(Hc 35:1-12; Mc 10:28-31)
Trong bài đọc 1 hôm nay, tác giả sách Huấn Ca dạy về tương quan giữa chúng ta với Thiên Chúa khi chúng ta đến diệnkiến thánh nhan Ngài. Lời dạy này có thể được chia làm ba phần: thứ nhất là lời dạy về các loại lễ vật dâng lên Thiên Chúa; thứ hai là thái độ chúng ta cần có khi đến với Thiên Chúa; và thứ ba là sự công minh của Thiên Chúa trong khi xét xử chúng ta.
Theo tác giả sách Huấn Ca, các lễ vật chúng ta dâng lên Thiên Chúa không phải chỉ là những gì nằm ngoài chúng ta, nhưng chính là những hành động và thái độ sống của chúng ta đối với Thiên Chúa và đối với nhau. Mỗi loại lễ vật tương xứng với mỗi hành động và thái độ sống: Chúng ta dâng lễ vật kỳ an [bình an] khi chúng ta sống gắn bó với lệnh truyền [yêu thương] của Thiên Chúa; chúng ta dâng lễ vật tinh hảo khi chúng ta tỏ lòng biết ơn Thiên Chúa về muôn vàn ơn lành Ngài đã ban; chúng ta dâng lễ vật ngợi khen khi chúng ta làm việc bố thí; chúng ta dâng lễ vật đền tội khi chúng ta từ bỏ gian tà và chấm dứt bất công. Mỗi việc làm tốt là một lễ vật dâng lên Thiên Chúa. Vì vậy, tác giả sách Huấn Ca khuyến cáo chúng ta “đừng đến trước nhan Đức Chúa tay không, vì tất cả những gì phải dâng đều do lệnh truyền” (Hc 35: 4). Nói cách khác, chúng ta phải làm việc tốt vì đây chính là lệnh truyền của Thiên Chúa. Tuy nhiên, nhiều lần trong ngày sống hoặc tuần sống, chúng ta đã bỏ qua thật nhiều cơ hội để làm việc tốt. Chúng ta mất nhiều thời gian cho những chuyện vô bổ, không mang lại yêu thương và xây dựng. Để rồi chúng ta đến với Chúa trong thánh lễ mỗi ngày hay Chúa Nhật với bàn tay trắng. Thay vì hoang phí thời gian cho những việc làm mất lòng Chúa và làm buồn lòng nhau, hãy dành khoảng thời gian đó để làm việc tốt và cầu nguyện.
Khi đến với Đức Chúa, chúng ta cần có “tấm lòng quảng đại” và “nét mặt tươi cười” (Hc 35:8). Ở điểm này, tác giả sách Huấn ca khuyến cáo chúng ta “đừng bớt xén của đầu mùa tay con làm ra” (x. Hc 35:7). Thật vậy, chúng ta thường bớt xén những lễ vật dâng lên Đức Chúa, nhất là chúng ta thường bớt xén thời gian dành cho Ngài. Chúng ta dành nhiều thời gian để nói chuyện với những người bạn người thân của chúng ta và đôi khi nói những chuyện không hay không tốt và chúng ta không thấy tiếc thời gian và thấy vui vẻ. Còn khi đến với Chúa, chúng ta lại thấy tiếc thời gian hoặc với thái độ mệt mỏi và buồn chán. Hãy quảng đại với Đức Chúa như Ngài luôn quảng đại với chúng ta. Và hãy đến với Ngài với thái độ vui vẻ và hãnh diện.
Điều cuối cùng tác giả sách Huấn Ca nhắc nhở chúng ta trong bài đọc 1 là Thiên Chúa của chúng ta là Đấng công minh và quảng đại: Vì Đức Chúa là Đấng thưởng công, sẽ trả lại cho con gấp bảy lần. Đừng hối lộ, Người chẳng nhận đâu. Đừng ỷ vào hy lễ bất chính. Vì Đức Chúa là Đấng xét xử, Người chẳng thiên vị ai” (Hc 35:10-12). Chúng ta phải bỏ thái độ “ỷ lại” vào lòng thương xót của Thiên Chúa mà làm những điều bất chính. Thiên Chúa là Đấng thương xót, nhưng cũng là Đấng công minh và không thiên vị ai khi xét xử.
