(2 Ga 4-9; Lc 17:26-37)
Sống sự thật luôn là một trong những lời mời gọi của Tin Mừng và cũng là một thách đố cho con người qua mọi thời đại. Trong bài đọc 1, Thánh Gioan nói về mối tương quan giữa sự thật và mệnh lệnh yêu thương: Những người sống trong sự thật là những người sống điều răn “đã nhận được từ Chúa Cha” (2 Ga 4). Điều răn này không phải được con người đưa ra, nhưng có nguồn gốc ở nơi Thiên Chúa, “đó là: chúng ta phải yêu thương nhau. Yêu thương là sống theo các điều răn của Thiên Chúa. Như anh em đã được nghe từ lúc khởi đầu, điều răn này là: anh em phải sống trong tình thương” (2 Ga 5-6). Trong những lời này, Thánh Gioan trình bày cho chúng ta nghe một sự thật, đó là tự bản chất con người sinh ra để yêu và được yêu; tự bản chất, con người được Thiên Chúa ghi khắc mệnh lệnh yêu thương trong tận thâm sâu của con tim. Nhưng con người nhiều khi để cho những kẻ mê hoặc hay phản Kitô lôi kéo, để rồi không còn sống theo mệnh lệnh yêu thương. Mệnh lệnh mà được Thiên Chúa diễn tả cách trọn vẹn nhất qua chính sự nhập thể của Đức Kitô: “Thiên Chúa đã yêu thế gian đến nổi ban Con Một của Ngài” (Ga 3:16). Niềm tin vào mầu nhiệm nhập thể là vấn nạn mà những tín hữu trong cộng đoàn của Thánh Gioan đang đối diện. Thánh Gioan kêu gọi các tín hữu trong cộng đoàn đứng vững trong niềm tin của mình, vì chỉ qua Đức Kitô, họ mới có thể đến được với Thiên Chúa: “Phàm ai đi quá xa, không ở lại trong giáo huấn của Đức Kitô, thì không có Thiên Chúa. Còn ai ở lại trong giáo huấn, thì người ấy có Chúa Cha và Chúa Con” (2 Ga 9). Niềm tin vào nhập thể mời gọi chúng ta biến tình yêu của mình dành cho người khác bằng những hành động cụ thể chứ không còn là những lời nói suông như gió thoảng bay.
Bài Tin Mừng hôm qua trình bày cho chúng ta việc ngày của Con Người sẽ đến bất ngờ. Còn bài Tin Mừng hôm nay chỉ cho chúng ta thấy thái độ không sẵn sàng và không chuẩn bị cẩn thận cho ngày của Con Người của nhiều người môn đệ. Chúng ta có đang sống trong thái độ sẵn sàng chờ đón Chúa đến không hay chúng ta vẫn đang nô lệ cho những lo lắng của những công việc hằng ngày? Chúng ta có thể chia bài Tin Mừng ra làm hai phần: Phần 1 (Lc 17:26-30) trình bày cho chúng ta những ví dụ và hậu quả của những người không chuẩn bị cho ngày của Con Người; phần 2 (Lc 17:31-37) nói về những điều cần phải làm và những điều sẽ xảy ra trong ngày của Con Người.
Trong phần 1, Chúa Giêsu trình bày cho các môn đệ những ví dụ cụ thể về những người không chuẩn bị cho ngày của Con Người. Họ là những người cùng thời với ông Nôê. Trong khi ông Nôê “đóng tàu” để chờ đón Ngày đó [đây là hình ảnh của người làm theo huấn lệnh của Thiên Chúa], thì những người đồng thời với ông “ăn uống, cưới vợ lấy chồng” (Lc 17:27). Hành vi này cũng được tìm thấy nơi những người ở Xơđôm: “thiên hạ ăn uống, mua bán, trồng trọt, xây cất” (Lc 17:28). Những người không chuẩn bị đều có cùng một kết cục, đó là tất cả đều bị tiêu diệt (x. Lc 17: 27, 29). Qua những lời này, Chúa Giêsu muốn khuyến cáo các môn đệ phải cảnh thức, đừng để cho những lo lắng của cơm áo gạo tiền thay thế sự mong chờ ngày Ngài đến cách chủ động và cá vị. Hãy tránh thái độ làm việc để cho xong việc. Nhưng hãy làm với thái độ cộng tác với Chúa và mong chờ Ngài tỏ mình ra trong những gì mình đang làm. Những ai làm việc với tâm trí và con tim hướng về Thiên Chúa thì sẽ nhận ra Ngài khi Ngài đến [dù ban ngày hay đêm khuya].
