(Kn 2:23 – 3:9; Lc 17:7-10)
Bài đọc 1 trình bày cho chúng ta về việc Đức Khôn Ngoan giúp những người công chính biết được mầu nhiệm Thiên Chúa trong công trình sáng tạo [nhất là trong việc sáng tạo con người]. Những người được Đức Khôn Ngoan hướng dẫn sẽ nhận ra rằng: “Thiên Chúa đã sáng tạo con người cho họ được trường tồn bất diệt. Họ được Người dựng nên làm hình ảnh của bản tính Người” (Kn 2:23). Tuy nhiên, những người này sẽ phải đối diện với một thực tại là: “Nhưng chính vì quỷ dữ ganh tị mà cái chết đã xâm nhập thế gian. Những ai về phe nó đều phải nếm mùi cái chết” (Kn 2:23). Cái chết là định mệnh của mỗi người. Tuy nhiên, sau khi chết, chúng ta sẽ như thế nào? Tác giả sách Khôn Ngoan trình bày cho chúng ta điều gì xảy ra cho những người theo Chúa và những người theo quỷ dữ. Đối với những người theo Chúa, linh hồn của họ “ở trong tay Thiên Chúa và chẳng cực hình nào động tới được nữa” (Kn 3:1); ngược lại, những người theo quỷ dữ, “khi họ ra đi, chúng cho là họ gặp phải điều vô phúc” (Kn 3:2). Chúng ta sẽ như thế nào khi từ giả cõi đời này ra đi? Ở trong tay Thiên Chúa hay sẽ gặp phải điều vô phúc [trong hoả ngục]?
Tác giả sách Khôn Ngoan còn trình bày cho chúng ta những điều sẽ xảy ra cho những người công chính khi họ ra đi. Những điều này mang lại cho chúng ta một sự an ủi về những người thân yêu đã ra đi trước chúng ta. Nhưng cũng là một thách đố để chúng ta sống trọn vẹn giây phút hiện tại. Đâu là những điều sẽ xảy ra cho những người yêu mến Chúa? (1) Lúc họ xa rời chúng ta, chúng tưởng là họ bị tiêu diệt, nhưng thực ra, họ đang hưởng an bình. (2) Người đời nghĩ rằng họ đã bị trừng phạt, nhưng họ vẫn chứa chan hy vọng được trường sinh bất tử. (3) Sau khi chịu sửa dạy đôi chút, họ sẽ được hưởng ân huệ lớn lao” (Kn 3:3-5). Điều Thiên Chúa dành cho những người kính sợ Ngài là sự sống trường sinh bất tử. Để đạt được điều này, họ cũng phải trải qua thử thách và tinh luyện của Thiên Chúa. Cuộc sống của mỗi người chúng ta là hành trình hướng về cuộc sống trường sinh bất tử. Trong hành trình này, chúng ta cũng phải đối diện với nhiều thử thách để được tinh luyện “như người ta luyện vàng trong lò lửa” (Kn 3:6). Sau khi đứng vững trước thử thách và được tinh luyện, chúng ta (1) sẽ được “đón nhận như của lễ toàn thiêu, (2) “sẽ rực sáng như tia lửa bén nhanh khắp rừng sậy” (Kn 3:7), (3) sẽ xét xử muôn dân, và thống trị muôn nước” (Kn 3:8), sẽ được Đức Chúa là vua của họ đến muôn đời” (Kn 3:9). Đây là định mệnh của chúng ta. Đừng để mình lạc xa khỏi con đường và đích đến mà Chúa đã định cho chúng ta.
Sau khi dạy các môn đệ về sự cần thiết của lòng tin trong việc tha thứ cho anh chị em mình, Chúa Giêsu tiếp tục dạy họ về thái độ cần thiết sau khi làm xong những công việc được trao phó. Chúa Giêsu sử dụng mối tương quan chủ-tớ để nói đến trách nhiệm của người môn đệ trong tương quan với Thiên Chúa. Trong phần 1, Chúa Giêsu sử dụng “dụ ngôn” để dạy các Tông Đồ rằng: Trong bất kỳ tương quan nào [nhất là chủ-tớ], mỗi người phải sống đúng với vị trí của mình. Đừng bao giờ đặt mình vào vị trí không phải là của mình. Chúng ta nhận ra điều này trong những lời sau: “Ai trong anh em có người đầy tớ đi cày hay đi chăn chiên, mà khi nó ở ngoài đồng về, lại bảo nó: ‘Mau vào ăn cơm đi,’ chứ không bảo: ‘Hãy dọn cơm cho ta ăn, thắt lưng hầu bàn cho ta ăn uống xong đã, rồi anh hãy ăn uống sau!’?” (Lc 17:7-8). Trong tất cả các tương quan, khi chúng ta không tôn trọng vị trí của nhau sẽ có sự xáo trộn và hệ quả là chúng ta sẽ tự chia rẽ trong đời sống chung. Trong tương quan với Thiên Chúa, khi chúng ta đặt mình vào vị trí của Chúa, tức là Chúa không còn là trung tâm của cuộc đời chúng ta, chúng ta sẽ trở nên những ông chúa [bà chúa]. Và khi chúng ta trở nên những ông chúa [bà chúa], chúng ta bắt đầu quyết định cho định mệnh đời mình và người khác theo ý của mình. Hệ quả là chúng ta trở nên những bạo chúa đối với nhau. Hãy sống là mình trước mặt Chúa và đối với anh chị em của mình. Đừng cố gắng làm người khác khi mình không phải là!
Khi chúng ta làm đúng và sống đúng với vị trí của mình, chúng ta sẽ sống trong tâm tình tạ ơn. Vì chỉ có những người sống đúng với ơn gọi của mình mới hiểu được rằng mọi sự là ân sủng. Tự mình chúng ta sẽ không làm được điều gì. Mọi sự đến từ Thiên Chúa. Vì vậy, lòng biết ơn là tâm tình của các tạo vật trước tình yêu vô điều kiện của Đấng Tạo Hoá. Những lời sau khuyến cáo chúng ta về thái độ “hòn đá ném đi hòn chì ném lại” khi làm việc cho Chúa: “Chẳng lẽ ông chủ lại biết ơn đầy tớ vì nó đã làm theo lệnh truyền sao?” (Lc 17:9). Đây chính là thái độ của mỗi người chúng ta khi làm những việc hằng ngày của mình: “Đối với anh em cũng vậy: khi đã làm tất cả những gì theo lệnh phải làm, thì hãy nói: chúng tôi là những đầy tớ vô dụng, chúng tôi đã chỉ làm việc bổn phận đấy thôi” (Lc 17:10). Sự khiêm nhường chỉ có trong tâm hồn của những người biết mình không làm được gì nếu không có ơn Chúa. Nói cách khác, những người sống khiêm nhường và luôn có lòng biết ơn là những người làm việc với thái độ cộng tác vào công trình sáng tạo [liên tục] và cứu độ của Thiên Chúa. Chúng ta có đang sống thái độ này không?
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
