(Cv 5:17-26; Ga 3:16-21)
Ghen tức là một cảm xúc mà ai ai cũng có. Khi ghen tức, chúng ta không còn nhìn mọi sự cách sáng suốt, hay nói đúng hơn, chúng ta không còn nhìn mọi sự theo cách nhìn của Chúa. Khi ghen tức ai, chúng ta chỉ tìm mọi cách để “làm hại” người đó. Điều này đã xảy ra cho Chúa Giêsu và trong bài đọc 1 hôm nay chúng ta cũng thấy xảy ra cho các Tông Đồ: “Bấy giờ, vị thượng tế cùng tất cả những người theo ông – tức là phái Xađốc – ra tay hành động. Đầy lòng ghen tức, họ bắt các Tông Đồ, nhốt vào nhà tù công cộng” (Cv 5:17-18). Vì ghen tức mà vị thượng tế và những người theo phái Xađốc bắt nhốt các Tông Đồ vào ngục. Tuy nhiên, kinh nghiệm dạy chúng ta rằng: những người ghen tức là những người nếm mùi cay đắng của sự ghen tức. Thay vì tống người khác vào tù, họ tự tống mình vào tù. Những người ghen tức với người khác là những người không biết chính mình. Họ luôn sống trong lo sợ nên không bao giờ có bình an.
Tuy nhiên, chúng ta thấy ở đây nhà tù mà con người lập ra không thể giam cầm những người làm chứng cho đời sống mới trong Đức Kitô phục sinh. Chính Thiên Chúa sẽ giải thoát các chứng nhân của Ngài khỏi sự cầm tù của những người ghen tức họ.
Trong cuộc đối thoại với Nicôđêmô, Thánh Gioan “chêm vào” trình thuật về việc Chúa Cha sai Chúa Con để đem sự sống cho thế gian. Trong đoạn Tin Mừng này, Thánh Gioan liên kết đề tài đức tin với viễn cảnh phán xét của ngày cánh chung: Ai tin vào Con của Người, thì không bị lên án; nhưng kẻ không tin, thì bị lên án rồi, vì đã không tin vào danh của Con Một Thiên Chúa” (Ga 3:18).
Trong bài Tin Mừng hôm nay, Thánh Gioan trình bày cho chúng ta lý do tại sao Chúa Cha sai Chúa Giêsu đến trong thế gian; đó là vì yêu: “Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi đã ban Con Một, để ai tin vào Con của Người thì khỏi phải chết, nhưng được sống muôn đời” (Ga 3:16).
Những lời trong bài Tin Mừng gợi lên trong chúng ta hai cảm xúc khác nhau: cảm xúc được an ủi và cảm xúc lo sợ. Một mặt, chúng ta cảm thấy được an ủi vì chúng ta được biết rằng: “Thiên Chúa sai Con của Người đến thế gian, không phải để lên án thế gian, nhưng là để thế gian, nhờ Con của Người, mà được cứu độ” (Ga 3:17). Mặt khác, chúng ta cảm thấy lo sợ vì đức tin của chúng ta vào Thiên Chúa không mạnh mẽ như Ngài mong ước.
Trong ba câu cuối cùng của bài Tin Mừng hôm nay, Thánh Gioan đưa chúng ta về lại với hình ảnh ánh sáng và bóng tối mà thánh sử đã trình bày trong phần dẫn nhập (x. Ga 1:1-18). Hình ảnh tương phản này được thánh nhân sử dụng để giải thích lý do tại sao nhiều người chống đối và từ chối ơn cứu độ của Thiên Chúa được Chúa Giêsu mang đến vì họ “đã chuộng bóng tối hơn ánh sáng” (Ga 3:19). Hình ảnh ánh sáng nói đến những người sống theo sự thật, còn hình ảnh bóng tối nói đến những người làm điều ác. Ở đây, chúng ta nhận ra tiêu chuẩn để biết được công việc của mình được thực hiện trong Thiên Chúa hay không, đó là chúng ta sống theo sự thật, sống theo ơn Chúa.
Theo các học giả Kinh Thánh, ba câu cuối của bài Tin Mừng hôm nay được Thánh sử viết lại từ một bản văn có trước đó của người Do Thái. Trong bối cảnh nói về Chúa Thánh Thần hay sinh ra trong Thần Khí, thì sống theo sự thật có nghĩa là sống đời sống công chính. Trong bối cảnh này, người công chính [hay người sinh ra bởi Thần Khí] là người ghét sự dữ, ghét làm điều xấu. Còn những người không sống công chính sẽ bị kết án, “và đây là bản án: ánh sáng đã đến thế gian, nhưng người ta đã chuộng bóng tối hơn ánh sáng, vì các việc họ làm đều xấu xa” (Ga 3:19). Chính mình lên án mình vì chúng ta không muốn ra khỏi bóng tối, không muốn ra khỏi lối sống cũ của chúng ta. Thật vậy, theo tâm lý bình thường, chúng ta không muốn thay đổi những gì chúng ta đã quá quen thuộc. Người sống trong bóng tối lâu ngày không thích ra ánh sáng. Nếu họ ra, họ phải từ từ làm quen với ánh sáng; nếu không, ánh sáng có thể làm cho mắt họ bị mù.
Trong hai câu cuối, Thánh Gioan giải thích rõ cho chúng ta: ai là người được sinh ra bởi xác thịt và ai là người được sinh ra bởi Thần Khí. Những người sinh ra bởi xác thịt là những người “làm điều ác,” và họ “ghét ánh sáng và không đến cùng ánh sáng,” để “các việc họ làm khỏi bị chê trách” (Ga 3:20). Còn những người sinh ra bởi Thần Khí là những người “sống theo sự thật,” họ đến cùng ánh sáng, để thiên hạ thấy rõ: các việc của người ấy đã được thực hiện trong Thiên Chúa” (Ga 3:21).
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
