (x. Mc 10:17-19//Ga 1:1). Thánh Mátthêu viết lại cuộc đối thoại giống như thánh sử muốn tránh sự xúc phạm này, nên chỉ đưa ra việc Chúa Giêsu tôn kính Thiên Chúa.
Câu hỏi của người thanh niên chính là câu hỏi của mỗi người chúng ta: “Thưa Thầy, tôi phải làm điều gì tốt để được hưởng sự sống đời đời?” (Mt 19:16). Chúng ta thường tập trung vào câu hỏi “tôi phải làm gì?” hơn là “tôi là ai?” hoặc “tôi phải là người thế nào?” Ở đây chúng ta có thể nhận ra một nền luân lý tập trung vào hành vi con người hơn là vào chủ thể. Nền luân lý tập trung vào hữu thể sẽ hỏi: “Thưa Thầy, tôi phải trở thành người như thế nào để được hưởng sự sống đời đời.” Trong câu hỏi của người thanh niên, chúng ta nhận ra có một mối tương quan không thể tách rời giữa “làm điều tốt” và “sự sống đời đời.” Trong câu hỏi, chúng ta thấy không phải hành động nào cũng giúp chúng ta hưởng sự sống đời đời, nhưng chỉ những hành động tốt. Những hành động tốt là những hành động nào? Chúa Giêsu cho biết: “Nếu anh muốn vào cõi sống, thì hãy giữ các điều răn” (Mt 19:17). Tuân giữ các điều răn (Mười Điều Răn) là con đường dẫn vào cõi sống (x. Mt 19:18; Xh 20:13-16; Đnl 5:17-20). Thêm vào các điều răn là giới luật yêu thương đồng loại như chính mình (x. Lv 19:18). Khi nghe những điều này, người thanh niên rất “vui mừng” vì “tất cả những điều đó, tôi đã tuân giữ, tôi còn thiếu điều gì nữa không?” (Mt 19:20). Chúng ta cần lưu ý rằng chỉ duy Thánh Mátthêu chỉ ra người hỏi Chúa Giêsu là một thanh niên và anh ta nhận ra có một cái gì đó không hoàn hảo trong cuộc đời của mình dù anh đã tuân giữ tất cả các điều răn. Vì vậy, anh nhận ra nơi Chúa Giêsu điều anh thiếu và muốn xin Chúa Giêsu chỉ ra cho anh. Chi tiết này giúp chúng ta nhận ra rằng, chúng ta cũng như anh thanh niên. Có thể chúng ta đã sống tốt, đã làm nhiều điều tốt. Nhưng khi nhìn sâu vào trong con tim mình, chúng ta vẫn nhận ra mình vẫn còn thiếu một cái gì đó mà chỉ có Chúa Giêsu mới mang lại cho chúng ta câu trả lời hoàn hảo nhất. Hãy đến với Chúa Giêsu để tìm ra ý nghĩa tròn đầy cho cuộc sống của mình.
Chúa Giêsu thấy người thanh niên đã làm “nhiều điều tốt,” nhưng Ngài đề nghị với anh một cấp độ cao hơn, đó là “nên hoàn hảo”: “Nếu anh muốn nên hoàn thiện, thì hãy đi bán tài sản của anh và đem cho người nghèo, anh sẽ có được một kho tàng trên trời. Rồi hãy đến theo tôi” (Mt 19:21). Để nên hoàn thiện, Chúa Giêsu mời gọi anh thanh niên làm bốn việc (1) “bán hết tài sản mình có,” (2) đem cho người ngheo,” (3) tích trữ kho tàng trên trời,” (4) đến theo Chúa Giêsu. Nghe lời đề nghị này, “người thanh niên buồn rầu bỏ đi, vì anh ta có nhiều của cải” (Mt 19:22). Trong những lời này, Thánh Mátthêu ám chỉ việc sự giàu có đặt ra những nguy hiểm cho đời sống thiêng liêng vì thực tế cuộc sống cho chúng ta thấy những tội ác thỉnh thoảng liên quan đến việc tìm kiếm sự giàu có; và khi chúng ta sở hữu của cải, sự giàu có có thể làm chúng ta lãng quên Thiên Chúa, chia cắt chúng ta khỏi anh chị em, và dẫn chúng ta đến tình trạng bóc lột [lợi dụng] và áp bức. Nhưng giàu có cũng có thể được sử dụng để làm nhiều điều tốt. Chọn lựa sử dụng của cải như thế nào là do chúng ta. Nếu có chọn lựa, chúng ta sẽ sử dụng những gì chúng ta có như thế nào: làm giàu cho cuộc sống dương thế hay cho cuộc sống đời đời?
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
