(Kn 13:1-9; Lc 17:26-37)
Tác giả sách Khôn Ngoan hôm nay chứng minh cho chúng ta thấy chỉ nhìn vào những sự vật trong vũ trụ này cũng có thể nhận ra sự hiện diện của Thiên Chúa: “Từ những vật hữu hình tốt đẹp, chúng không đủ khả năng nhận ra Đấng hiện hữu, và khi chiêm ngắm bao công trình, chúng cũng không nhận biết Đấng Hoá Công.” Nếu không nhận ra sự hiện diện của Ngài, những người này được xem là “những kẻ ngu si” (Kn 13:1). Khi không nhận ra Thiên Chúa, thì điều nguy hiểm là thay vì tôn thờ Thiên Chúa, con người lại bị quyến rũ bởi vẻ đẹp và huyền bí của tạo vật mà xem chúng như thần: “Thế mà, lửa với gió, hay làn khí thoảng qua, hay tinh tú bầu trời, hay nước chảy cuồn cuộn, hay đèn trời thắp sáng, chúng lại coi là thần, là những bậc quản cai hoàn vũ” (Kn 13:2). Đối diện với sự “ngu si” của những người xem các tạo vật là thần, tác giả sách Khôn Ngoan lập luận rằng: “Nếu chúng say mê những vẻ đẹp đó mà coi là thần minh, thì cũng phải biết rằng Chúa Tể của những vật đó còn đẹp hơn biết mấy, vì chính Đấng sáng tạo mọi loài là tác giả của muôn vẻ đẹp. Nếu quyền năng và sức mạnh của những vật kia làm cho chúng kinh ngạc thì chúng phải hiểu rằng Đấng làm nên những vật đó còn mạnh mẽ hơn biết chừng nào. Vì các thọ tạo càng lớn lao đẹp đẽ thì càng giúp nhận ra Đấng tạo thành” (Kn 13:3-5). Những lời này cho thấy, khi chiêm ngắm những kỳ công trong vũ trụ, chúng ta được nối kết với Thiên Chúa, Đấng sáng tạo mọi loài. Giống như khi chiêm ngắm một sản phẩm, chúng ta được liên kết với người làm ra sản phẩm đó. Trong đời sống thường ngày, chúng ta tiếp xúc với nhiều tạo vật của Thiên Chúa. Chúng ta ngưỡng mộ vẻ đẹp và sự huyền bí của chúng. Nhưng những điều này phải đưa chúng ta đến chiêm ngắm vẻ đẹp và sự huyền bí của Đấng đã dựng nên tất cả mọi sự. Chỉ có những người có tâm hồn đơn sơ và biết kinh ngạc mới có thể khám phá ra Thiên Chúa trong từng giây phút sống khi tiếp xúc với các tạo vật của Ngài.
Bài Tin Mừng hôm qua trình bày cho chúng ta về ngày của Con Người sẽ đến bất ngờ. Còn bài Tin Mừng hôm nay chỉ cho chúng ta thấy thái độ không sẵn sàng và không chuẩn bị cẩn thận cho ngày của Con Người của nhiều người môn đệ. Chúng ta có đang sống trong thái độ sẵn sàng chờ đón Chúa đến không hay chúng ta vẫn đang nô lệ cho những lo lắng của những công việc hằng ngày? Chúng ta có thể chia bài Tin Mừng ra làm hai phần: Phần 1 (Lc 17:26-30) trình bày cho chúng ta những ví dụ và hậu quả của những người không chuẩn bị cho ngày của Con Người; phần 2 (Lc 17:31-37) nói về những điều cần phải làm và những điều sẽ xảy ra trong ngày của Con Người.
Trong phần 1, Chúa Giêsu trình bày cho các môn đệ những ví dụ cụ thể về những người không chuẩn bị cho ngày của Con Người. Họ là những người cùng thời với ông Nôê. Trong khi ông Nôê “đóng tàu” để chờ đón Ngày đó [đây là hình ảnh của người làm theo huấn lệnh của Thiên Chúa], thì những người đồng thời với ông “ăn uống, cưới vợ lấy chồng” (Lc 17:27). Hành vi này cũng được tìm thấy nơi những người ở Xơđôm: “thiên hạ ăn uống, mua bán, trồng trọt, xây cất” (Lc 17:28). Những người không chuẩn bị đều có cùng một kết cục, đó là tất cả đều bị tiêu diệt (x. Lc 17: 27, 29). Qua những lời này, Chúa Giêsu muốn khuyến cáo các môn đệ phải cảnh thức, đừng để cho những lo lắng của cơm áo gạo tiền thay thế sự mong chờ ngày Ngài đến cách chủ động và cá vị. Hãy tránh thái độ làm việc để cho xong việc. Nhưng hãy làm với thái độ cộng tác với Chúa và mong chờ Ngài tỏ mình ra trong những gì mình đang làm. Những ai làm việc với tâm trí và con tim hướng về Thiên Chúa thì sẽ nhận ra Ngài khi Ngài đến [dù ban ngày hay đêm khuya].