Phần 2 trình bày cho chúng ta những điều sẽ xảy ra trong ngày của Con Người và những điều chúng ta phải làm. Trong phần này, chúng ta có thể rút ra những điều sau để suy gẫm: Thứ nhất, khi Con Người đến, các môn đệ phải làm gì? “Ngày ấy, ai ở trên sân thượng mà đồ đạc ở dưới nhà, thì đừng xuống lấy. Cũng vậy, ai ở ngoài đồng thì đừng quay trở lại” (Lc 17:31). Qua những lời này, Chúa Giêsu khuyến cáo các môn đệ rằng, họ chỉ sẵn sàng cho việc Ngài đến khi họ từ bỏ sự lệ thuộc vào của cải vật chất. Họ đang ở chỗ nào, thì theo Ngài ở chỗ đó chứ không tiếc nuối những gì bỏ lại đằng sau. Nói cách khác, những người sẵn sàng theo Chúa là những người từ bỏ thái độ “nhớ củ hành củ tỏi bên Ai Cập” – tức là không so đo, tính toán. Họ chỉ còn có một bận tâm, đó là đi theo Chúa khi Ngài đến, còn những thứ khác không quan trọng. Chúng ta đã sống thái độ từ bỏ này như thế nào? Mong rằng chúng ta không đặt của cải vật chất lên trên niềm vui theo Chúa.
Thứ hai, các môn đệ sẽ làm gì khi đối diện với sự chống đối và bắt bớ? Trong tình huống đó, Chúa Giêsu dạy các môn đệ rằng: “Ai tìm cách giữ mạng sống mình, thì sẽ mất; còn ai liều mất mạng sống mình, thì sẽ bảo tồn được mạng sống” (Lc 17:33). Câu này chỉ được hiểu trong bối cảnh lời tiên báo của Chúa Giêsu về việc bị người khác loại bỏ và việc Ngài đã chiến thắng khải hoàn. Như Chúa Giêsu, các môn đệ sẽ bị chống đối vì họ đi theo Ngài. Khi đối diện với sự chống đối và bắt bớ, người môn đệ được cảnh báo rằng họ phải luôn suy gẫm về ý nghĩa cuộc sống dương thế này hệ tại điều gì: Có phải họ từ chối Ngài để kéo dài mạng sống thêm một vài gang tấc hay để làm vui lòng con người? Hoặc có phải họ sẽ từ chối vinh hoa phú quý ở đời để làm chứng cho Ngài? Ý nghĩa cuộc sống dương thế này chỉ tìm thấy khi nó đưa chúng ta về với sự sống vĩnh cửu.
Thứ ba, điều gì xảy ra khi Con Người đến? “Thầy nói cho anh em biết: đêm ấy, hai người đang nằm chung một giường, thì một người sẽ được đem đi, còn người kia bị bỏ lại. Hai người đàn bà đang cùng nhau xay bột, thì một người sẽ được đem đi, còn người kia bị bỏ lại. Hai người đàn ông đang ở ngoài đồng, thì một người sẽ được đem đi, còn người kia bị bỏ lại” (Lc 17:34-36). Những lời này chỉ được hiểu trong bối cảnh của phần 1, đó là bối cảnh của ông Nôê và ông Lót. Nói cách cụ thể hơn, khi gặp tai ương, bắt bớ, có người sẽ được đưa ra khỏi sự huỷ diệt, nhưng có người lại không. Chi tiết này cũng cho thấy sự gần gũi giữa các thành viên trong cuộc sống này không phải là yếu tố bảo đảm cho điều kiện sinh tồn của cộng đoàn khi Con Người đến. Điều làm cho cộng đoàn sinh tồn là việc mỗi thành viên phải liều mất mạng sống mình cho Con Người. Chi tiết này mời gọi chúng ta xét lại các mối tương quan của mình. Nhiều lần, chúng ta có những tương quan rất gần gũi với người khác trong cuộc sống này. Nhưng sự gần gũi đó không bảo đảm cho chúng ta cuộc sống đời sau.
Cuối cùng, Chúa Giêsu khẳng định ngày của Con Người sẽ xảy đến cách chắc chắn: “Các môn đệ lên tiếng hỏi Đức Giêsu: ‘Thưa Thầy, ở đâu vậy?’ Người nói với các ông: ‘Xác nằm đâu, diều hâu tụ đó” (Lc 17:37). Chúa Giêsu sử dụng một hình ảnh tự nhiên để nói về sự hiển nhiên của ngày Con Người đến. Nói cách khác, việc Con Người đến thì hiển nhiên như xác chết hiện diện ở nơi đâu, chim diều hâu tụ họp ở đó. Chúa đã đến, đang đến và sẽ đến với mỗi người chúng ta. Đây là điều hiển nhiên, đáng tin cậy. Đừng bỏ cuộc khi Ngài “chậm đến” với chúng ta.
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
