(Is 7:10-14; Lc 1:26-38)
Bài đọc 1 trình thuật cho chúng ta nghe về sấm ngôn của Ngôn Sứ Isaia cho Akhát, tiên báo về sự ra đời của một hài nhi như là dấu chỉ của việc Thiên Chúa luôn ở với dân Ngài. Chúng ta biết lời sấm này được thốt lên trong bối cảnh hoảng sợ của vua Akhát và toàn dân vì thành đang bị vây đánh. Chính trong bối cảnh hoảng sợ đó, Thiên Chúa đã ban cho Akhát một dấu hiệu: “Nghe đây, hỡi nhà Đavít, các ngươi làm phiền thiên hạ chưa đủ sao, mà còn muốn làm phiền cả Thiên Chúa của tôi nữa? Vì vậy, chính Chúa Thượng sẽ ban cho các ngươi một dấu: Này đây người trinh nữ sẽ mang thai, sẽ sinh hạ con trai, và đặt tên là Emmanuen” (Is 7:13-14). Những lời này vừa là một lời khuyến cáo cũng là một lời an ủi: Khuyến cáo vì chúng nhắc nhở chúng ta về việc kém lòng tin của mình. Khi gặp khó khăn, chúng ta thường làm ‘phiền lòng’ người khác và ‘phiền lòng’ Thiên Chúa bằng thái độ kêu than, càm ràm, khó chịu hoặc giận dữ. Nhưng dù chúng ta có làm ‘phiền lòng’ Người, Thiên Chúa vẫn ban cho chúng ta dấu chỉ, là Ngài vẫn mãi luôn ở bên chúng ta. Đây chính là điều an ủi khi chúng ta gặp gian truân và khó khăn trong cuộc sống. Thật vậy, mỗi khi gặp thử thách trong cuộc sống chúng ta sẽ cảm nghiệm rằng Thiên Chúa gần chúng ta hơn bao giờ hết. Tại sao chúng ta lại hoảng sợ?
Sau khi đã chuẩn bị những người “liên quan gián tiếp” với việc đến của Đấng Cứu Thế [như Dacaria, Êlisabét, Gioan Tẩy Giả, và nhất là Giuse], trong bài Tin Mừng hôm nay, chúng thấy Thiên Chúa mời gọi và chuẩn bị người “liên quan trực tiếp” đến việc sinh ra của ‘Con Đấng Tối Cao.” Chúng ta cùng nhau suy gẫm bài Tin Mừng hôm nay theo hướng hành trình đức tin như chúng ta đã làm trong những ngày vừa qua về hành trình đức tin của Giuse và Dacaria [hai người nam]. Hành trình hôm nay là hành trình của một người nữ. Trong hành trình này, Mẹ Maria phải đối diện với những ‘điều vô lý’ nhìn từ khía cạnh con người. Mẹ đã đối diện với những ‘điều vô lý’ đó như thế nào? Chúng ta cùng nhau suy gẫm:
Như chúng ta đã trình bày trong bài chia sẻ hôm qua, hành trình đức tin là hành trình đi tìm sự hợp lý trong cái vô lý theo lối suy luận của con người. Bối cảnh của hành trình đức tin của Mẹ Maria là biến cố Êlisabét thụ thai: “Khi ấy, bà Êlisabét có thai được sáu tháng, thì Thiên Chúa sai sứ thần Gáprien đến một thành miền Galilê, gọi là Nadarét, gặp một trinh nữ đã thành hôn với một người tên là Giuse, thuộc dòng dõi vua Đavít. Trinh nữ ấy tên là Maria” (Lc 1:26-27). Những lời này chỉ ra cho chúng ta những chi tiết cần thiết bao quanh sự kiện truyền tin, đó là sự thụ thai của bà Êlisabét, nơi chốn xảy ra sự kiện, tình trạng của Mẹ và người Mẹ đã thành hôn lúc đó. Điều này ám chỉ rằng Thiên Chúa bước vào trong thế gian, hoặc bưới vào cuộc đời của mỗi người chúng ta trong một bối cảnh rất cụ thể và trong tình trạng hiện thời của chúng ta. Nói cách cụ thể hơn, chi khi chúng ta lưu ý đến hoàn cảnh mình đang sống và tình trạng hiện thời của mình, chúng ta mới có thể khám phá ra sự hiện diện kín ẩn đầy yêu thương của Thiên Chúa.
