(2 Cr 4:7-15; Mt 5:27-32)
Nếu sống thật với chính mình, ai trong chúng ta cũng phải chân nhận rằng chúng ta là những con người yếu đuối. Nếu không có ơn trợ giúp của Chúa, chúng ta sẽ dễ dàng rơi vào một cám dỗ nhỏ nhất. Tuy nhiên, trong sự yếu đuối của mình, chúng ta nhận ra phẩm giá của mình, đó là được tạo dựng theo hình ảnh và giống Thiên Chúa (x. St 1:26-27). Thánh Phaolô diễn tả thực tế của con người chúng ta như những người mang trong mình sứ mệnh của Thiên Chúa như sau: “Thưa anh em, chúng tôi mang sứ vụ tông đồ nơi mình như chứa đựng kho tàng trong những bình sành, để chứng tỏ quyền năng phi thường phát xuất từ Thiên Chúa, chứ không phải từ chúng tôi” (2 Cr 4:7). Qua nhữg lời này, Thánh Nhân ngụ ý rằng khi nhận ra mình yếu đuối, chúng ta bắt đầu để cho quyền năng Chúa làm việc trong chúng ta và như thế, những thành quả chúng ta đạt được là đến từ Thiên Chúa. Hơn nữa, khi để cho quyền năng Thiên Chúa hoạt động trong mình, chúng ta sẽ cảm nghiệm được điều Thánh Phaolô nói trong những câu sau: “Chúng tôi bị dồn ép tư bề, nhưng không bị đè bẹp; hoang mang, nhưng không tuyệt vọng; bị ngược đãi, nhưng không bị bỏ rơi; bị quật ngã, nhưng không bị tiêu diệt” (2 Cr 4:8-9). Có bao giờ chúng ta cảm nghiệm được điều này chưa?
Điều thứ hai chúng ta có thể rút ra cho ngày sống của mình là việc Thánh Phaolô nói về cuộc thương khó của Chúa Giêsu mà ngài và các Tông Đồ mang trong mình khi đi rao giảng: “Chúng tôi luôn mang nơi thân mình cuộc thương khó của Đức Giêsu, để sự sống của Đức Giêsu cũng được biểu lộ nơi thân mình chúng tôi. Thật vậy, tuy sống, chúng tôi hằng bị cái chết đe doạ vì Đức Giêsu, để sự sống của Đức Giêsu cũng được biểu lộ nơi thân xác phải chết của chúng tôi. Như thế, sự chết hoạt động nơi chúng tôi, còn sự sống thì lại hoạt động nơi anh em” (2 Cr 4:10-12). Khi mang trong mình cuộc thương khó của Chúa Giêsu, Thánh Phaolô và các Tông Đồ cảm nghiện được sự sống của Chúa Giêsu đang hoạt động trong họ. Điều này ám chỉ rằng nếu chúng ta chết với Chúa Giêsu sẽ cùng sống lại với Ngài. Hay nói cách cụ thể hơn, khi chúng ta chết đi cho con người yếu đuối và tội lỗi của mình, chúng ta càng ngày càng cảm nghiệm được sức mạnh của sự sống mới đang hoạt động trong chúng ta. Thật vậy, chỉ khi chúng ta chết đi cho “bản tính tự nhiên,” “bản tính thiêng liêng” mới bắt đầu sống và sống dồi dào trong con người chúng ta.
Bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu hướng các môn đệ về đời sống vợ chồng. Như chúng ta biết, đời sống vợ chồng là một trong những ơn gọi cao quý mà Thiên Chúa đã thiết lập từ khi tạo dựng con người. Không ai trong chúng ta có thể từ chối sự thật này, một cách bình thường, tự bản chất người nam sẽ hướng đến người nữ và người nữ sẽ hướng đến người nam. Điều này tiếp tục xảy ra ngay cả với một người đã lập gia đình [hay đã đi tu]. Vì vậy, vấn đề ngoại tình hay nhìn người khác phái với sự ham muốn vẫn xảy ra cho những người đã lập gia đình. Trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu cắt nghĩa giới răn thứ 6 và thứ 9. Đây là hai giới răn liên quan đến đời sống “xác thịt” của con người.
