(Cv 20:17-27; Ga 17:1-11a)
Trong bài đọc 1 hôm nay, chúng ta nghe đến một cộng đoàn rất thân thương của Thánh Phaolô, đó là cộng đoàn Êphêsô, mà ngài viết đã viết thư cho họ. Để hiểu đoạn trích hôm nay, chúng ta cần phải biết về thính giả của Thánh Phaolô, đó là các kỳ mục trong Hội Thánh Êphêsô. Họ là những người lãnh đạo và hướng dẫn cộng đoàn. Từ những lời ngài nói cho họ, chúng ta nhận ra ba ý tưởng:
Ý tưởng thứ nhất là “ôn lại quá khứ”: “Anh em biết, từ ngày đầu tiên đặt chân đến Axia, tôi đã luôn luôn cư xử với anh em thế nào. Khi phục vụ Chúa, tôi đã hết lòng khiêm tốn, đã nhiều lần phải rơi lệ, đã gặp bao thử thách do những âm mưu của người Do Thái. Anh em biết tôi đã không bỏ qua một điều gì có ích cho anh em; trái lại tôi đã giảng cho anh em và dạy anh em ở nơi công cộng cũng như tại chốn tư gia. Tôi đã khuyến cáo cả người Do Thái lẫn người Hy Lạp phải trở về với Thiên Chúa, và tin vào Đức Giêsu, Chúa chúng ta” (Cv 20:18-21). Trong quá khứ, chúng ta đã sống với người khác như thế nào?. Nếu ôn lại quá khứ, chúng ta có thể thốt lên những lời như trên của Thánh Phaolô không? “Tôi đã phục vụ anh chị em,” “tôi đã hết lòng khiêm nhường,” “tôi đã nhiều lần rơi lệ” [vì anh chị em], “tôi đã gặp bao thử thách và bị chống đối,” “tôi đã không bỏ qua một cơ hội nào để nghĩ tốt, nói tốt và làm tốt cho anh chị em,” “tôi đã khuyến cáo anh chị em khi anh chị em đi sai đường,” và “tôi đã làm mọi việc để anh chị em tin vào Đức Giêsu, Chúa chúng ta.” Nếu quá khứ của chúng ta chưa được đẹp như Thánh Phaolô, chúng ta hãy sống tốt giây phút hiện tại cách sung mãn như được Thánh Phaolô gợi ý trong hai ý tưởng tiếp theo.
Ý tưởng thứ hai là “sống hiện tại dưới sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần”: “Giờ đây, bị Thần Khí trói buộc, tôi về Giêrusalem, mà không biết những gì sẽ xảy ra cho tôi ở đó, trừ ra điều này, là tôi đến thành nào, thì Thánh Thần cũng khuyến cáo tôi rằng xiềng xích và gian truân đang chờ đợi tôi. Nhưng mạng sống tôi, tôi coi thật chẳng đáng giá gì, miễn sao tôi chạy hết chặng đường, chu toàn chức vụ tôi đã nhận từ Chúa Giêsu, là long trọng làm chứng cho Tin Mừng về ân sủng của Thiên Chúa” (Cv 20:22-24). Với những lời này, Thánh Phaolô khuyên chúng ta phải sống giây phút hiện tại trong tương quan mật thiết với Thiên Chúa, và dưới sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần để có thể sẵn sàng đón nhận những xiềng xích và gian truân với niềm tin và sự trung thành. Nói cách khác, chúng ta phải sống trọn vẹn giây phút hiện tại để làm chứng cho Tin Mừng về ân sủng của Thiên Chúa dù phải đối diện với đau khổ, chống đối và gian truân.
Ý tưởng thứ ba là “sống trọn vẹn cho Nước Thiên Chúa trong giây phút hiện tại”: “Giờ đây tôi biết rằng: tất cả anh em, những người tôi đã đến thăm để rao giảng Nước Thiên Chúa, anh em sẽ không còn thấy mặt tôi nữa. Vì vậy, hôm nay tôi xin tuyên bố với anh em rằng: nếu có ai trong anh em phải hư mất, thì tôi vô can. Thật tôi đã không bỏ qua điều gì, trái lại đã rao giảng cho anh em tất cả ý định của Thiên Chúa” (Cv 20:25-27). Trong ý tưởng này, Thánh Phaolô nói về sự vô can của mình trong việc hư mất của người khác, vì ngài đã không bỏ qua điều gì, nhưng đã rao giảng cho họ tất cả ý định của Thiên Chúa. Nói cách cụ thể, Thánh Phaolô mời gọi chúng ta sống giây phút hiện tại với sự trao ban trọn vẹn, không giữ lại gì cho chính mình, nhất là những gì giúp người khác đón nhận Tin Mừng và biết ý định của Thiên Chúa.
Hôm nay, chúng ta bắt đầu nghe lời cầu nguyện tư tế của Chúa Giêsu, kéo dài hết chương 17 của Tin Mừng Thánh Gioan. Trong đoạn trích hôm nay, chúng ta nhận ra ba ý trong lời cầu nguyện của Chúa Giêsu: (1) Chúa Giêsu xin Chúa Cha tôn vinh Ngài; (2) Chúa Giêsu nói về những kẻ Ngài đã chọn; (3) Chúa Giêsu cầu nguyện cho những kẻ Ngài đã chọn. Từ những ý này, chúng ta có thể nhận ra vai trò trung gian của Chúa Giêsu: Ngài là Đấng trung gian giữa Chúa Cha và những kẻ Ngài đã chọn từ giữa thế gian.
