(Cv 17:15.22 – 18:1; Ga 16:12-15)
Trong bài đọc 1 hôm nay, chúng ta chứng kiến sự nhạy bén của Phaolô trong việc rao giảng Tin Mừng và phản ứng của mọi người trước sứ điệp phục sinh của ông. Sự nhạy bén của Phaolô được thể hiện trong việc quan sát môi trường sống và tận dụng những gì quen thuộc với đời sống thường ngày của thính giả để rao giảng về Chúa Giêsu: “Thưa quý vị người Athêna, tôi thấy rằng, về mọi mặt, quý vị là người sùng đạo hơn ai hết. Thật vậy, khi rảo qua thành phố và nhìn lên những nơi thờ phượng của quý vị, tôi đã thấy có cả một bàn thờ, trên đó khắc chữ: ‘Kính thần vô danh.’ Vậy Đấng quý vị không biết mà vẫn tôn thờ, thì tôi xin rao giảng cho quý vị” (Cv 17:22-23). Chi tiết này nhắc nhở chúng ta hai điều: Thứ nhất, Thiên Chúa, qua những người Ngài sai đi, có thể sử dụng mọi sự để truyền tải sứ điệp Tin Mừng của Ngài. Điều quan trọng là những người Ngài sai đi có nhạy bén với việc tận dụng mọi sự quen thuộc với thính giả để truyền tải Tin Mừng hay không; và thứ hai, mỗi người chúng ta được mời gọi đọc thấy trong những gì quen thuộc thường ngày sứ điệp Tin Mừng. Thứ hai, phản ứng của mọi người trước sứ điệp phục sinh mà Phaolô rao giảng cho họ: “Vừa nghe nói đến người chết sống lại, kẻ thì nhạo cười, kẻ thì nói: ‘Vấn đề ấy, để khi khác chúng tôi sẽ nghe ông.’ Thế là ông Phaolô bỏ họ mà đi. Nhưng có mấy người đã theo ông và tin Chúa, trong số đó có ông Điônyxiô, thành viên Hội đồng Arêôpagô và một phụ nữ tên là Đamari cùng những người khác nữa” (Cv 17:32-34). Cùng một sứ điệp, nhưng có hai phản ứng khác nhau: có người đón nhận, có người cười nhạo. Điều này cũng thường xảy ra trong đời sống thường ngày. Chúng ta cũng chứng kiến những thái độ hoặc phản ứng khác nhau trước cùng một sự kiện; ví dụ như gặp đau khổ trong cuộc sống, có người nhận ra trong đau khổ của mình bàn tay yêu thương của Thiên Chúa đang nâng đỡ, nhưng cũng không ít người cảm thấy bị Chúa bỏ rơi. Chỉ những người đặt trọn niềm tin vào Chúa mới có thể nhìn thấy ý nghĩa trong những gì vô lý hoặc vô nghĩa của cuộc sống nhìn từ khía cạnh con người.
Trình thuật Tin Mừng hôm nay nói cho chúng ta về vai trò của Đấng Bảo Trợ trong tương quan với các môn đệ sau khi Chúa Giêsu ra đi. Trước khi nói đến vai trò của Đấng Bảo Trợ, Chúa Giêsu nói về “giới hạn” của các môn đệ trong việc hiểu những điều Chúa Giêsu nói với họ: “Thầy còn nhiều điều phải nói với anh em. Nhưng bây giờ, anh em không có sức chịu nổi” (Ga 16:12). Sự giới hạn trong sự đón nhận và hiểu biết sứ điệp Tin Mừng của các môn đệ làm nổi bật vai trò của Đấng Bảo Trợ được sai đến từ Chúa Cha. Giống như trong Ga 14:25-26, Đấng Bảo Trợ đóng vai trò quan trọng trong cộng đoàn những người tin. Ngài sẽ hướng dẫn các môn đệ trong tương lai bởi vì Chúa Giêsu không thể nói cho các môn đệ biết tất cả những gì họ phải biết và vì các môn đệ không thể hiểu mọi lời nói cũng như hành động của Chúa Giêsu trước khi Ngài được tôn vinh (x. Ga 2:22; 12:16; 13:7). Những lời trên của Chúa Giêsu nhắc nhở chúng ta về đời sống khiêm nhường. Đứng trước mầu nhiệm sâu thẳm của Thiên Chúa, trí hiểu của chúng ta không thể nào nắm bắt hết. Vì vậy, chúng ta cần đến sự hướng dẫn của Thần Khí Chúa. Chúng ta không thể đi sâu vào mầu nhiệm của Thiên Chúa qua lời và hành động của Chúa Giêsu nếu chúng ta không tự hạ chính mình để được Chúa Thánh Thần hướng dẫn đến chân lý toàn vẹn.
