(Cv 20:28-38; Ga 17:11b-19)
Trong bài đọc 1, chúng ta được nghe những lời từ biệt của Thánh Phaolô nói với các kỳ mục ở Êphêxô. Trong những lời thân thương của Thánh Phaolô, chúng ta có thể rút ra những điểm sau: (1) khuyến khích và căn dặn các kỳ mục “ân cần lo cho chính mình và toàn thể đoàn chiên mà Thánh Thần đã đặt anh em làm người coi sóc, hãy chăn dắt Hội Thánh của Thiên Chúa, Hội Thánh Người đã mua bằng máu của chính mình” (Cv 20:28). Trong điểm này, Thánh Phaolô nhấn mạnh đến cái giá Chúa Giêsu đã phải trả để mua chuộc chúng ta. Nên chúng ta cần ý thức giá trị phẩm giá [là con Thiên Chúa] của mình. Đồng thời, chúng ta học để yêu thương chăm sóc cho nhau. (2) Khuyến cáo các kỳ mục về khả thể “những sói dữ đột nhập vào anh em, chúng không tha đàn chiên. Ngay từ giữa hàng ngũ anh em sẽ xuất hiện những người giảng dạy những điều sai lạc, hòng lôi cuốn các môn đệ theo chúng” (Cv 20:29-30). Điều đáng lưu ý trong những lời này là việc những người gây hoang mang và chia rẽ là những người trong cộng đoàn. Chúng ta phải sống thế nào, để đừng trở nên những “sói dữ” cắn xé người khác trong chính cộng đoàn của mình [nhất là qua việc nói xấu, nói sai về anh chị em mình]. (3) tin tưởng “phó thác anh em cho Thiên Chúa và cho lời ân sủng của Người, là lời có sức xây dựng và ban cho anh em được hưởng phần gia tài cùng với tất cả những người đã được thánh hiến” (Cv 20:32). (4) chỉ cho các kỳ mục biết niềm vui khi làm việc để kiếm sống cho chính mình và để giúp đỡ người khác. Niềm vui trong cuộc sống là niềm vui cho đi chứ không phải là nhận (x. Cv 20:33-35). Người ta thường nói: Người biết cho đi là người giàu có [giàu tình, giàu nghĩa, giàu ơn ban], còn người chỉ biết nhận là người nghèo nàn và ích kỷ.
Bài Tin Mừng hôm nay tiếp tục lời cầu nguyện của Chúa Giêsu cho các môn đệ. Đây là phần tiếp theo của lời cầu nguyện nói về việc Chúa Giêsu sai các môn đệ vào trong thế gian (x. Ga 17:6-19). Trình thuật hôm nay bắt đầu với danh xưng của Thiên Chúa: “Khi ấy, Đức Giêsu ngước mắt lên trời và cầu nguyện rằng: ‘Lạy Cha chí thánh, xin gìn giữ các môn đệ trong danh Cha mà Cha đã ban cho con, để họ nên một như chúng ta. Khi còn ở với họ, con đã gìn giữ họ trong danh Cha mà Cha đã ban cho con. Con đã canh giữ, và không một ai trong họ phải hư mất, trừ đứa con hư hỏng, để ứng nghiệm lời Kinh Thánh’” (Ga 17:11b-12). Danh xưng “Cha chí thánh” là lối diễn ta không thường xảy ra trong Tin Mừng Gioan. Danh xưng này có thể là lối diễn tả của ngôn từ phụng vụ (x. Did. 10:2). Chúa Giêsu xin Chúa Cha gìn giữ các môn đệ trong danh Chúa Cha vì cho đến bây giờ Ngài đã có thể “giữ các môn đệ” trong “danh” Thiên Chúa khi Ngài còn ở với họ. Tuy nhiên, những lời trên đề cập đến một người, Giuđa Ítcariốt, phải hư mất (x. Ga 6:70; 13:2,27) như lời Kinh Thánh. Nhưng điều đáng để chúng ta suy gẫm trong những lời trên là lời cầu nguyện của Chúa Giêsu cho chúng ta được nên một như Ngài với Chúa Cha. Lời cầu nguyện này được vang vọng mỗi ngày qua bao nhiêu thế kỷ, nhưng chúng ta vẫn sống trong sự chia rẽ. Trong đời sống gia đình hay cộng đoàn dòng tu, chúng ta vẫn chưa sống một lòng một ý. Chúng ta vẫn làm cho lời cầu nguyện của Chúa Giêsu trở nên vô hiệu vì tính ích kỷ, ghen ghét, hận thù, không tha thứ của chúng ta. Chúng ta chỉ nên một khi chúng ta biết làm cho mối tương quan giữa Chúa Cha và Chúa Con biến thành xương thành thịt của mình.