Trong bài Tin Mừng hôm qua, chúng ta đã nghe hai phần đầu về giáo huấn của Chúa Giêsu về sự giàu có. Tin Mừng hôm nay trình bày cho chúng ta giáo huấn của Chúa Giêsu về phần thưởng dành cho những ai bỏ hết mọi sự để làm môn đệ của Ngài. Như thường lệ, Phêrô là người đại diện cho các môn đệ trình bày với Chúa Giêsu về “chiến công” mà người thanh niên giàu có không làm được: “Thầy coi, phần chúng con, chúng con đã bỏ mọi sự mà theo Thầy!” (Mc 10:28). Đằng sau câu nói này hàm chứa câu hỏi về phần thưởng dành cho họ, những người bỏ mọi sự để làm môn đệ của Ngài. Câu trả lời của Chúa Giêsu cho chúng ta thấy rõ điều này: “Thầy bảo thật anh em: Chẳng hề có ai bỏ nhà cửa, anh em, chị em, mẹ cha, con cái hay ruộng đất, vì Thầy và vì Tin Mừng, mà ngay bây giờ, ở đời này, lại không nhận được nhà cửa, anh em, chị em, mẹ, con, hay ruộng đất, gấp trăm, cùng với sự ngược đãi, và sự sống vĩnh cửu ở đời sau” (Mc 10:29-30). Chúa Giêsu hứa phần thưởng cho những người môn đệ không chỉ ở đời sau [sự sống vĩnh cửu], nhưng ngay cả ở đời này khi họ vui hưởng các mối tương quan mang tính vật chất [nhà cửa, ruộng đất], xã hội [anh em, chị em, mẹ, con], và tôn giáo [sự ngược đãi]. Thực tế cho chúng ta thấy, những người theo Chúa Giêsu [nhất là trong đời sống thánh hiến linh mục, tu sĩ] vui hưởng những phần thưởng trên: Họ không lo lắng về cơm áo gạo tiền; họ không lo lắng về nơi ăn chốn ở; họ được mọi người kính trọng và chào đón. Tuy nhiên, nếu sống trọn vẹn với ơn gọi của mình, họ cũng sẽ đối diện với nhiều ngược đãi và đau khổ từ chính những người thân và cộng tác với mình.
Trong các phần thưởng ở đời này, sự ngược đãi là điều Maccô đưa ra như là điều kiện cần thiết của ơn gọi làm môn đệ của Chúa Giêsu. Đây chính là điều nhiều chúng ta, những người môn đệ của Chúa Giêsu, không mấy hoan nghênh. Chúng ta thường xem khó khăn và ngược đãi trong cuộc sống như là thử thách và đôi khi là “thánh giá” Chúa gởi đến cho mình. Chẳng mấy người trong chúng ta không xem chúng là “phần thưởng” mà Chúa Giêsu hứa ban cho người môn đệ. Thánh Giêrônimô dạy chúng ta rằng: Trong hành trình theo Chúa Giêsu, nhiều khi chúng ta quá chú tâm đến những điều chúng ta từ bỏ, và như thế hành trình chúng ta đi càng ngày càng trở nên nặng nề và buồn chán vì “Chúa bắt chúng ta từ bỏ quá nhiều.” Chính cái “đau đớn của từ bỏ” làm chúng ta quên mất niềm vui “theo Thầy” – Niềm vui chúng ta có được khi nhìn thấy ánh mắt yêu thương của Chúa Giêsu nhìn chúng cách say đắm và đem lòng yêu thương.
Bài Tin Mừng kết với câu: “Quả thật, nhiều kẻ đứng đầu sẽ phải xuống hàng chót, còn những kẻ đứng chót sẽ được lên hàng đầu” (Mc 10:31). Nhiều người thường giải thích câu này để nói về việc những người khiêm nhường sẽ được tôn vinh và những người kiêu ngạo sẽ bị tủi hổ. Tuy nhiên, trong bối cảnh của bài Tin Mừng, câu nói này là lời khuyến khích của Chúa Giêsu cho các môn đệ của Ngài, là những người đã bỏ mọi sự để theo Ngài, về thực tế của một sự “thay đổi hoàn toàn.” Cụ thể là, những phần thưởng [niềm vui] họ nhận được khi theo Ngài vượt quá nhiều lần so với những điều mà họ từ bỏ trong đời này. Điều này hàm chứa chân lý sau cho các môn đệ: Hãy luôn nhìn về phía trước, nhìn vào Chúa Giêsu, nhìn vào niềm vui được làm môn đệ Ngài, hơn là mất thời gian để khóc than và luyến tiếc những mối tương quan và những thứ chúng ta đã từ bỏ.
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