Vì sự “giới hạn” của các môn đệ nên Chúa Giêsu hứa với các môn đệ sẽ xin Chúa Cha ban cho các họ Đấng Bảo Trợ, và “khi nào Thần Khí sự thật đến, Người sẽ dẫn anh em tới sự thật toàn vẹn. Người sẽ không tự mình nói điều gì, nhưng tất cả những gì Người nghe, Người sẽ nói lại, và loan báo cho anh em biết những điều sẽ xảy đến. Người sẽ tôn vinh Thầy, vì Người sẽ lấy những gì là của Thầy mà loan báo cho anh em” (Ga 16:13-14). “Sự thật” mà Đấng Bảo Trợ hướng dẫn các môn đệ đến có cùng nghĩa với “sự thật” được nói đến trong những chỗ khác của Tin Mừng, đó là niềm tin vào Chúa Giêsu như là sự mạc khải duy nhất về Thiên Chúa và là Đấng nói lời của Thiên Chúa (x. Ga 3:20,33; 8:40,47). Không những thế, Đấng Bảo Trợ còn giúp cộng đoàn những người tin hoàn thành điều Chúa Giêsu nói đến trong Ga 8:31-32, “Nếu anh em giữ lời [ở lại trong lời] Thầy, anh em thật sự là môn đệ Thầy, và anh em sẽ biết sự thật và sự thật sẽ giải thoát anh em.” Chính trong sự thật của Thiên Chúa mà chúng ta được tự do. Sự thật đó được vén mở trong những điều sẽ xảy đến, đó là mầu nhiệm vượt qua của Chúa Giêsu. Theo các học giả Kinh Thánh, “những điều sẽ xảy đến,” không có nghĩa là Đấng Bảo Trợ sẽ đưa ra một loại mạc khải mang tính tiên tri về tương lai, nhưng Đấng Bảo Trợ sẽ hướng dẫn cộng đoàn những người tin trong việc hiểu Chúa Giêsu như là sự hoàn thành của mọi sự đã được hứa trong Kinh Thánh. Tác giả của trình thuật chỉ rõ cho chúng ta rằng Đấng Bảo Trợ “không tự mình nói điều gì,” nên Ngài không phải là nguồn của một mạc khải mới hoặc một cái gì khác ngoài điều đã được Chúa Giêsu mạc khải. Nhiệm vụ của Đấng Bảo Trợ là tôn vinh Chúa Giêsu và lấy những gì thuộc về Chúa Giêsu để loan báo cho các môn đệ: “Mọi sự Chúa Cha có đều là của Thầy. Vì thế, Thầy đã nói: Người lấy những gì là của Thầy mà loan báo cho anh em” (Ga 16:15). Chi tiết này đưa chúng ta về đời sống rao giảng Tin Mừng của mình. Nhiều khi chúng ta rao giảng chính mình, những sự thuộc về mình hoặc nói những điều tự mình chứ không phải rao giảng hoặc nói những điều chúng ta nghe hoặc thấy từ Thiên Chúa. Người môn đệ chân chính là người không tự mình nói điều gì, nhưng dùng lời nói và hành động của mình để tôn vinh Thiên Chúa.
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