Cái không hợp lý thứ nhất chính là lời chào của Thiên Thần: “Sứ thần vào nhà trinh nữ và nói: “Mừng vui lên, hỡi Đấng đầy ân sủng, Đức Chúa ở cùng bà” (Lc 1:28). Vì lời chào này không hợp lý nên vừa “nghe lời ấy, bà rất bối rối, và tự hỏi lời chào như vậy có nghĩa gì” (Lc 1:29). Sự vô lý nằm ở chỗ là lời mời gọi ‘hãy mừng vui lên!’ Làm sao Mẹ có thể vui được khi dân của Mẹ vẫn đang sống dưới sự đô hộ của người Rôma; làm sao Mẹ có thể vui được khi toàn dân đang mong đợi Đấng Cứu Thế đến mà Ngài dường như quá xa vời; làm sao Mẹ có thể vui được khi lời cầu nguyện của Mẹ mỗi ngày cho Đấng Cứu Thế dường như bị rơi vào quên lãng. Nhưng sự ‘vô lý’ của lời chào đã trở nên ‘hợp lý’ khi Thiên Thần khẳng định cho Mẹ rằng niềm vui đó không đến từ bất kỳ điều gì, nhưng đến từ sự kiện là “Đức Chúa ở cùng bà,” Đấng ban cho Mẹ đầy ân sủng. Khi có Thiên Chúa ở cùng và ân sủng của Ngài đổ đầy tâm hồn mình, chúng ta sẽ nhận ra rằng không có điều gì trong cuộc sống này là vô nghĩa. Mọi sự xảy ra đều có một nguyên nhân và chúng ta có thể học được một điều gì đó từ nó. Thật vậy, chỉ có những tâm hồn được Thiên Chúa chiếm lấy mới có thể nhìn mọi sự với ánh mắt đầy yêu thương và tha thứ của Thiên Chúa.
Sự không hợp lý thứ hai là chính nội dung của bản tin Thiên Thần mang đến: “Sứ thần liền nói: ‘Thưa bà Maria, xin đừng sợ, vì bà được đẹp lòng Thiên Chúa. Này đây bà sẽ thụ thai, sinh hạ một con trai, và đặt tên là Giêsu. Người sẽ nên cao cả, và sẽ được gọi là Con Đấng Tối Cao. Đức Chúa là Thiên Chúa sẽ ban cho Ngai ngai vàng vua Đavít, tổ tiên Người. Người sẽ trị vì nhà Giacóp đến muôn đời, và triều đại của Người sẽ vô cùng vô tận” (Lc 1:30-33). Vì không hợp lý nên Mẹ Maria “thưa với sứ thần: ‘Việc ấy sẽ xảy ra thế nào, vì tôi không biết đến việc vợ chồng?’” (Lc 1:24). Sự ‘vô lý’ ở đây quá rõ ràng nhìn về phía con người, làm sao một cô gái ‘không biết đến việc vợ chồng’ mà có thể mang thai. Hay nói đúng hơn là làm sao một cô gái có thể mang thai khi không có sự ‘hợp tác’ của người nam! Để đối diện với sự ‘vô lý’ đó, Thiên Thần đã trấn an Mẹ với lời mời gọi ‘đừng sợ, vì bà đã được đẹp lòng Thiên Chúa.’ Những người sống đẹp lòng Thiên Chúa sẽ không sợ hãi trước những điều phi lý của cuộc sống. Dù có phải đối diện với bóng đen của cuộc sống, họ vẫn luôn kiên trung trong việc tìm kiếm và thực hành ý Chúa.
Cuối cùng, chúng ta thấy tất cả những gì không hợp lý được giải thích và trở nên ‘hợp lý’: “Sứ thần đáp: ‘Thánh Thần sẽ ngự xuống trên bà, và quyền năng Đấng Tối Cao sẽ toả bóng trên bà; vì thế, Đấng Thánh sắp sinh ra sẽ được gọi là Con Thiên Chúa. Kìa bà Êlisabét, người họ hàng với bà, tuy già rồi, mà cũng đang cưu mang một người con trai: bà ấy vẫn bị mang tiếng là hiếm hoi, mà nay đã có thai được sáu tháng, vì đối với Thiên Chúa, không có gì là không thể làm được’” (Lc 1:35-37). Trong những lời này, chúng ta thấy điều làm cho Mẹ Maria nhận ra được ý nghĩa trong mọi sự chính là lời khẳng định của Thiên Thần: “Đối với Thiên Chúa, không có gì là không thể làm được.” Quả thật, đứng trước sự hợp lý [đứng về phía Thiên Chúa], Mẹ Maria liền “nói với sứ thần: “Vâng, tôi đây là nữ tỳ của Chúa, xin Người thực hiện cho tôi như lời sứ thần nói” (Lc 1:38). Tiếng “xin vâng” của Mẹ là hoa trái của một hành trình đức tin đi tìm sự ‘hợp lý’ trong những gì là ‘vô lý.’ Hành trình này chỉ được hoàn thành khi Mẹ và chúng ta xác tín rằng: “Đối với Thiên Chúa, không có gì là không thể làm được.”
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