Tiếp đến, Chúa Giêsu nói về thực tại bị chống đối mà các môn đệ phải đối diện khi sống trong thế gian: “Bây giờ, con đến cùng Cha, và con nói những điều này lúc còn ở thế gian, để họ được hưởng trọn vẹn niềm vui của con. Con đã truyền lại cho họ lời của Cha, và thế gian đã ghét họ, vì họ không thuộc về thế gian, cũng như con đây không thuộc về thế gian. Con không xin Cha cất họ khỏi thế gian, nhưng xin Cha gìn giữ họ khỏi ác thần. Họ không thuộc về thế gian cũng như con đây không thuộc về thế gian” (Ga 17:13-16). Sau khi nói đến niềm vui mà những lời về sự ra đi của Chúa Giêsu mang đến cho các môn đệ (x. Ga 15:11; 16:20-22,24), trình thuật trở lại với nền tảng của những chống đối mà các môn đệ sẽ cảm nghiệm trong thế gian. Điều đáng lưu ý ở đây là lời khẳng định của Chúa Giêsu rằng các môn đệ sống trong thế gian, dù bị chống đối nhưng họ có “lời của Chúa Cha.” Điều này ám chỉ rằng các môn đệ từ nay có “lời của Thiên Chúa” đồng hành với mình chứ không phải “lời của thế gian,” nên họ không thuộc về thế gian (x. Ga 15:18-25). Chúa Giêsu xin Chúa Cha gìn giữ các môn đệ khỏi ác thần, vì không như Ngài, Đấng không thể bị đụng đến bởi “quyền lực của thế gian” (x. Ga 12:31; 14:30; 16:33), các môn đệ sẽ bị quyền lực thế gian tấn công. Mặc dù các môn đệ không thuộc về thế gian, bởi vì họ đã đón nhận Chúa Giêsu, họ vẫn phải ở lại trong thế gian và như thế ít là họ cũng sẽ có thể bị ảnh hưởng bởi thế gian. Chi tiết này nhắc nhở chúng ta về thái độ sống của mình. Chúng ta luôn có lời của Thiên Chúa với mình. Nhưng nhiều lần chúng ta đã không nói lời của Ngài mà dùng lời thế gian để nói với nhau nên làm tổn thương nhau. Hơn nữa, nhiều lần chúng ta cũng không ý thức rằng dù sống trong thế gian, nhưng chúng ta không thuộc về thế gian mà thuộc về Thiên Chúa, nên chúng ta đã để cho mình bị ảnh hưởng bởi lối sống của thế gian. Hãy luôn sống với thái độ khiêm nhường và cần đến Chúa trợ giúp trong từng giây phút, vì chúng ta dễ dàng quên rằng mình thuộc về Thiên Chúa chứ không thuộc về thế gian.
Bài Tin Mừng kết thúc với lời cầu xin của Chúa Giêsu với Chúa Cha. Ngài xin Chúa Cha thánh hiến các môn đệ trong sự thật: “Xin Cha lấy sự thật mà thánh hiến họ. Lời Cha là sự thật. Như Cha đã sai con đến thế gian, thì con cũng sai họ đến thế gian. Vì họ, con xin thánh hiến chính mình con, để nhờ sự thật, họ cũng được thánh hiến” (Ga 17:17-19). Những lời này chính là đỉnh cao của lời cầu nguyện của Chúa Giêsu vì qua những lời này Chúa Giêsu sai các môn đệ tiếp tục sứ mệnh của Ngài trong thế gian. Hình ảnh thánh hiến có một cung điệu mạnh mẽ trong truyền thống nghi lễ (x. Xh 28:41; 40:13; Lv 8:30) và hy lễ (Xh 13:2; Đnl 15:19). Lối giải thích mang tính nghi lễ về cái chết của Chúa Giêsu như trong thư gởi tín hữu Do Thái gán quyền năng thánh hiến [thánh hoá] cho máu của Chúa Giêsu (x. Dt 2:11; 10:10,14,29). Trong Ga 10:36, chúng ta đọc thấy Chúa Cha đã thánh hiến và sai Chúa Con vào trong thế gian. Sứ mệnh của Chúa Con là làm chứng cho những gì Ngài đã thấy và nghe từ Chúa Cha (Ga 8:26; 3:32). Bây giờ, các môn đệ đã đón nhận những lời Chúa Giêsu nói (x. Ga 17:6,14; 15:3 nói đến lời của Chúa Giêsu ‘tẩy sạch’ các môn đệ), họ được sai đi vào trong thế gian để làm chứng cho lời của Chúa Giêsu. Là những môn đệ của Chúa Giêsu, chúng ta cũng được sai vào trong thế gian để làm chứng cho lời Chúa Giêsu. Chúng ta đã được thánh hiến trong sự thật. Hơn nữa, chúng ta cũng được thánh hiến bởi cái chết của Chúa Giêsu trên thập giá. Chúng ta phải sống thật, sống đúng với nhân phẩm của người môn đệ Chúa Giêsu trong thế gian.
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