Phần 2 trình bày cho chúng ta những điều sẽ xảy ra trong ngày của Con Người và những điều chúng ta phải làm. Trong phần này, chúng ta có thể rút ra những điều sau để suy gẫm: Thứ nhất, khi Con Người đến, các môn đệ phải làm gì? “Ngày ấy, ai ở trên sân thượng mà đồ đạc ở dưới nhà, thì đừng xuống lấy. Cũng vậy, ai ở ngoài đồng thì đừng quay trở lại” (Lc 17:31). Qua những lời này, Chúa Giêsu khuyến cáo các môn đệ rằng, họ chỉ sẵn sàng cho việc Ngài đến khi họ từ bỏ sự lệ thuộc vào của cải vật chất. Họ đang ở chỗ nào, thì theo Ngài ở chỗ đó chứ không tiếc nuối những gì bỏ lại đằng sau. Nói cách khác, những người sẵn sàng theo Chúa là những người từ bỏ thái độ “nhớ củ hành củ tỏi bên Ai Cập” – tức là không so đo, tính toán. Họ chỉ còn có một bận tâm, đó là đi theo Chúa khi Ngài đến, còn những thứ khác không quan trọng. Chúng ta đã sống thái độ từ bỏ này như thế nào? Mong rằng chúng ta không đặt của cải vật chất lên trên niềm vui theo Chúa.
Thứ hai, các môn đệ sẽ làm gì khi đối diện với sự chống đối và bắt bớ? Trong tình huống đó, Chúa Giêsu dạy các môn đệ rằng: “Ai tìm cách giữ mạng sống mình, thì sẽ mất; còn ai liều mất mạng sống mình, thì sẽ bảo tồn được mạng sống” (Lc 17:33). Câu này chỉ được hiểu trong bối cảnh lời tiên báo của Chúa Giêsu về việc bị người khác loại bỏ và việc Ngài đã chiến thắng khải hoàn. Như Chúa Giêsu, các môn đệ sẽ bị chống đối vì họ đi theo Ngài. Khi đối diện với sự chống đối và bắt bớ, người môn đệ được cảnh báo rằng họ phải luôn suy gẫm về ý nghĩa cuộc sống dương thế này hệ tại điều gì: Có phải họ từ chối Ngài để kéo dài mạng sống thêm một vài gang tấc hay để làm vui lòng con người? Hoặc có phải họ sẽ từ chối vinh hoa phú quý ở đời để làm chứng cho Ngài? Ý nghĩa cuộc sống dương thế này chỉ tìm thấy khi nó đưa chúng ta về với sự sống vĩnh cửu.
Thứ ba, điều gì xảy ra khi Con Người đến? “Thầy nói cho anh em biết: đêm ấy, hai người đang nằm chung một giường, thì một người sẽ được đem đi, còn người kia bị bỏ lại. Hai người đàn bà đang cùng nhau xay bột, thì một người sẽ được đem đi, còn người kia bị bỏ lại. Hai người đàn ông đang ở ngoài đồng, thì một người sẽ được đem đi, còn người kia bị bỏ lại” (Lc 17:34-36). Những lời này chỉ được hiểu trong bối cảnh của phần 1, đó là bối cảnh của ông Nôê và ông Lót. Nói cách cụ thể hơn, khi gặp tai ương, bắt bớ, có người sẽ được đưa ra khỏi sự huỷ diệt, nhưng có người lại không. Chi tiết này cũng cho thấy sự gần gũi giữa các thành viên trong cuộc sống này không phải là yếu tố bảo đảm cho điều kiện sinh tồn của cộng đoàn khi Con Người đến. Điều làm cho cộng đoàn sinh tồn là việc mỗi thành viên phải liều mất mạng sống mình cho Con Người. Chi tiết này mời gọi chúng ta xét lại các mối tương quan của mình. Nhiều lần, chúng ta có những tương quan rất gần gũi với người khác trong cuộc sống này. Nhưng sự gần gũi đó không bảo đảm cho chúng ta cuộc sống đời sau.
Cuối cùng, Chúa Giêsu khẳng định ngày của Con Người sẽ xảy đến cách chắc chắn: “Các môn đệ lên tiếng hỏi Đức Giêsu: ‘Thưa Thầy, ở đâu vậy?’ Người nói với các ông: ‘Xác nằm đâu, diều hâu tụ đó” (Lc 17:37). Chúa Giêsu sử dụng một hình ảnh tự nhiên để nói về sự hiển nhiên của ngày Con Người đến. Nói cách khác, việc Con Người đến thì hiển nhiên như xác chết hiện diện ở nơi đâu, chim diều hâu tụ họp ở đó. Chúa đã đến, đang đến và sẽ đến với mỗi người chúng ta. Đây là một điều hiển nhiên, đáng tin cậy. Đừng bỏ cuộc khi Ngài “chậm đến” với chúng ta.
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
