(2 Mcb 7:1.20-31; Lc 19:11-28)
Hôm qua chúng ta nghe về tấm gương anh dũng và trung thành với luật Chúa của một “chức sắc, lớn tuổi,” đó là Elada. Bài đọc 1 hôm nay tường thuật cho chúng ta về mẫu gương bất khuất của bảy anh em trẻ cùng một bà mẹ đơn sơ chất phác. Nếu đọc kỹ bản văn và nối kết với bài đọc 1 hôm qua, chúng ta thấy nhân vật chính trong bài đọc 1 hôm nay là người mẹ. Chính tác giả đã cho chúng ta biết điều này: “Bà mẹ là người rất mực xứng đáng cho ta khâm phục và kính cẩn ghi nhớ. Bà thấy bảy người con trai phải chết nội trong có một ngày, thế mà bà vẫn can đảm chịu đựng nhờ niềm trông cậy bà đặt nơi Đức Chúa. Bà dùng tiếng mẹ đẻ mà khuyến khích từng người một, lòng bà đầy tâm tình cao thượng; lời lẽ của bà tuy là của một người phụ nữ, nhưng lại sôi sục một chí khí nam nhi; bà nói với các con: ‘Mẹ không rõ các con đã thành hình trong lòng mẹ thế nào. Không phải mẹ ban cho các con thần khí và sự sống. Cũng không phải mẹ sắp đặt các phần cơ thể cho mỗi người trong các con. Chính Đấng Tạo Hoá càn khôn đã nắn đúc nên loài người, và đã sáng tạo nguồn gốc muôn loài. Chính Người do lòng thương xót, cũng sẽ trả lại cho các con thần khí và sự sống, bởi vì bây giờ các con trọng Luật Lệ của Người hơn bản thân mình’” (2 Mcb 20-23). Chính tình yêu của bà dành cho Thiên Chúa đã trở thành động lực để cho con cái của bà can đảm chấp nhận hình phạt và sự chết. Hãy sống tình yêu của chúng ta dành cho Thiên Chúa cách triệt để hầu những người khác tìm thấy động lực và gương sáng để trung thành với Thiên Chúa.
Bài Tin Mừng hôm nay nói cho chúng ta biết việc các môn đệ phải chấp nhận những nguy hiểm trong việc theo Chúa Giêsu, Đấng là vua. Chúng ta phải đọc và giải thích bài Tin Mừng này trong bối cảnh của nó, đó là trả lời cho câu hỏi: Những sự đáp lại lời mời gọi của Chúa Giêsu, Đấng là vua sẽ như thế nào? Chi tiết đầu tiên chúng ta cần lưu ý là từ “dân chúng.” Theo các học giả Kinh Thánh, từ này bao gồm các môn đệ của Chúa Giêsu, mọi người, và những người chống đối Ngài. Cũng giống với câu chuyện của Dakêu bài Tin Mừng hôm nay nói về việc sử dụng của cải được trao phó thế nào hầu đáp lại lời mời gọi của Chúa Giêsu trong cuộc sống của mỗi người. Nói cách cụ thể hơn, bài Tin Mừng hôm nay nhắc nhở mỗi người chúng ta sử dụng của cải mình được trao phó hầu sinh lợi cho Thiên Chúa và cho người khác hơn là cho chính mình.
Chi tiết thứ hai để hiểu bài Tin Mừng là việc những thính giả của Chúa Giêsu “tưởng là Triều Đại Thiên Chúa sắp xuất hiện đến nơi rồi” (Lc 19:11). Trong chương 18 [18:17,24-25,29], Thánh Luca đã dạy về những điều kiện cần thiết để vào Triều Đại Thiên Chúa. Trong bài Tin Mừng này, Thánh Luca lại đặt nền tảng cho một khía cạnh mới của lời dạy của ngài về Triều Đại Thiên Chúa. Sẽ không có một biểu hiện đầy uy hùng nào của Nước Thiên Chúa ở Giêrusalem. Những gì hiện diện ở Giêrusalem là sự kiên định và trung thành của Chúa Giêsu, Đấng là vua (x. Lc 19:38, 22:29-30; 23:3,11,37-38), vâng phục thánh ý của Cha Ngài. Nếu nhìn từ khía cạnh này, vị vua trong bài Tin Mừng hôm nay chính là Chúa Giêsu. Vị vua này dường như rất đòi hỏi và rất chính xác bởi vì chính bản thân mình đã chấp nhận nguy hiểm với niềm tin, trải qua những đau khổ tột cùng, và mang trên mình dấu ấn của thập giá. Chi tiết này cho thấy, chỉ những người đã trải qua những đau khổ tột cùng, đã cho đi tất cả mới hiểu được giá trị của sự trao ban.
