(Kh 3:1-6.14-22; Lc 19:1-10)
Trong bài đọc 1 hôm nay, Thánh Gioan thuật lại cho chúng ta lời Đức Chúa dành cho Hội Thánh Xácđê và Hội Thánh Laođikia. Trong lời sấm dành cho Hội Thánh Xácđê, Đức Chúa đã khiển trách họ về tình trạng “sống mà như đã chết”: Ta biết các việc ngươi làm, biết ngươi được tiếng là đang sống, mà thực ra đã chết” (Kh 3:1). Đây cũng là lời cảnh tỉnh cho mỗi người chúng ta vì nhiều lần chúng ta sống nhưng tình yêu và đời sống thiêng liêng của chúng ta đã chết từ lâu. Đức Chúa mời gọi chúng ta “hãy tỉnh thức! Hãy củng cố chút sức còn lại đang suy tàn, vì Ta nhận thấy các việc của ngươi không được hoàn hảo trước mặt Thiên Chúa của Ta. Vậy hãy nhớ lại: ngươi đã lãnh nhận và nghe Lời Chúa thế nào; hãy tuân giữ và hối cải!” (Kh 3:2-3). Chúng ta cần củng cố lại “tình yêu thuở ban đầu.” Chúng ta cần nhớ lại sự nhiệt tình lắng nghe lời Chúa và đem ra thực hành khi chúng ta mới bắt đầu yêu Ngài. Cuộc sống là một hành trình hướng về sự thiện hảo mỗi ngày. Những ai ngủ quên trong chiến thắng hay thất vọng trong thất bại sẽ dễ dàng trở thành người sống mà như đã chết!
Trong lời sấm của Đức Chúa dành cho Hội Thánh Laođikia, Đức Chúa khiển trách tình trạng “hâm hâm” của họ: “Ta biết các việc ngươi làm: ngươi chẳng lạnh mà cũng chẳng nóng. Phải chi ngươi lạnh hẳn hay nóng hẳn đi! Nhưng vì ngươi hâm hẩm chẳng nóng chẳng lạnh, nên Ta sắp mửa ngươi ra khỏi miệng Ta” (Kh 3:15-16). Những lời này nói đến tình trạng sống nửa vời, sống “theo chiều gió.” Đây cũng là tình trạng của nhiều người trong chúng ta. Nhiều lần, chúng ta cũng đã không dành trọn vẹn tình yêu của mình cho Chúa và cho nhau. Tình yêu của chúng ta chia năm sẻ bảy đến nỗi chúng ta sống trong tình trạng “bốn mùa thay đổi trong một ngày.” Đức Chúa mời gọi chúng ta phải kiên định và sẵn sàng mở cửa khi Ngài gõ: “Này đây Ta đứng trước cửa và gõ. Ai nghe tiếng Ta và mở cửa, thì Ta sẽ vào nhà người ấy, sẽ dùng bữa với người ấy, và người ấy sẽ dùng bữa với Ta. Ai thắng, Ta sẽ cho ngự bên Ta, trên ngai của Ta, cũng như Ta đã thắng và ngự bên Cha Ta, trên ngai của Người. Ai có tai, thì hãy nghe điều Thần Khí nói với các Hội Thánh” (Kh 3:20-22). Liệu chúng ta có mở cửa cho Chúa khi Ngài gõ hay không?
Câu chuyện trong bài Tin Mừng hôm nay chỉ được tìm thấy trong Tin Mừng Thánh Luca. Chúng ta nghe đoạn Tin Mừng này được trích đọc trong Chúa Nhật XXXI – Thường Niên vừa qua. Trong đoạn Tin Mừng này, hai đề tài lớn trong Tin Mừng Thánh Luca được mang lại với nhau, đó là tội lỗi và sự giàu có. Cả hai đề tài này được gộp chung lại trong hình ảnh của Dakêu: “Ông đứng đầu những người thu thuế, và là người giàu có” (Lc 19:2). Chi tiết này ám chỉ đến việc cả những người giàu và những người tội lỗi đều “tìm cách để xem cho biết Đức Giêsu là ai” (Lc 19:3). Nhưng trong mỗi nhóm, họ có những giới hạn của họ. Chi tiết này được diễn tả qua hình ảnh thấp bé của Dakêu. Dù giới hạn, nhưng khát vọng vượt qua giới hạn để “xem cho biết Đức Giêsu” là động lực thúc đẩy Dakêu tìm ra sáng kiến để đạt được mục đích của mình.
Chúa Giêsu không loại trừ bất kỳ ai đến với Ngài, dù là những người giàu có hay tội lỗi. Ngài chính là người đi bước trước để mời gọi họ bước vào trong mối tương quan với Ngài như Ngài đã làm với Dakêu: “Khi Đức Giêsu tới chỗ ấy, thì Người nhìn lên và nói với ông: “Này ông Dakêu, xuống mau đi, vì hôm nay tôi phải ở lại nhà ông!” (Lc 19:5).
Trước lời mời gọi của Chúa Giêsu, có hai phản ứng khác nhau xảy ra: “Ông vội vàng tụt xuống, và mừng rỡ đón rước Người. Thấy vậy, mọi người xầm xì với nhau: ‘Nhà người tội lỗi mà ông ấy cũng vào trọ!’” (Lc 19:6-7). Đương sự thì cảm nghiệm được tình thương và đáp trả không do dự. Con những người “bên ngoài,” những người chỉ “đứng xem” mà không muốn bước vào mối tương quan với Chúa Giêsu thì không đáp trả, nhưng lại phàn nàn. Điều này thường xảy ra trong đời sống hằng ngày của chúng ta. Cũng một sự kiện xảy ra, nhưng những người liên quan sẽ có thái độ khác với những người “không dính dáng” đến. Để có được một sự đáp trả tích cực với lời mời gọi của Chúa Giêsu, chúng ta phải cần có một mối tương quan cá vị với Ngài. Dù chúng ta có đọc, có quan sát, có học bao nhiêu kinh nghiệm của người khác về Thiên Chúa, mà chúng ta không có mối tương quan cá vị với Ngài, chúng ta sẽ không thể hiểu lý do tại sao Chúa Giêsu lại có cái nhìn bao dung và thái độ yêu thương dành cho những người tội lỗi. Nói cụ thể hơn, những người có được con tim của Chúa sẽ hiểu được tại sao mình phải đón nhận và tha thứ cho những anh chị em làm cho mình đau khổ.
Chi tiết cuối cùng để chúng ta suy gẫm là việc Chúa Giêsu khẳng định rằng ơn cứu độ đã đến với nhà của Dakêu: “Hôm nay, ơn cứu độ đã đến cho nhà này, bởi người này cũng là con cháu tổ phụ Ápraham. Vì Con Người đến để tìm và cứu những gì đã mất” (Lc 19:9-10). Có ba điều kiện cần thiết để đón nhận ơn cứu độ, đó là (1) Chúa Giêsu đến ở lại với Dakêu, (2) Dakêu đón nhận Chúa Giêsu vào nhà mình, và (3) sự thay đổi cuộc sống nơi Dakêu. Thật vậy, sự hiện diện của Chúa Giêsu làm xảy ra điều mà con người không thể. Một người giàu có đi qua lỗ kim! Nhưng điều này chỉ xảy ra với một sự thay đổi triệt để. Trong câu khẳng định trên của Chúa Giêsu về việc Dakêu cũng là con của Ápraham ám chỉ rằng những người bị con người loại ra vẫn không nằm ngoài dân được Thiên Chúa tuyển chọn.
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