Điều mới mẻ trong việc giải thích của Chúa Giêsu là Ngài đưa người nghe về lại với căn nguyên của tội ngoại tình, đó là “cái nhìn thèm muốn.” Thật ra, Chúa Giêsu đưa người nghe của mình về lại lúc khởi đầu. Khi Thiên Chúa tạo dựng Adam và Eva, hai ông bà trần truồng, nhưng không thấy xấu hổ. Khi phạm tội, hai ông bà cũng trần truồng, nhưng lại xấu hổ với nhau. Sự thay đổi ở đây chính là “cái nhìn”: Trước khi phạm tội, hai ông bà nhìn nhau như những chủ thể cần phải được tôn trọng, như những món quà Thiên Chúa ban để yêu thương, như là một phần của thân thể mình [xương bởi xương tôi, thịt bởi thịt tôi]. Còn sau khi phạm tội, họ nhìn nhau như những “đối tượng” để thoả mãn dục vọng của mình. Cái thay đổi trong họ không phải là thân xác của người khác, nhưng là cái nhìn của chính mình. Điều này khuyến cáo chúng ta rằng: trong đời sống hằng ngày, hãy cẩn thận với cái nhìn của mình. Cách thức mình nhìn người khác sẽ quyết định lối cư xử của chúng ta đối với người đó. Sự việc hoặc con người chúng ta gặp gỡ là những thực tại bên ngoài, những nhân tố tác động trên chúng ta. Chúng không làm cho chúng ta nên tốt hoặc xấu. Nhưng những gì xảy ra bên trong chúng ta, hay đúng hơn thái độ của chúng ta trước những tác động đó mới làm cho chúng ta nên người tốt hay người xấu.
Đọc kỹ bài Tin Mừng chúng ta thấy lối viết “bánh mì kẹp” quen thuộc được Thánh Mátthêu sử dụng: hai câu mở đầu (câu 27 và 28) và hai câu kết (câu 31 và 32) nói về cùng một chủ đề, đó là việc Chúa Giêsu dạy về vấn đề ngoại tình. Và hai câu giữa (câu 29 và 30) nói về việc Chúa Giêsu khuyên các môn đệ phải làm gì khi một chi thể của thân thể mình nên cớ vấp phạm cho mình. Cấu trúc của bài Tin Mừng này được sắp xếp như sau:
Luật dạy về ngoại tình 1: “Anh em đã nghe Luật dạy rằng: chớ ngoại tình. Còn Thầy, Thầy bảo cho anh em biết: bất cứ ai nhìn người phụ nữ mà thèm muốn, thì trong lòng đã ngoại tình với người ấy rồi” (Mt 5:27-28).
Lời khuyên để “xử lý” các chi thể làm cớ vấp phạm: Nếu mắt phải của anh làm cớ cho anh sa ngã, thì hãy móc mà ném đi; vì thà mất một phần thân thể, còn hơn là toàn thân bị ném vào hoả ngục. Nếu tay phải của anh làm cớ cho anh sa ngã, thì hãy chặt mà ném đi; vì thà mất một phần thân thể, còn hơn là toàn thân phải sa hoả ngục” (Mt 5:29-30).
Luật dạy về ngoại tình 2: “Luật còn dạy rằng: Ai rẫy vợ, thì phải cho vợ chứng thư ly dị. Còn Thầy, Thầy bảo cho anh em biết: ngoại trừ trường hợp hôn nhân bất hợp pháp, bất cứ ai rẫy vợ là đẩy vợ đến chỗ ngoại tình; và ai cưới người đàn bà bị rẫy, thì cũng phạm tội ngoại tình” (Mt 5:31-32).
Trong hai trường hợp, Chúa Giêsu cho người nghe biết Ngài kiện toàn Luật Môsê và các ngôn sứ như thế nào. Chúng ta thấy ở đây có sự phát triển tiệm tiến: Hai câu mở đầu, Chúa Giêsu nói đến việc không được ngoại tình, còn hai câu cuối, Chúa Giêsu cho người nghe ví dụ cụ thể về việc ngoại tình là hậu quả của việc ly dị. Để giải quyết vấn đề này, Chúa Giêsu đưa chúng ta về nguyên do của ngoại tình và ly dị và dạy chúng ta phải “xử lý” từ nguyên do đó. Nguyên do của ngoại tình và li dị luôn bắt nguồn từ chính chúng ta: từ con mắt hay nhìn thèm muốn, và từ cái tay hay lấy những gì không thuộc về mình. Tóm lại, qua những lời trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu khuyến cáo chúng ta rằng: đừng để cho những tác động bên ngoài chiến thắng để rồi chúng ta không còn đủ khả năng kiểm soát những “cảm xúc” bên trong. Hãy kiểm soát những xúc cảm bên trong để có thể chiến thắng những tác động bên ngoài.
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