Dụ ngôn bắt đầu với việc trình bày cho chúng ta hai nhóm khác biệt trong tương quan với “người quý tộc,” đó là các tôi tớ và đồng bào ông. Hai nhóm này sẽ có những hành động tương xứng trước khi người quý tộc này làm vua và nhận thưởng phạt tương xứng sau khi ông làm vua. Trước khi làm vua, các tôi tớ được phát cho mười nén bạc và mệnh lệnh: “Hãy lo làm ăn sinh lợi cho tới khi tôi đến” (Lc 19:13). Còn những người đồng bào thì ghét ông, “nên họ cử một phái đoàn đến sau ông để nói rằng: ‘Chúng tôi không muốn ông này làm vua chúng tôi’” (Lc 19:14). Chúng ta đang thuộc nhóm nào trong hai nhóm trên? Là các môn đệ [tôi tớ], chúng ta được trao cho những nén bạc để sinh lợi. Chúng ta đã làm điều này như thế nào? Nếu thành thật với chính mình, chúng ta nhận ra rằng nhiều lần chúng ta đóng vai “đồng bào,” là những người ghét Thiên Chúa [Chúa Giêsu] vì Ngài đòi hỏi chúng ta phải từ bỏ nhiều thứ. Chúng ta không muốn Ngài làm vua để cai trị mình vì chúng ta muốn làm vua của cuộc đời mình. Hãy để Thiên Chúa làm vua cuộc đời bạn, và bạn sẽ hạnh phúc hơn.
Sau khi lãnh nhận vương quyền về, vị vua bắt đầu thưởng phạt công minh theo từng nhóm. Trong nhóm tôi tớ, việc thưởng phạt dựa trên việc “thực hiện mệnh lệnh” của Ngài. Những ai thực hành mệnh lệnh sinh lợi những gì ông trao thì được cai trị cùng với ông (x. Lc 19:15-19). Còn những ai không làm theo mệnh lệnh của ông, thì sẽ bị tước hết những gì được trao phó và bị liệt vào hàng những người thù địch. Đối với những người thù địch, họ sẽ bi giết chết trước mặt vị vua: “Còn bọn thù địch của tôi kia, những người không muốn tôi làm vua cai trị chúng, thì hãy dẫn chúng lại đây và giết chết trước mặt tôi” (Lc 19:27). Khi đọc câu này, chúng ta thấy dường như vị vua quá “độc ác.” Tuy nhiên, đây là hình ảnh được sử dụng để ám chỉ rằng việc đón nhận sự thống trị của Thiên Chúa trên cuộc sống của mình là một giây phút quan trọng để quyết định. Đáng buồn thay, nhiều người quyết định chống lại sự sống mà Vua Giêsu mang lại. Nói cách cụ thể hơn, hình ảnh này cho chúng ta biết Chúa Giêsu, Đấng là vua, có một vai trò quyết định trong định mệnh con người, bởi vì việc đáp lại lời mời gọi của Ngài quyết định sự sống chết. Áp dụng vào trong đời sống thường ngày của mình, chúng ta cũng thường được Chúa Giêsu mời gọi sống yêu thương, cảm thông và tha thứ từng phút giây. Việc chúng ta đáp trả lại lời mời gọi này quyết định sự sống chết của con tim và trọn vẹn con người chúng ta.
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
