(Gr 33:14-16; 1 Tx 31:2 – 4:2; Lc 21:25-28.34-36)
Chúng ta bắt đầu bước vào năm phụng vụ mới của Giáo Hội (năm C) với Chủ Nhật I Mùa Vọng. Trong năm phụng vụ này, mỗi chủ nhật, chúng ta sẽ nghe Tin Mừng của Thánh Sử Luca. Tuy nhiên, chúng ta không khỏi ngạc nhiên khi chúng ta đọc bài Tin Mừng của Chủ Nhật I Mùa Vọng: tường thuật cùng một câu chuyện về “Ngày của Con Người” như trong bài Tin Mừng lễ Chúa Kitô Vua, Chủ Nhật cuối cùng của năm phụng vụ vừa rồi, chỉ khác là Lễ Chúa Kitô Vua trích từ Tin Mừng của Thánh Mac-cô. Tại sao Giáo Hội kết thúc và khởi đầu năm phụng vụ với cùng một nội dung Lời Chúa (dù khác tác giả): Điều này nhắc nhở chúng ta về một chân lý: Đức Kitô là Alpha và Omega, là khởi đầu và cùng tận của mọi sự (xem Kh 22:3). Ngài là khởi đầu và cùng tận của lịch sử nhân loại và lịch sử cuộc đời của mỗi người chúng ta, mọi ước muốn của chúng ta.
Bây giờ, chúng ta tập trung vào bài Tin Mừng hôm nay để hiểu rõ hơn ý nghĩa của Mùa Vọng và “Ngày của Con Người.” Trong bài Tin Mừng (Lc 21: 25-28; 34-36), chúng ta có thể phân ra thành hai phần: phần đầu nói về những điều sẽ xảy ra trong ngày của Con Người (21:25-28) và phần thứ hai nói về thái độ chúng ta cần phải có khi chúng ta trông đợi hoặc đối diện với ngày của Con Người (21:34-36). Chúng ta sẽ phân tích hai phần này để rút ra điều Chúa muốn nói với chúng ta trong Chủ Nhật I Mùa Vọng này.
Trong phần đầu của Tin Mừng (21:25-28), chúng ta thấy Chúa Giêsu nói về cảnh tượng hỗn loạn trong ngày của Con Người của “thế giới bên trên” – mặt trời, mặt trăng và tinh tú, và “thế giới bên dưới” – mặt đất, mọi dân tộc, biển và sóng biển, con người. Điều này gợi nhớ cho chúng ta về công trình sáng tạo khi Thiên Chúa phân chia trời khỏi đất. Trong ngày của Con Người, ngay cả những mãnh lực của thiên đàng cũng phải rung chuyển. Đây là hình ảnh ngày của Con Người trong sách của Ngôn Sứ Daniel (7:13-14): Hình ảnh của Con Người đến trên tầng mây với vinh quang của Ngài. Trong cảnh tượng hỗn loạn và đáng sợ này, Chúa Giêsu mời gọi chúng ta là các môn đệ của Ngài “hãy đứng thẳng và ngẫng cao đầu, vì ơn cứu độ của chúng ta đã ở gần kề.” Tại sao Chúa Giêsu lại nói như thế? Theo thánh Luca, những người môn đệ của Chúa Giêsu sẽ “đứng vững và ngẫng cao đầu” vì đối với họ, Con Người đầy vinh quang kia cũng chính là “Con Người có quyền dưới đất để tha thứ tội lỗi” (Lc 5:24); là “Con Người phải lên Giêrusalem, phải chịu đau khổ, bị từ chối, chịu đánh đòn, giết chết và sẽ sống lại” (Lc 9:22); là “Con Người [nghèo nàn] không có chỗ gối đầu” (Lc 9:58); là “Con Người ngồi bên hữu Thiên Chúa” (Lc 22:69). Đây là hình ảnh của một “Con Người” rất gần gũi, rất yêu thương và thương xót, Ngài đã và đang sống giữa họ. Chính sự gần gũi, thương xót và yêu thương của Con Người này làm cho người môn đệ “đứng vững và ngẫng cao đầu trước ngày của Con Người” chứ không phải là những điều tốt lành mà họ đã làm.