Chúa Giêsu bắt đầu lời cầu nguyện của mình với lời tuyên bố về “giờ” của Ngài, “giờ” mà qua đó Ngài sẽ tôn vinh Chúa Cha (x. Ga 17:1). Chi tiết này cho chúng ta thấy rằng cuộc vượt qua của Chúa Giêsu chính là “giờ” của Ngài. “Giờ” mà trong đó Chúa Cha “đã ban cho Người quyền trên hết mọi phàm nhân,” “giờ” mà Ngài sẽ “ban sự sống đời đời cho tất cả những ai Chúa Cha đã ban cho Người.” Như vậy, “giờ” của Chúa Giêsu có những đặc tính sau: thứ nhất, Chúa Cha tôn vinh Chúa Giêsu và Chúa Giêsu tôn vinh Chúa Cha; thứ hai, Chúa Giêsu ban sự sống đời đời cho con người. Ở đây, chúng ta thấy “giờ” của Chúa Giêsu mang đặc tính hai chiều: tôn vinh Chúa Cha và ban sự sống cho con người. Chi tiết này giúp chúng ta nhận ra rằng sự tuyệt hảo trong mọi lời kinh, mọi công việc là mang lại sự nối kết trời với đất, Thiên Chúa với con người. Trong phần này, Chúa Giêsu cũng nhắc lại cho chúng ta về điều Ngài đã nói về sự sống đời đời, đó là “nhận biết Cha, Thiên Chúa duy nhất và chân thật, và nhận biết Đấng Cha đã sai đến, là Giêsu Kitô” (Ga 17:3). Chúng ta chỉ có thể nhận biết Thiên Chúa khi biết biến đời mình thành lời kinh nguyện để qua đó Thiên Chúa được tôn vinh và anh chị em chúng ta được thánh hoá.
Trong ý thứ hai, Chúa Giêsu nói đến việc Ngài tôn vinh Chúa Cha khi Ngài “hoàn tất công trình Cha đã giao cho con.” Công trình đó là gì? Trong bối cảnh của bài Tin Mừng hôm nay, chúng ta có thể trả lời như sau: công trình đó chính là: (1) cho những người mà Chúa Cha chọn và ban cho Ngài “biết danh Cha” (Ga 17:6), (2) dạy họ “tuân giữ lời Cha” (Ga 17:6), (3) giúp họ “biết rằng tất cả những gì Cha ban cho con đều do bởi Cha” (Ga 17:7), (4) “ban cho họ lời mà Cha đã ban cho con” (Ga 17:8), (5) giúp họ “biết thật rằng con từ Cha mà đến và họ đã tin là Cha đã sai con” (Ga 17:8). Nói ngắn gọn hơn, Chúa Giêsu kể cho Chúa Cha nghe về những người mà Chúa Cha chọn giữa thế gian để ban cho Ngài. Trong đời sống cầu nguyện, nhiều lần chúng ta cảm thấy mình không có gì để nói với Chúa. Nhưng thật ra có nhiều điều Chúa muốn nghe từ chúng ta nhưng chúng ta không nói. Chúng ta thường nói với Chúa những tư tưởng cao siêu của các nhà thần học [hoặc triết gia], trong khi Chúa muốn nghe những gì từ thâm sâu của con tim, những câu chuyện vui buồn trong đời sống thường ngày của chúng ta. Nếu chúng ta đến với Chúa với những câu chuyện đơn sơ của ngày sống, chúng ta dần sẽ cảm nghiệm được sự gần gũi của Thiên Chúa.
Ý cuối cùng mang lại cho chúng ta niềm an ủi và hạnh phúc, đó là chúng ta biết Chúa Giêsu luôn cầu nguyện cho chúng ta. Ngài “không cầu nguyện cho thế gian, nhưng cho những kẻ Cha đã ban cho con, bởi vì họ thuộc về Cha” (Ga 17:9). Hai câu cuối cùng nói lên sự hiệp nhất giữa Chúa Cha và Chúa Giêsu. Sự hiệp nhất này được phản chiếu trong câu 9, đó là “họ thuộc về Cha.” Sự thuộc về Chúa Cha của chúng ta là điều làm Chúa Giêsu được tôn vinh (x. Ga 17:10). Câu 11a được xem là câu chuyển tiếp và cho chúng ta biết lý do tại sao Chúa Giêsu cầu nguyện cho các môn đệ và cho chúng ta: “Con không còn ở trong thế gian nữa, nhưng họ, họ ở trong thế gian; phần con, con đến cùng Cha.” Ngài cầu nguyện cho chúng ta vì chúng ta vẫn đang còn ở trong thế gian. Điều này nhắc nhở chúng ta phải sống ngày sống của mình cho trọn vẹn, bằng sự chìm sâu trong cầu nguyện. Kinh nghiệm dạy chúng ta: khi không cầu nguyện và kết hiệp với Chúa đủ, chúng ta dễ dàng bị thế gian lôi kéo. Còn khi “sống như nhìn thấy Đấng vô hình,” chúng ta sẽ có đủ sức để vượt qua những khó khăn và cám dỗ trong cuộc sống. Đời sống cầu nguyện của bạn thế nào?
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