Phần đầu của Tin Mừng hôm nay giúp gì cho chúng ta hiểu về ý nghĩa của Mùa Vọng? Ai trong chúng ta lại không sợ ngày Con Người đến phán xét. Đây là ý nghĩa chính của Mùa Vọng. Mùa vọng không phải chỉ là mùa trông chờ “sự kiện giáng sinh”; Mùa Vọng nhắc nhở chúng ta trông chờ việc Chúa Giêsu đến lần thứ hai trong vinh quang “để phán xét kẻ sống và kẻ chết.” Quả vậy, chúng ta thường nghĩ rằng: Mùa Vọng là mùa chuẩn bị cho Giáng Sinh, cho việc tưởng niệm việc “đến lần đầu” của Chúa Giêsu, một sự kiện đã xảy ra hơn 2000 năm trước. Đây là một sự kiện của quá khứ và chúng ta chỉ lặp đi lặp lại mỗi năm, và sự kiện này không mấy ảnh hưởng gì đến cuộc đời của chúng ta hay chẳng mang lại ý nghĩa gì cho việc cử hành phụng vụ Mùa Vọng của chúng ta. Có chăng sự kiện này chỉ ảnh hưởng đến việc chuẩn bị bên ngoài với những hang đá thật lớn, thật đẹp và thật tân thời với nhiều đèn chiếu sáng. Chúng ta có thể đọc thêm một vài kinh. Còn tâm hồn chúng ta thì mang nặng những băn khoăn và lo toan cho cuộc sống tại thế, cho những bửa tiệc vui để rồi quên mất cuộc sống mai sau mà Con Người sẽ đến phán xét xem chúng ta có xứng đáng hay không. Điều này dẫn chúng ta đến phần thứ hai của Tin Mừng: những lời dạy của Chúa Giêsu về thái độ chúng ta cần phải có trong khi trông chờ ngày của Con Người.
Phần hai của Tin Mừng hôm nay (21:34-36) gồm có ba câu: câu mở đầu (câu 34) và câu kết (câu 36); bắt đầu giống nhau với lời mời gọi của Chúa Giêsu: “Hãy tỉnh thức.” Trong câu 34, Chúa Giêsu nói chúng ta hãy tỉnh thức để đời sống nội tâm (“con tim”) của chúng ta không bị những lo lắng của cuộc sống xác thịt làm cho “nặng nề.” Và khi Con Người đến, con tim của chúng ta bị chiếm lấy bởi những của cải vật chất mà không có chổ cho Ngài như Tin Mừng Thánh Gioan trình bày: Ngài đến nhà Ngài và người nhà của Ngài không đón nhận Ngài (xem Ga 1:11). Câu 36 cũng nói về sự tỉnh thức, nhưng sự tỉnh thức không chỉ một lúc, hoặc một khoảng thời gian, nhưng là “tỉnh thức trong mọi khoảnh khắc.” Việc tỉnh thức này không phải là tỉnh thức mang tính thụ động, nhưng rất chủ động và đi kèm theo với việc cầu nguyện để chúng ta có đủ sức và không “sa chước cám dỗ.” Điều này dẫn chúng ta đến chương 22 của Tin Mừng Luca, nhất là trong bối cảnh của vườn Gethsemane. Trong vườn Cây Dầu, Chúa Giêsu mang theo ba môn đệ và nói với các ông “hãy cầu nguyện để khỏi sa chước cám dỗ” (Lc 22:39). Khi Ngài trở lại nơi các môn đệ thì Ngài thấy các ông đang buồn sầu và đang ngủ. Ngài lại nói họ: “Làm sao anh em ngủ được? Chỗi dậy, hãy cầu nguyện kẻo sa chước cám dỗ” (Lc 22:46).
Trong phần thứ hai của Tin Mừng hôm nay, chúng ta có thể rút ra điều gì cho Mùa Vọng? Mùa Vọng là mùa “tỉnh thức trong mọi khoảnh khắc” của con tim để chúng ta không đánh mất một cơ hội nào để “yêu Chúa và yêu người.” Chúng được mời gọi trong Mùa Vọng phải làm cho con tim chúng ta được tự do khỏi những lo toan về đời sống vật chất và công việc thường ngày, những điều làm cho con tim của chúng ta trở nên chua chát, ghen ghét, ganh tỵ và không tha thứ. Đây là mùa mà chúng ta phải chìm đắm trong cầu nguyện để chúng ta không rơi vào cám dỗ, để chúng ta có thể nhạy cảm với sự hiện diện của Thiên Chúa trong cuộc đời của chúng ta. Nhất là, chúng ta được nhắc nhở rằng: trong những giây phút đau khổ của cuộc sống (thế giới bên dưới) cũng như trong những giây phút vinh quang hạnh phúc (thế giới bên trên), chúng ta phải luôn tỉnh thức, vì khi đau khổ đến chúng ta dễ dàng thất vọng và bỏ cuộc; còn khi vinh quang và hạnh phúc, chúng ta dễ dàng trở nên kiêu ngạo và tự mãn, tự đủ. Xin Chúa cho chúng ta trong Mùa Vọng này cảm nhận được sự gần gũi và đầy yêu thương của Chúa trong từng giây phút của ngày sống. Để cuối ngày sống của chúng ta, dù thành công hay thất bại, chúng ta luôn xác tín một điều là: chúng ta được Thiên Chúa yêu cách tuyệt đối. Chỉ với niềm xác tín này, chúng ta mới có thể “đứng thẳng và ngẩng cao đầu trong ngày của Con Người.”
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
